بررسی راهکارهای توسعه منطقه‌ای استان خراسان رضوی با رویکرد رقابت-پذیری منطقه‌ای

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 استاد گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 استادیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

3 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه تهران، تهران، ایران

4 کارشناسی‌ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

هدف تحقیق حاضر بررسی راهکارهای توسعه منطقه‌ای استان خراسان رضوی با رویکرد رقابت‌پذیری منطقه‌ای می-باشد. پژوهش حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ ماهیت موضوع توصیفی- تحلیلی است. در این فرایند متناسب با اطلاعات موردنیاز پژوهش از روش کتابخانه ای و برای گردآوری داده‌های مورد نیاز از روش میدانی (پرسشنامه) و سالنامه آماری سال 1395 استان خراسان رضوی و همچنین مطالعات آمایش استان خراسان‌رضوی استفاده شده است. جامعه آماری برای تکمیل پرسشنامه کارشناسان و متخصصان توسعه منطقه‌ای هستند و از روش نمونه‌گیری هدفمند استفاده شده است. محدوده مورد مطالعه مناطق 7 گانه استان خراسان‌رضوی (طبق منطقه‌بندی مطالعات آمایش) است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات و ارائه راهبردهای توسعه منطقه‌ای استان خراسان‌رضوی از مدل Meta - SWOT بهره گرفته شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که در سطح منطقه‌ای، منطقه مشهد به دلیل قرارگیری شهرستان مشهد در این منطقه و با توجه به مرکزیت اداری و سیاسی و تمرکز فعالیت‌ها و نهادها که خود زمینه‌ساز انواع فرصت‌های شغلی و ... هستند به عنوان یک قطب که بی‌نیاز از رقابت با سایر مناطق است عمل کرده و به تبع آن به عنوان منبع انباشت ثروت و قدرت درآمده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Regional Development Strategies in Khorasan Razavi Province with Regional Competitiveness Approach

نویسندگان [English]

  • keramat ollahe zyari 1
  • Mohammad Eskandari sani 2
  • fatemeh kahaki 3
  • syros ramesh 4
1 Professor, Department of Geography and Urban Planning, Faculty of Geography, University of Tehran, Tehran, Iran
2 Assistant Professor, Department of Geography and Urban Planning, Birjand University, Birjand, Iran
3 PhD student in Geography and Urban Planning, University of Tehran, Tehran, Iran
4 Bachelor of Geography and Urban Planning, Department of Science and Research, Islamic Azad University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The purpose of this research is to investigate the regional development of Khorasan Razavi province with a regional competitiveness approach. The present research is applied in terms of purpose and in terms of the nature of the subject-descriptive-analytical. The library method was used to collect the required data using the field method and the yearbook of the year 1395 in the province and the study of Khorasan Razavi province. The statistical population of the experts is regional development experts and a targeted sampling method is used. The study area is located in the 7th area of Khorasan Razavi province (according to the zoning of the study area). The Meta-SWOT model was used to analyze information and provide regional development strategies in Khorasan Razavi province. The results of the study show that in the regional level, Mashhad area due to the location of Mashhad in this region and with regard to the administrative and political center and the focus of activities and institutions that provide the basis for a variety of job opportunities and ... as A pole that no longer needs to compete with other regions, and therefore has become a source of wealth and power accumulation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Regional Development
  • ""
  • Regional Competitiveness""
  • MetaSOWT"

مراجع

بدری، سیدعلی؛ رضوانی، محمدرضا؛ ترابی، ذبیح­ا...؛ ملکان، احمد (1394). متاسوات، ابزاری استراتژیک برای برنامه­ریزی گردشگری پایدار (مورد مطالعه: روستای میغان)، مجله برنامه­ریزی و توسعه گردشگری، سال چهارم، تابستان 1394، شماره 13، صص. 50-29.
برنامه مطالعات آمایش سرزمین استان خراسان رضوی (1396). تبیین چشم­انداز و طراحی سناریوی توسعه، بخش دوم، فصل ششم، سازمان برنامه و بودجه.
بهمن پورخالصی، حمیدرضا و فرشاد نوریان (1396). شناسایی بخش­های رقابت­پذیر منطقه­ای در استان فارس، نشریه هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی، دوره22، شماره2، صص. 33-44.
پورصفوی، سیدمسعود و شاهین جعفری (1396). ارزیابی رقابت­پذیری منطقه­ای در مناطق شهری عملکردی استان مازندران با استفاده از تحلیل خوشه­ای، پژوهش­های جغرافیای انسانی، دوره49، شماره4، صص.807-820.
داداش­پور،‌هاشم و مهدی ده­ده جانی (1394). شناسایی و اولویت­بندی عوامل ریشه­ای تاثیرگذار در ارتقای رقابت­پذیری منطقه­ای (مورد مطالعه: استان کردستان)، فصلنامه برنامه­ریزی منطقه­ای، سال پنجم، شماره19، صص. 42-27.
درگاه ملی آمار.
دکامین، مجید؛ فتاحی، سجاد؛ امجدی، مرضیه و همکاران(1395). مسئله­شناسی راهبردی توسعه در استان خراسان رضوی، مرکز بررسی­های استراتژیک ریاست­جمهوری، تاریخ انتشار: 25/12/1395.
سالنامه آماری سال 1395 استان خراسان رضوی.
سایت سازمان مدیریت و برنامه­ریزی استان خراسان رضوی.
سند ملی توسعه استان خراسان رضوی، برگرفته از سایت:
http://ejtemaee.khorasan.ir/Modules/GetFile.aspx?Source=HyperLink_832&file=LinkFile_5185.pdf
شریف­زادگان، محمدحسین و سحر ندایی­طوسی (1395). سنجش مناسبت به کارگیری مولفه­های موفقیت رقابت­پذیری توسعه منطقه­ای در ایران، پژوهش­های جغرافیای انسانی، دوره48، شماره1، صص. 123-105.
عیوضلو، داود (1397). رقابت­پذیری پایدار شهری در چارچوب همکاری محلی- منطقه­ای (مطالعه موردی: کلانشهر تهران)، رساله دکتری، به راهنمایی محمدتقی رضویان، تابستان 1397، گروه جغرافیای انسانی و آمایش، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی.
قائدرحمتی، صفر و امیررضا خاوریان گرمسیر (1394)، نقش تکنیک Meta – SWOT در برنامه­ریزی راهبردی، مجله برنامه­ریزی و آمایش فضا، بهار 1395، دوره بیستم، شماره 1، صص. 206-179.
موسوی، میرنجف و فاطمه­سادات کهکی (1395). اولویت­سنجی شاخص­های توسعه ایرانی­اسلامی در تحقق آمایش­سرزمین استان خراسان رضوی (با رویکرد عدالت­محوری)، مجله جغرافیا و توسعه، شماره45، صص. 120-93.
موسوی، میرنجف؛ قادری، رضا؛ تقیلو، علی­اکبر؛ کهکی، فاطمه­سادات (13979. تدوین سناریوهای تحقق­پذیری آمایش سرزمین (مطالعه موردی: استان خراسان­رضوی)، مجله آمایش سرزمین، دوره10، شماره اول، صص.65-91.
میرزائی، حجت­ا... (1394). برنامه­ریزی بر محور برنامه­ریزی منطقه­ای (برای تحقق اقتصاد مقاومتی)، سازمان مدیریت و برنامه­ریزی استان گیلان، مرکز آموزش و پژوهش­های توسعه و آینده­نگری، 26 شهریور 1394، گیلان.
Annoni, P and Dijkstra, L. (2013). EU Regional Competitiveness Index RCI 2013, Luxembourg: Publications Office of the European Union, 2013.
Bristow, G. (2005). Everyone’s a ‘winner’: problematising the discourse of regional competitiveness, Journal of Economic Geography 5 (2005) pp. 285–304.
Bronisz, U. Heijman, W. Miszczuk, A. (2008). Regional competitiveness in Poland: Creating an index, Jahrbuch f¨ur Regionalwissenschaft (2008) 28: 133–143.
J. Malecki, E. (2000). Knowledge and Regional Competitiveness (Wissen und regionale Wettbewerbsfähigkeit), Erdkunde, Bd. 54, H. 4 (Oct. - Dec., 2000), pp. 334-351.
Karlesson, ch. Johansson, b. r.stough, r (2009). Innovation, Agglomeration and Regional Competition, Published by Edward Elgar, Printed and bound by MPG Books Group, UK.
Kitson, M. Martin, R. Tyler, P (2004). Regional Competitiveness: An Elusive Yet Key Concept? Regional Studies, Vol. 38.9, Pp. 991–999.
Sheikhi, M. (2001). Regional planning in Iran (1981-2001). Urban Management Quarterly, No.6, PP: 18-26.
 
فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)
دوره 10، شماره 38
خرداد 1399
صفحه 823-839

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار