شناسایی تهدیدات و آسیب‌پذیری زیرساخت‌های شهری با رویکرد پدافند غیرعامل

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 دکتری شهرسازی، گروه معماری و شهرسازی، واحد یاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج، ایران

2 استادیار شهرسازی، گروه معماری و شهرسازی، واحد یاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج، ایران

3 استاد شهرسازی، گروه معماری و شهرسازی، واحد یاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج، ایران

چکیده

شناسایی و رتبه‌بندی تهدیدات و آسیب‌پذیری‌های پیش روی زیرساخت‌های شهری، اولین اقدام در جهت انجام مطالعات پدافند غیرعامل است. هدف از این تحقیق، شناسایی و رتبه‌بندی تهدیدات و آسیب‌پذیری‌های متوجه زیرساخت‌های شهر بندرعباس می‌باشد. شهر بندرعباس با توجه به قرار گرفتن در مجاورت تنگه هرمز و خلیج فارس و دریای عمان، موقعیت استراتژیک خاصی دارد و بزرگ‌ترین بندر ایران است و وجود زیرساخت‌های حیاتی چون؛ پالایشگاه نفت، تصفیه‌خانه، نیروگاه، راه‌آهن، فرودگاه و بندر شهید رجایی نشان دهنده اهمیت بالای این منطقه از دیدگاه شهری و کشوری است. پژوهش حاضر در زمره تحقیقات کاربردی و از نظر ماهیت تحقیق، توصیفی-تحلیلی محسوب می‌شود. بر این اساس، در مرحله شناسایی تهدیدات انسان‌ساخت عمدی از روش کتابخانه‌ای و مصاحبه (کیفی) بهره برده شده است و به منظور ارزیابی تهدیدات و آسیب‌پذیری‌ها نیز از روش پرسش‌نامه (کمّی) که در اختیار 79 نفر از خبرگان قرار گرفت و از تکنیک FEMA و مدل AHP استفاده گردید. ابزار سنجش و تحلیل اطلاعات نرم افزار Excell می‌باشد. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که در بخش تهدیدات، تهاجم موشکی (هوایی و دریایی) با 8.16 و حملات سایبری با 4.62 بیشترین عدد و در بخش آسیب‌پذیری نیز حملات موشکی (هوایی و دریایی) و حملات سایبری حائز اولویت اول و دوم به ترتیب با امتیاز 26/6 و 42/5 می‌باشند؛ و در انتها نیز راهکارهایی برای کاهش آسیب‌پذیری ارائه شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Identifying threats and vulnerabilities of urban infrastructure with a passive defense approach

نویسنده [English]

  • Yaghuob Peyvastehgar 2
1
2 Assistant Professor of Urban Planning, Department of Architecture and Urban Planning, Yasouj Branch, Islamic Azad University, Yasouj, Iran
3
چکیده [English]

Identifying and ranking the threats and vulnerabilities facing urban infrastructure is the first step in conducting passive defense studies.The purpose of this study is to identify and rank threats and vulnerabilities to the infrastructure of Bandar Abbas.The city of Bandar Abbas, due to its proximity to the Strait of Hormuz, the Persian Gulf and the Sea of Oman, has a special strategic position and is the largest port in Iran, and the existence of vital infrastructure such as; The oil refinery, refinery, power plant, railway, airport and Shahid Rajaei port show the high importance of this region from an urban and national perspective.The present study is in the category of applied research and in terms of the nature of the research, it is considered descriptive-analytical.Accordingly, the library method and the (qualitative) interview method have been used in the identification phase of intentional man-made threats.In order to evaluate the threats and vulnerabilities, the Questionnaire (Quantitative) method was provided to 79 experts and the FEMA technique and AHP model were used.Excell software data measurement and analysis tool. The research findings show that in the threat section, missile attack (air and sea) with 8.16 and cyber attacks with 4.62 maximum number, and in the vulnerability section, missile attacks (air and sea) and cyber attacks have the first and second priority, respectively. They have a score of 6.26 and 5.42, and at the end, solutions to reduce vulnerabilities are provided.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Threats
  • Vulnerability
  • Passive Defense
  • Bandar Abbas Infrastructure
  • AHP-FEMA Technique

مراجع

اباذرلو، سجاد(1395). ارزیابی آسیب‌پذیری شهرها با رویکرد پدافند غیرعامل نمونه موردی: شهر سبزوار، شماره محرمانه مجله علوم و فناوری‌های پدافند غیرعامل، دانشگاه صنعتی مالک اشتر، تهران
اباذرلو، سجاد، باقرصاد، منصور، پوری رحیم، علی اکبر(1395). شناسایی مخاطرات و مدلسازی آسیب پذیری شهرها با رویکرد پدافند غیرعامل، چاپ اول، تهران، انتشارات انجمن علمی پدافند غیرعامل ایران
اسکندری، حمید و جلالی فرهانی، غلامرضا، (1392)، تهدید با فناوری نوین، انتشارات بوستان حمید، تهران
اسکندری، محمد، امیدوار، بابک، توکلی ثانی، محمد صادق (1393)، تحلیل خسارت شریان‌های حیاتی با در نظر گرفتن اثرات وابستگی بر اثر حملات هدفمند مطالعه موردی شبکه آب و برق در یک منطقه شهری، دوفصلنامه مدیریت بحران، ویژه نامه هفته پدافند غیرعامل، صص 19-30
اصغریان جدی، احمد (1386). الزامات معمارانه در دفاع غیرعامل پایدار. تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
آیسان، یاسمین؛ دیویس، یان؛ (1382) معماری و برنامه‌ریزی بازسازی؛ ترجمه دکتر علیرضا فلاحی، چاپ اول؛ انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، تهران
جلالی فراهانی، غلامرضا (1391). مقدمه‌ای بر روش و مدل برآورد تهدیدات در پدافند غیرعامل. تهران: مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه جامع امام حسین (ع).
جلالی فراهانی، غلامرضا (1395). رویکرد‌های نوین تهدیدات، چاپ اول، انتشارات انجمن علمی پدافند غیرعامل، تهران.
جلالی فراهانی، غلامرضا، شمسایی زفرقندی، فتح­الله، غضنفری، مصطفی، قنبری نسب، علی (1392)، تعیین و رتبه‌بندی تهدیدات انسان‌ساخت عمدی در اجزای اصلی ایستگاه‌های مترو، فصلنامه مدیریت بحران، دوره 2، شماره 2، صص: 65-75
جلالی فراهانی، غلامرضا (1390). پدافند غیرعامل در سازه­های زیرزمینی. تهران، سازمان پدافند غیرعامل کشور.
حافظ نیا، محمدرضا (1389). مقدمه­ای بر روش تحقیق در علوم انسانی. تهران: نشر سمت.
حسینی، سید بهشید، (1389)، معیارهای عمومی در طراحی ساختمانهای عمومی شهری. تهران: نشر عابد.
حسینی، سید علی. شهرکی، سعید زنگنه. حسینی، سید محمد. قنبری نسب، علی (1390)، بررسی عناصر آسیب پذیر و ملاحظات پدافند غیرعامل در حریم کلانشهر تهران، اولین همایش علمی- پژوهشی شهرسازی و معماری با رویکرد پدافند غیرعامل، دانشگاه صنعتی مالک اشتر، تهران
راهبرد ملی امنیت آمریکا (2003)، ترجمه: علیرضا جواهری، انتشارات مؤسسه آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی طرح فراسازمانی فاوای نیروهای مسلح، تهران
زارعی، غلامرضا (1396)، تبیین و تحلیل شاخص‌های پدافند غیرعامل در آمایش اماکن حیاتی (مطالعه موردی: تهران بزرگ)، رساله دکترا، دانشگاه جامع امام حسین (ع)، دانشکده و پژوهشکده پیامبر اعظم(ص)، تهران.
صفری، سمیه، (1391)، بررسی تأثیرات مدیریت بحران ودفاع غیرعامل در طراحی فضاهای شهری زیرسطحی - نمونه موردی میدان هفت تیر تهران، گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
مشهدی، حسن، امینی ورکی، سعید (1394)، تدوین و ارائه ی الگوی ارزیابی تهدیدات، آسیب‌پذیری و تحلیل خطر‌پذیری زیرساخت‌های حیاتی با تأکید بر پدافند غیرعامل، دوره 4، ویژه نامه هفته پدافند غیر عامل 94، صص: 69-85.
موسوی، سیدرضا (1398)، تعیین و تحلیل شاخص‌های شهرسازی در شهرهای بندری با تأکید بر پدافند غیرعامل (نمونه موردی: شهر بندرعباس)، رساله دکترا، دانشکده فنی مهندسی، گروه معماری و شهرسازی، دانشگاه یاسوج.
Bhatti, Amjad (2010), Earthquake Relief and Recovery: Processes and Principles, Rural Development Policy Institute.
Brown, G., Carlyle, M., Salmeron, J., Wood, K. (2006). Defending critical infrastructure. Interfaces, Vol. 36, No. 6, 530-544.
Chen J., Thorp, S. J., Dobson, I. (2005). Cascading dynamics and mitigation assessment in power system disturbances via a hidden failure model. Int. J. Electr. Power Energ Syst 27: 318–326.
Chris. W. Johnson(2010),Application of Computational Models for Simulation of Large-Scale Unloading at Discontinuity of Infrastructure and Terrorist Accidents, The Institute of Risk Management, Replika Press Pvt Ltd, India.
Chunliang Xiu, Lin Cheng, Wei Song, Wei Wu (2015). Vulnerability of large city and its implication in urban planning: A perspective of intra-urban structure, Chinese Geographical Science, Volume 21, Issue 2, pp 204–210
Dueñas-Osorio, Leonardo, James I. Craig and Barry G. Goodno (2006). Seismic response of critical Interdependent networks. Earthquake Engineering and Structural Dynamics, (In press).
Fema426, 2003, Reference Manual to Mitigation Potential Terrorist Attacks Against Buildings, Federal Emergency Management Agency, USA
PCCIP. (2010). Critical Foundation: Protecting America’s Infrastructures.
PSEPC. (2008). Modernization of the Emergency Preparedness Act.
UNIFIED FACILITIES CRITERIA (UFC) (2012), DoD MINIMUM ANTITERRORISM
zhang, zili,li,xiangyan,li,hengyun (2017) A quantitative approach for assessing the critical nodal and linear elements of a railway infrastructure. International journal of critical infrastructure protection , 3-15.
فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)
دوره 10، شماره 39
شهریور 1399
صفحه 917-934

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار