بازآفرینی اجتماعی بافت‌ تاریخی با رویکرد گردشگری شهری (مورد پژوهی: بافت تاریخی شهر زنجان)

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 دانشیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

2 استادیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

3 کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

چکیده

بافت های تاریخی علاوه بر اینکه بخشی از مناطق و محلات شهرها را تشکیل می‌دهند، روایتگر ویژگی‌های هسته اولیه شهرها و هم‌چنین بیانگر یاد و خاطره فرهنگ و آداب و سنن ساکنین آن‌ها می‌باشند. در بافت های تاریخی و کهن ایران، معانی نمادین، پیوند عمیق و ناگسستنی با کالبد بافت داشته و این امر باعث شده است تا هویت محله‌های تاریخی برخاسته از باورها و نیازهای روحی و مادی ساکنین باشد؛ اما آنچه امروزه در این بافت‌ها مشاهده می‌شود، تنزل هویت اجتماعی و درنهایت فرسودگی تمامی ابعاد آن است؛ بنابراین مقاله حاضر باهدف به بررسی بازآفرینی بافت تاریخی با رویکرد گردشگری شهری در بافت تاریخی شهر زنجان می‌پردازد. نوع تحقیق در این پژوهش، ازلحاظ روش توصیفی تحلیلی و ازلحاظ هدف کاربردی است. روش گردآوری اطلاعات به‌صورت کتابخانه‌ای و میدانی (پرسشنامه) می‌باشد. جامعه آماری تحقیق، بافت تاریخی شهر زنجان می‌باشد که با مساحت ۱۴۶ هکتار با جمعیت ۵۰۰۳ نفر می‌باشد. تعداد نمونه لازم جهت تکمیل پرسش‌نامه با استفاده از فرمول کوکران ۳۰۰ نفر تعیین و با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی (احتمالی) پرسشنامه‌ها تکمیل شد. بر اساس آزمون t تک نمونه‌ای، بیشترین مؤلفه و شاخص تأثیرگذار بر بازآفرینی بافت تاریخی شاخص حس تعلق با t اماره ۵۵٫۳۹ درصد و بیشترین مؤلفه‌ی تأثیرگذار به‌کارگیر نمادها و نشانه‌های بومی در فضای بافت تاریخی می‌تواند در بازآفرینی بافت تاریخی با ضریب تأثیر (۳۲۶۳) می‌باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Social rehabilitation of historical context with urban tourism approach (case study: historical context of Zanjan city

نویسندگان [English]

  • mohsen Ahadnejad 1
  • MOHAMAD TAGHI heydari 2
  • saeed Moharrami 3
1 Associate Professor of Geography & Urban Planning, University of zanjan, Zanjan, Iran
2 Assistant Professor, Department of Geography and Urban Planning, Zanjan University, Zanjan, Iran
3 MSc of Geography and Urban Planning, University of zanjan, zanjan, Iran.
چکیده [English]

Historical texture, in addition to being part of the city's regions and neighborhoods, narrates the characteristics of the core of cities, as well as the memory of the culture and traditions of their inhabitants. In the historical and ancient texts of Iran, symbolic meanings have deep and unbroken bond with the body structure and this has led to the identity of the historical neighborhoods arising from the beliefs and spiritual and material needs of the inhabitants, but what is observed today in these tissues is the degradation Social identity and, finally, the exhaustion of all its dimensions; Therefore, the present article aims to investigate the historical context of urban texture in the historical context of Zanjan city. The type of research in this research is descriptive-analytical and is a practical purpose. Data collection method is library and field information (questionnaire). The statistical population of the research is the historical texture of Zanjan with an area of 146 hectares with a population of 5003 people. The sample size required to complete the questionnaire was determined using Cochran's formula of 300 people and filled out questionnaires using randomized (probable) sampling. Based on the single-sample t-test, the most significant component and index affecting the historical context recreation of the sense of belonging with the t-score is 55.339% and the most effective component used by native symbols and signs in the historical context can be used to recreate the historical context with the coefficient of influence (3263).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Recreation
  • Historical texture
  • Sustainable development
  • Urban tourism
  • Zanjan city
امین زاده بهناز، دادرس راحله (1391). بازآفرینی فرهنگ‌مدار در بافت تاریخی شهر قزوین با تأکید بر گردشگری شهری. مطالعات معماری ایران. ۱ (۲): ۹۹-۱۰۸
ایزدی، محمد سعید، فیضی، رضا(1390). بازآفرینی شهری کنش و بینشی جامع و یکپارچه در ساماندهی محدوده‌های هدف برنامه‌های بهسازی و نوسازی شهری. هفت شهر، 3(شماره 33 و 34), 73-80.
بحرینی، سید حسین، ایزدی، محمد سعید، مفیدی، مهرانوش. (1392). رویکردها وسیاست‌های نوسازی شهری (از بازسازی تا بازآفرینی شهری پایدار). فصلنامه مطالعات شهری، 3(9), 17-30.
بخارایی، احمد، شربتیان، محمد حسن، احمدی، اعظم. (1393). امنیت اجتماعی، ضرورتی در ترویج صنعت گردشگری (مطالعه ی‌ موردی: کلانشهر مشهد). برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری، 3(11), 76-95.
پوراحمد احمد، زیاری کرامت الله، حسینی علی (1394) بازآفرینی بافتهای فرسوده شهری با تاکید بر فضاهای گذران اوقات فراغت (نمونه موردی: محله قیطریه، تهران). برنامه‌ریزی و آمایش فضا. ۱۹ (۳): ۱-۳۸
پوراحمد، احمد، احمدی‌فرد، نرگس. (1397). بررسی نقش گردشگری خلاق در بازآفرینی بافت تاریخی (مطالعۀ موردی: منطقۀ 12 شهر تهران). پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری، 6(1), 75-90.
پورتر، لیبی و شاو، کیت (1392)، کدام نوزایی شهری؟ مقایسه استراتژی‌های بازسازی شهری در سطح بین الملل، ترجمه منوچهر طبیبیان، انتشارات دانشگاه تهران، تهران
پورجعفر، محمد رضا.(1388). مبانی بهســازی و نوسازی بافت قدیم شهرها. تهران: انتشارات پیام. چاپ اول.
تقوایی، مسعود؛ اکبری، محمود.(1387). مقدمهای بر برنامه‌ریزی و مدیریت گردشگری شهری. اصفهان: پیام علوی.
حاجی پور، خلیل(1386). مقدمه ای بر ســیر تحول و تکوین رویکردهای مرمت شــهری (دورة زمانی بعــد از جنگ جهانی اول تا آغاز هزارة ســوم). اندیشــۀ ایرانشــهر، فصلنامــه ای در زمینۀ شهرشناسی. 2(3)، شمارة 9-10.
حاجی نژاد علی، فتاحی، احدالله، ابوذر، (1394)، کاربرد مدل و فنون تصمیم گیری در جغرافیا با تاکید بر گردشگری شهری.
حبیبی کیومرث و پوراحمد احمد و مشکینی ابوالفضل، 1387، از زنگان تا زنجان. انتشارات دانشگاه زنجان.زنجان
حبیبی، محسن و مقصودی، ملیحه (1384) مرمت شهری، تعاریف و نظریه‌ها، تجارب، منشورها، قطعنامه‌های جهانی، روش‌ها و اقدامات شهری. انتشارات دانشگاه تهران.
حسینعلی، حسن، (1388)، گذری بر تاریخ زنجان.انتشارات دانش. زنجان
رضویان، محمد تقی، محمدی، کگاوه، ابگوبکری، طگاهر (1392). فضاهای فرسوده شهری، انتشارات دانشگاه امام رضا (ع)، چاپ اول، مشهد
فدایی نژاد، سمیه.(1386). بهسازی، نوسازی و بازسازی در گذر مروی، نشریه هنرهای زیبا، شماره 32
فرجی، امین، میره ای، محمد، شارقی، کاترین. (1396). بررسی سیاست‌های نوسازی بافت فرسودۀ شهری (مورد مطالعه: شهر کرج). پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهر، 5(1), 53-70
فنایی، حمیدرضا و ملیحه ذاکریان (1394)، بازآفرینی با رویکرد گردشگری در احیای بناهای تاریخی-مطالعه موردی: منطقه 9 شهر اصفهان، دومین کنگره علمی پژوهشی افق‌های نوین در حوزه مهندسی عمران، معماری، فرهنگ و مدیریت شهری ایران، تهران، انجمن توسعه و ترویج علوم و فنون بنیادین
مرکز آمار ایران، سرشماری عمومی نفوس و مسکن، شهر زنجان طی سال‌های ۱۳۹۵
ملکیان محمود (1392). تبیین نقش فضاهای همگانی در توسعه گردشگری شهری. مطالعات محیطی هفت حصار; ۲ (۵): ۵۵-۶۳.
مهندسین مشاور آرمان شهر، طرح تجدید نظر تفصیلی شهر زنجان، جلد مطالعات کالبدی، سازمان مسکن و شهرسازی استان زنجان، 1388
CLG (Communities and Local Government) (2007e) Strong and Prosperous Communities: The Local- Government White Paper – Making It Happen: The Implementation Plan, London: HMSO
Ho, E. C. M. (2012). Renewing the urban regeneration approach in Hong Kong.
Law, C. M. (2000). Regenerating the city centre through leisure and tourism. Built Environment (1978- ), 117-129.
Lazarević, E. V., Koružnjak, A. B., & Devetaković, M. (2016). Culture design-led regeneration as a tool used to regenerate deprived areas. Belgrade the Savamala quarter; reflections on an unplanned cultural zone. Energy and Buildings115, 3-10.
Qian, Z. (2007). Historic district conservation in China: assessment and prospects. Traditional Dwellings and Settlements Review, 59-76.
Roberts, Peter, and Hugh Sykes, eds. Urban regeneration: a handbook. Sage, 2003.
Sepe, M. (2014). Urban transformation, socio-economic regeneration and participation: two cases of creative urban regeneration. International Journal of Urban Sustainable Development, 6(1), 20-41.