تاثیر شکل شهر بر فرهنگ: رویکردی تاریخی

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسنده

گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین

چکیده

شهرهای امروزی با تغییرات فرهنگی بارزی مواجه هستند که از عوامل متعددی نشات گرفته است؛ یکی از این عوامل، شکل شهر است که بر رفتار مردم و با ثابت شدن این رفتارها در طول زمان بر فرهنگ آن ها تاثیرگذار بوده است. در حقیقت ساختار و ظاهر شهرهای کنونی با فرهنگ گذشته ایران تفاوت بارزی دارد که این تفاوت، در برخی موارد آثار واضحی را در مسائل فرهنگی دربرداشته است. هدف این مقاله بررسی چگونگی تاثیر شکل شهر بر فرهنگ در طول زمان است. فرهنگ به دو دسته مادی و غیرمادی تقسیم می شود؛ اگر مواردی نظیر سبک زندگی، ارتباطات، رسوم و به طور کلی فعالیت های مردم را که ملموس هستند، به عنوان فرهنگ مادی به حساب آوریم، فرهنگ غیرمادی شامل چهار عنصر درونی زبان، ارزش ها، هنجارها و باورها می شود. منظور از فرهنگ در این پژوهش فرهنگ غیرمادی است. روش پژوهش آمیخته و ترکیبی از روش های کیفی و کمی اسنادی، میدانی و پیمایشی است. این نوشتار عمدتاً با رویکرد آسیب شناسی فرهنگ نوشته شده است و با مقایسه زمانی رفتارها و آداب شهری با پرسش از مردم (ساکنان منطقه 8 تهران) این نتیجه حاصل شد که بسیاری از اعتقادات و رفتارها و واژگان به مرور زمان تحت تاثیر شکل شهر قرار گرفته اند و دچار تغییرات شده اند. از سوی دیگر بر اساس یافته های میدانی و تهیه پرسشنامه از متخصصین حوزه شهرسازی در نهایت این نتیجه حاصل شد که به ترتیب زبان، هنجارها، ارزش ها و باورها از کالبد شهر تاثیر می پذیرند

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Impact of City Form on Culture: A Historical Approach

نویسنده [English]

  • Maryam Khastou
Department of Urban Planning, Faculty of Architecture and Urban Planning, Islamic Azad University, Qazvin Branch
چکیده [English]

Today's cities are experiencing significant cultural changes that stem from many factors. One of them is city form (city physical aspects) that impact on people behavior and then they form their culture. In fact, the structure and appearance of today's cities are markedly different from Iranian past culture that this difference, in some cases, has had a clear impact on cultural issues. The purpose of this paper is to examine how the shape of the city influences culture over time. Culture consists of two parts: material culture and spiritual one. If we consider material things such as lifestyle, communication and intimacy, customs and generally people's activities that are tangible and visible, as material culture, the spiritual culture (studied in this research) consists of 4 factors: beliefs, norms, values and language. The research method is a combination of qualitative and quantitative methods of documentary, field and survey (using questionnaire). Independent variables are city form elements such as paths, nodes, edges, landmarks and districts and dependent variables are the culture elements i.e.: beliefs, norms, values and language. This article is mainly written with a pathological approach to culture. By comparing time-consuming urban behaviors with people queries (residents of District 8 of Tehran) this was achieved that many beliefs, behaviors and vocabulary have been influenced by the city form over time. Based on field findings and interviews with urban planning experts. Finally, it was concluded that language, norms, values, and beliefs are influenced by the city form, respectively

کلیدواژه‌ها [English]

  • Urban
  • City form
  • material and spiritual Culture
  • Cultural Changes
  • History
1)      آشوری، داریوش. (1380). تعریف ها و مفهوم فرهنگ. تهران: نشر آگاه.
2)      ابوالقاسمی، محسن. (1385). شناخت فرهنگ. تهران: انتشارات عرش­ پژوه.
3)      اسلامی ندوشن، محمد. (1387). فرهنگ و شبه فرهنگ. تهران: نشر یزدان. چاپ چهارم.
4)      بازرگان هرندی، عباس. (1389). مقدمه ای بر روش های تحقیق کیفی و آمیخته، تهران: نشر دیدار.
5)      براون، ادوارد، (1316). تاریخ ادبیات ایران، ترجمه رشید یاسمی، تهران: انتشاراتوزارت فرهنگ و هنر
6)      بمانیان، محمدرضا. (1390). ساختمان بلند و شهر. تحلیل تاثیرات فرهنگی و اجتماعی ساختمان بلند بر شهرهای بزرگ. تهران: انتشارات موسسه نشر شهر.
7)      بحرینی، سیدحسین (1382). فرآیند طراحی شهری.چاپ دوم. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
8)      پهلوان، چنگیز. (1382). فرهنگ­شناسی. گفتارهایی در زمینه فرهنگ و تمدن. تهران: انتشارات قطره. چاپ دوم.
9)      جیکوبز، جین. (1388). دوره تاریک پیش رو. ترجمه فرح حبیب.تهران: انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران.
10)   حبیب، فرح. (1390). نقش شکل شهر در کاهش خطرات ناشی از زلزله. تهران: انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران.
11)   حبیبی، سیدمحسن (1384). از شار تا شهر، تهران: دانشگاه تهران
12)   جهانبخش، محمدعلی. (1391). مردم شناسی و فرهنگ عامه: با تکیه بر فرهنگ عامه مردم ایران. تهران: هم پا.
13)   خستو، مریم. (1395). رویکردی تحلیلی به تاثیر کالبد شهر بر فرهنگ با تاکید بر بافت شهری. فصلنامه مطالعات شهر ایرانی اسلامی، سال هفتم، شماره 26: 31-42
14)   راپاپورت، آموس. (1384). معنای محیط ساخته شده. ترجمه فرح حبیب. تهران: انتشارات پردازش و برنامه ریزی شهری وابسته به شهرداری تهران.
15)   موریس جیمز. (1384). تاریخ شکل شهر. ترجمه راضیه رضازاده. تهران: انتشارات دانشگاه علم و صنعت ایران.
16)   روح­الامینی، محمود.(1368). زمینه فرهنگ شناسی: تالیفی در انسان شناسی و فرهنگ. تهران: عطار.
17)   روح­الامینی، محمود. (1386). در گستره فرهنگ. نگرشی مردم­شناختی. تهران: انتشارات اطلاعات.
18)   سلطان­زاده، حسین. (1362). روند شکل گیری شهر و مراکز مذهبی در ایران، تهران: انتشارات آگاه.
19)   سلطان­زاده، حسین. (1385). فضاهای شهری در بافت های تاریخی ایران. تهران: انتشارات دفتر پژوهش های فرهنگی. چاپ سوم.
20)   سلطان­زاده، حسین. (1386). از سرا تا پاساژ، فصلنامه معماری و فرهنگ، شماره 30
21)   شکوئی، حسین. (1384). اندیشه های نودر فلسفه جغرافیا: فلسفه های محیطی و مکتب های جغرافیایی. تهران: انتشارات موسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی.
22)   شهرداری منطقه ۸ تهران
23)   شیعه، اسماعیل. (1388). با شهر و منطقه در ایران. انتشارات دانشگاه علم و صنعت ایران. چاپ ششم.
24)   فکوهی، ناصر. (1391). مبانی انسان شناسی. تهران: نشر نی.
25)   کاظمی، عباس. (1389). مجموعه مقالات شهروندی از اصول تا عمل. اصفهان: انتشارات سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری.
26)   لینچ، کوین. (1384). تئوری شکل شهر. ترجمه سید حسین بحرینی.تهران: انتشارات دانشگاه تهران. چاپ سوم.
27)   محمدی اصل، عباس. (1391). فرهنگ اجتماعی. تهران: انتشارات فرهنگ.
28)   مزیّنی، منوچهر. (1377). مطالعه کالبد شهر تهران از نظر بصری و زیبایی شناسی، مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران.
29)   مهندسین مشاور معماری و شهرسازی زیستا
30)   نقی­زاده، محمد. (1379). فرهنگ: فضای حیات و بستر تعالی جامعه. نشریه پژوهش زبان و ادبیات فارسی. شماره 4. زمستان 79.
31)   نقی­زاده، محمد. (1381). تاثیر معماری و شهر بر ارزش های فرهنگی. مجله آبادی. شماره 11.
32)   هال، ادوارد. (1385). بعد پنهان. ترجمه منوچهر طبیبیان. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
33)Anderson, Margaret. L. and Taylor, Howard. F. (2008). Sociology: Understanding a Diverse Society. U.S.A: Thomson, 4th Edition.
34)Foley. D. O. (1971). An Approach to metropolitan spatial structure. Ed. Melvin M. Webber. Philadelphia: University of Pennsylvania press.
35)Johnson, R. J., Gregory, D. Pratt, G. and Watts, M. (2001). Dictionary of Human Geography. Blackwell Publishers Ltd. 4th Edition.
36)Kottak, P. C. (2002). Anthropology: The Exploration of Human Diversity. McGraw-Hill Higher Education Publication. United States.
37)Sills, D. L. (1968). “International Encyclopedia of SOCIAL SCIENCES”. the Macmillan Company
38)Varnum M. E. W. and Grossmann I. (2017). “Cultural Change: The How and the Why”, Perspectives on Psychological Science journal, 12(5)