تدوین راهبردهای مدیریت منابع آب با استفاده از تکنیک Delphi-SWOT جهت دستیابی به توسعه پایدار (مطالعه موردی: شهر بندرعباس)

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری رشته مدیریت بحران پژوهشگاه شاخص پژوه اصفهان، اصفهان، ایران

2 استاد پژوهشگاه شاخص پژوه اصفهان، اصفهان، ایران

3 دانشیار دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

از زمان پیدایش بشر بر روی زمین، دسترسی به آب مهمترین شرط بقا و پیشرفت انسان بوده است. اما تأمین نیاز آبی جامعه در حال رشد و توسعه حال حاضر به مشکلی جهانی تبدیل شده است. از اینرو مدیریت راهبردی منابع آب به گونه‌ای که دست‌یابی به اهداف و چشم‌انداز توسعه پایدار منطقه را حفظ کند به امری ضروری تبدیل گشته است. از طرفی با توجه به شرایط آب و هوایی شهر بندرعباس و کاهش سالانه چند سانتی‌متر سطح آبخوان و افزایش جمعیت آن تعیین استراتژی‌های مشخص و کاربردی برای مدیریت منابع آب آن امری ضروری به نظر می‌رسد. در همین راستا و به منظور دستیابی به راهبردهای کلیدی در زمینه منابع آب شهر بندرعباس از روش Delphi-SWOT در 6 گام استفاده شد. بعد از انجام مراحل مورد نیاز و تجزیه و تحلیل ماتریس عوامل داخلی و خارجی مشخص شد که نوع استراتژی انتخابی از نوع محافظه‌کارانه یا WO می‌باشد. در ادامه پس از مشخص شدن نوع استراتژی اتخاذی 11 راهبرد برای به حداقل رساندن نقاط ضعف و استفاده حداکثری از فرصتها در راستای مدیریت بهینه منابع آب شهر بندرعباس تنظیم و ارائه گردید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Developing Water Resources Management Strategies Using the Delphi-SWOT Technique for Sustainable Development (Case Study: Bandar Abbas city)

نویسندگان [English]

  • Abolfazl Fani 1
  • iran ghazi 2
  • Arash Malekian 3
1 PhD student in Crisis Management, Shakespeare Research Institute, Isfahan, Iran
2 Professor of Isfahan Research Institute, Isfahan, Iran
3 Associate Professor, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]

Since human existence on the earth, access to water has been the most important issue for human survival and development. But nowadays the provision of water needs of the growing communities has become a global problem. Therefore, the strategic management of water resources has become essential issues to achieve the goals and prospects of sustainable development. On the other hand, considering the weather conditions of Bandar Abbas city and the annual reduction of a few centimeters of aquifer surface and its population growth, it is necessary to determine the strategies for managing water resources. In this regard, the Delphi-SWOT method was used in 6 steps to achieve key strategies for Bandar Abbas water resources. After performing the required steps and analyzing the matrix of internal and external factors, it was concluded that the type of extractive strategy is conservative or WO. Finally, after identifying the type of strategy adopted, 11 strategies were set up and prepared to minimize the weaknesses and maximize the opportunities for optimizing water resources management in Bandar Abbas.

کلیدواژه‌ها [English]

  • water management
  • Bandar Abbas city
  • Delphi-SWOT method
  • strategy
  • Sustainable Development
افتخاری، ع. و مهدوی، د.، 1385. راهکارهای توسعه گردشگری روستایی با استفاده از مدل SWOT(مورد: دهستان لواسان کوچک)، فصلنامه مدرس علوم انسانی، دوره دهم (شماره 45)، صفحات 1-31.
آذرنیوند، علی.، بنی‌حبیب، محمد‌ابراهیم و عرب، داودرضا.1392. برنامه­ریزی و مدیریت راهبردی منابع آب حوضه آبریز دریاچه ارومیه مطابق با الگوی توعه پایدار. دومین همایش ملی توسعه پایدار کشاورزی و محیط سالم. 20-1 ص.
آل­یاسین، احمد.1393. ستاد کاهش بحران آب بهبود مدیریت آب کشور. فصلنامه مهندس مشاور، شماره 65، ص 1-4.
پور‌حسینی.1393. مدل تحلیل سلسله مراتب جهت تدوین راهبردهای الگوی مصرف بهینة آب در دشت همدان –بهار، گروه مهندس آب، دانشکده بشاورزی، دانشگاه بوعل سینا، همدان
پورحسینی، ح. 1393. . مدل تحلیل سلسله مراتب جهت تدوین راهبردهای الگوی مصرف بهینة آب در دشت همدان- بهار. گروه مهندس آب، دانشکده بشاورزی، دانشگاه بوعل سینا، همدان.
حدادی­نیا، سمیه و دانه­کار، افشین. 1391. الویت­بندی معیارهای طبیعت­گردی در اکوسیستم­های بیابانی و نیمه­بیابانی با روش دلفی. جغرافیا و آمایش شهری-منطقه­ای، شماره 3، ص 17 -29.
دیوسالار، اسدالله.، فیروزجاه، پری شکری  و فردوسی، سجاد. 1395. تحلیلی بر راهبردهای باز زنده سازی رودخانه شاهرود با استفاده از روش SWOT. دوره 18، (ویژه نامه شماره 3 طراحی ومدیریت شهری - شماره پیاپی 4، ص 65-43.
رحمتی‌پور، علی و معروفی، صفر. برنامه‌ریزی، تدوین و اولویت‌بندی راهبردهای توسعه پایدار منابع آب دشت سنقر با استفاده از مدل تحلیلی SWOT و ماتریس QSPM. فصلنامه علمی پژوهشی مهندسی آبیاری و آب، سال هشتم، شماره 29، ص 72 -82.
رحیمیان، م. 1395.عوامل اثر گذار بر مدیریت پایدار منابع آب در بین گندم کاران آبی شهرستان کوهدشت. علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، جلد 12، شماره 2، ص 233 تا 247.
زیباکلام، صادق . 1387.ما چگونه ما شدیم ,ریشه یابی علل عقب ماندگی ایران، "انتشارات روزنه"
کاظمیه، فاطمه و موسی، آرش.1397. تحلیل استراتژیهای مدیریت پایدار منابع آب کشاورزی استان آذربایجان شرقی. نشریه دانش کشاورزی و تولید پایدار/ جلد 28 شماره 4، ص 11-1.
موسی­کاظمی، سید مهدی.، حسینی، سید علی.، باقری­هره­دشت، محمد. 1391. تحلیل عوامل موثر بر افزایش جمعیت شهر رشت و پیامدهاى آن بر نظام اکولوژى شهر. فصلنامه جمعیت. 17 ص.
هاشمی مدنی، فرخنده سادات و بنی حبیب، محمد ابراهیم .1392. تدوین راهبردهای مدیریت منابع آب با استفاده از مدل SWOT بمنظور دستیابی به توسعه پایدار (مطالعه موردی: شهرستان شاهرود. دومین همایش ملی توسعه پایدار کشاورزی و محیط سالم. 20-1 ص.
یزدان پناه، م. حیاتی، د. و زمانی، غ.1390. کاربرد تئوری فرهنگی در واکاوی نگرش و فعالیتهای حفاظت از منابع آب: مورد مطالعه کارکنان سازمان جهاد کشاورزی استان بوشهر. علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، جلد 7، شماره 2، ص 18-1.
Abdullaev, I., Kazbekov, J., Manthritilake, H., and Jumaboev, K. (2009). Participatory water management at the main canal: A case from south Ferghana canal in Uzbekistan. Agriculture Water Management, 96 (2), 317-329.
Allan, J. A. (2005). Water in the Environment/socio-economic development discourse: Sustainability, changing management paradigms and policy responses in a global system. Government and opposition, 40 (2): 181-199.
Angelakis, A.N., L.W. Mays, and D. Koutsoyiannis, Evolution of Water Supply Through the Millennia. 2012: IWA Publishing.
Foltz, R.C., (2002). Iran's water crisis: Cultural, political and ethical dimension. Agrculturei and Environmental Ethics, 15: 357–380.
Gallego-Ayala, J., and Juízo, D. (2011). "Strategic implementation of integrated water resources management in Mozambique: An A’WOT analysis", Physics and Chemistry of the Earth, 36 (14-15), 1103–1111.
Hofer, B. K. 2006. Domain Specificity of Personal Epistemology: Resolved Questions, Persistent Issues, International J. of Educ. 45: 85-95.
Hurlimann, A., Dolnicar, S., and Meye, P. (2009). Understanding behavior to inform water supply management in developed nations - A review of literature, conceptual model and research agenda. Environmental Management, 91 (1): 47-56
Majumder, M., Impact of Urbanization on Water Shortage in Face of Climatic Aberrations. 2015: Springer Singapore.
Molle, F., Mollinga, P.P., and Meinzen-Dick, R. (2008). Water, Politics and development: intodaction water alternatives. Water alternatives, 1 (1): 1-16.
Terêncio, D.P.S., Fernandes, L.S., Cortes, R.M.V. and Pacheco, F.A.L. 2017. Improved framework model to allocate optimal rainwater harvesting sites in small watersheds for agro-forestry uses. Journal of hydrology, 1(550):318-330.
Yavuza F, Baycanb T. 2013. Use of SWOT and analytic hierarchy process integration as a participatory decision making tool in watershed management, Procedia Technology, 8: 134 –14.
Yevjevich, V., (2013). Effect of area time horizons in comprehensive and integrated water Resources management, Water Science and Technology, Vol. 31(8), pp 19-25