واکاوی مولفه‌های کیفیِ میان‌افزایی در بافت تاریخی تبریز (نمونه‌های موردی: مجموعه‌ی تجاری مشروطه و صاحب‌الامر در بازار تاریخی)

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 گروه معماری، دانشگاه هنر اسلامی تبریز

2 هنر اسلامی تبریز، گروه معماری

3 دانشگاه هنر اسلامی تبریز، گروه معماری

چکیده

تدقیق بر میان‌افزایی در بافت تاریخی نیازمند اتخّاذ رویکردی بین‌رشته‌ای میان شهرسازی، حفاظت و معماری است. فصل مشترک میان این سه حوزه‌ی مطالعاتی نیز، ضرورت ایجاد هماهنگی بین ساختار جدید و بافت قدیم می‌باشد. دستیابی به این، نیز نیازمند توجّه به دو مفهوم"انسجام" و "تداوم" با وجود تغییر در ابعاد مختلف بافت تاریخی به‌واسطه‌ی میان‌افزایی، است که در سایه‌ی آن بتوان میان بافت و بنای جدید ارتباطی که موجب هماهنگی است، برقرار کرد. بنابراین این پژوهش با مطالعه‌ی ارزیابی مخاطبان از دو میان افزایی‌ِ صورت گرفته در بازار تاریخی تبریز، در پی بررسیِ تأثیرِ تغییر در ابعاد کالبدی و غیرکالبدی بافت تاریخی بعد از میان‌افزایی‌ها بر ارزیابیِ آن‌ها از مولفه‌های کیفیِ است. براین اساس طبق منطق قیاسی، با مطالعه‌ی کتابخانه‌ای، مدل تحقیق و پرسشنامه تدوین و به کمک مطالعات میدانی، برای هر یک از دو مجموعه‌ی مشروطه و صاحب‌الامر 175 پرسشنامه تکمیل شد. داده‌های حاصل نشان می‌دهد که ارزیابی مخاطبان از اثرپذیریِ تداوم و انسجام بافت تاریخی از تغییر ابعاد مختلف بعد از میان‌افزایی وابسته به شاخصه‌های بنای میان‌افزا متغیّر خواهد بود و تدوین مدلی که واجد اولویت‌بندی بوده و در مطالعات پیشین مطرح شده است، ممکن نیست.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis of Qualitative Components of Infill Architecture in the Historic context of Tabriz (Case Study: Mashruteh and Saheb-ol-Amr Complexes in the Historic Bazaar)

نویسندگان [English]

  • Minoo Gharehbaglou 1
  • azita balali oskui 2
  • ilgar ardabilchi 3
1 Architecture faculty. Tabriz islamiz art university
2 architecture faculty, Islamic art university
3 architectur faculty, islamic art university
چکیده [English]

An in-depth look at historicization requires an interdisciplinary approach to urban planning, conservation and architecture. The common chapter between these three fields of study is the need to harmonize the new structure with the old one. This also requires consideration of the two concepts of "cohesion" and "continuity" despite the change in different dimensions of the historical context by interpolation, in the shadow of which a link can be established between the new context and the building of harmony. Therefore, this study seeks to examine the impact of changes in the physical and non-physical dimensions of the historical context after the intermediates on their evaluation of qualitative components by examining the audience evaluation of two intermediates in Tabriz historical market. Accordingly, by deductive logic, a library study, research model and questionnaire were formulated and 175 field questionnaires were completed for each of the two sets of constitutional and proprietary. The obtained data show that audience evaluation of the impact of historical texture continuity and cohesion on different dimensions after interphase will vary depending on the characteristics of the intermediate building and it is not possible to formulate a model that has been prioritized and discussed in previous studies

کلیدواژه‌ها [English]

  • coherence
  • continuity
  • infill development
  • historic districts
  • Tabriz
ابوئی، رضا؛ جبل عاملی، عبدالله؛ و کیانی ده کیانی، غلامرضا (1394). اهمیت پیوستگی مناظر تاریخی و ابزارهای نوین حفاظتی نمونه موردی شهر کهن اصفهان، مرمت و معماری ایران، ش 9: 59-69.
ارجمند عباسی، پریسا (1387). امکان سنجی توسعه درون فضایی در ایران به کمک GIS نمونه موردی: ده ونک، طرح نهایی کارشناسی. گروه معماری و شهرسازی، دانشکده هنرهای زیبا، دانشگاه تهران.
بلیکی، نورمن (2000). طراحی پژوهش های اجتماعی. مترجم: حسن چاوشیان. تهران: نشر نی.
پورموسوی، موسی؛ ناصر مستوفی، انوشیروان؛ و شکوهی بیدهندی، محمدصالح (1395).
شناسایی اصول و راهکارهای اجرایی توسعه میان‌افزا در شهر تهران به عنوان یکی از ابعاد توسعه شهری پایدار، مطالعات توسعه‌ی اجتماعی ایران، ش4: 37-57.
ترک زبان، شقایق؛ و محمدمرادی، اصغر (1390). ضوابط طراحی معماری در بافت های تاریخی، شهر و معماری بومی، ش1 :57-74.
تولایی، نوین (1380). زمینه‌گرایی در شهرسازی، هنرهای زیبا، ش10: 34-43.
تولایی، نوین (1386). شکل شهر منسجم. تهران: انتشارات امیرکبیر.
حبیبی، محسن؛ و مقصودی، ملیحه (1394). مرمت شهری: تعاریف، نظریه ها، تجارب، منشورها و قطعنامه های جهانی، روشها و اقدامات شهری. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
خوش‌الحان، وحید؛ حسین‌زاده‌ دلیر، کریم؛ و نظم‌فر، حسین (1399). راهکارهای توسعه صنعت گردشگری پایدار تبریز مبتنی بر مؤلفه‏ های منطقه‏ ای، فصل‌نامه جغرافیا (برنامه‌ریزی منطقه‌ای)، ش 3-4: 47-60.
سازمان مدیریت و برنامه‌ریزیِ استان آذربایجان شرقی (1395). سالنامه‌ی آماریِ استان استان آذربایجان شرقی، تبریز: سازمان مدیریت و برنامه‌ریزیِ استان آذربایجان شرقی.
شاه‌تیموری، یلدا؛ مظاهریان، حامد (1391). رهنمودهای طراحی برای ساختارهای جدید در زمینه‌ی تاریخی، هنرهای زیبا، ش 4: 1-15.
شاه‌تیموری، یلدا؛ مظاهریان، حامد؛ و حناچی، پیروز (1390). ساختارهای جدید، واسطه پیوند میان گذشته و آینده (طراحی در مجاورت آب انبار سردار و حمام راه روی در شهر قزوین)، هفت شهر، شماره پیاپی37-38: 40-55.
عبدالهی، ولی؛ بیگ بابایی، بشیر؛ و عزت پناه، بختیار (1399). بازشناسی قابلیت های بازآفرینی در بافت های ناکارآمد (مطالعه موردی: منطقه چهار شهرداری کلانشهر تبریز)، فصل‌نامه جغرافیا (برنامه‌ریزی منطقه‌ای)، ش 3-4: 137-151.
علوی‌زاده، الهام؛ اسلامی، غلامرضا؛ و حبیب، فرح (1397). بررسی تأثیر میزان زمینه‌گرایی بناهای میان‌افزا بر تداوم حیات بافت تاریخی بازار سنتی ایرانی - (نمونه موردی: حریم درجه دو بافت تاریخی بازار سنتی اردبیل)، پژوهش‌های معماری اسلامی، ش1: 69-85.
علی‌الحسابی، مهران؛ رضازاده، راضیه؛ و چربگو، نصیبه (1396). ارائه‌ی مدل مفهومی معنای مکان و شاخص‌های تداوم آن (تحلیل پدیدارشناسانه‌ی تفسیری تجربیات زیسته افراد)، باغ‌نظر، ش 52: 17-27.
قدیری، بهرام؛ و آراسته، شیوا (1385). ساختارهای جدید در محیط‌های تاریخی. تهران: دفتر پژوهشهای فرهنگی.
قره بگلو، مینو؛ نژادابراهیمی، احد؛ و اردبیلچی، ایلقار (1398). معماری میان‌افزا؛ رویکردی میان‌رشته‌ای برای طراحی در بافت تاریخی؛ نمونۀ موردی: مجموعۀ تجاری مشروطه در بافت تاریخی بازار تبریز، باغ نظر، ش76: 57-68.
گلکار، کوروش (1390). آفرینش مکان پایدار (تاملاتی در باب نظریه طراحی شهری). تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
گلکار، کوروش (1387). محیط بصری شهر؛ سیر تحول از رویکرد تزیینی تا رویکرد پایداری، علوم محیطی، ش 4: 95-114.
مسعود، محمد؛ و بیگ‌زاده‌شهرکی، حمیدرضا (1391). بناهای میان افزا در بافت های تاریخی (مبانی طراحی و معیارهای ارزیابی). تهران: آذرخش.
مسعود، محمد؛ و بیگ‌زاده شهرگی، حمیدرضا (1393)، مبانی شکل‌گیری بناهای میان‌افزا در بافت تاریخی بر اساس بیانیه‌ها و منشورهای بین‌المللی، مطالعات و پژوهش های شهری و منطقه‌ای، ش 22: 85-108.
مظاهریان، حامد؛ شاه‌تیموری، یلدا (1391). رویکردهای جهانی به حضور ساختارهای جدید در زمینه‌ی تاریخی، نقش‌جهان، ش 1: 7-18.
منصورفر، کریم (1384). روش‌های آماری. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
میرمقتدایی، مهتا؛ رفیعیان، مجتبی؛ و سنگی، الهام (1389). تاملی بر مفهوم توسعه میان افزا و ضرورت آن در محلات شهری، شهرداری‌ها، ش 98: 44-51.
نقوی، پویان؛ و مظاهریان، حامد (1398). تحلیل نظریات معاصر در مواجهه با زمینه در طراحی معماری، باغ نظر، ش 74: 69-80.
یگانه، منصور (1389). تبیین معیارهای پیوستگی ساختمان و شهر در فضاهای عمومی شهری (مطالعه موردی خیابان ولیعصر تهران)، پایان نامه مقطع دکتری تخصصی، گروه معماری و شهرسازی.دانشکده هنرهای زیبا. دانشگاه تهران.
یگانه، منصور؛ و بمانیان، محمدرضا (1394). تحلیلی بر ابعاد پیوستگی توده و فضا در عرصه‌های عمومی شهر، مدیریت شهری، ش 39: 407-428.
یگانه، منصور {... و دیگران} (1393). تبیین رابطه‌ی رفتار قلمروپایی شهروندان با معیار و میزان ادارک پیوستگی ساختمان و شهر در فضاهای عمومی شهر، هویت شهر، ش 19: 5-18.
CABE (2005). Design Coding: Testing Its Use in England. London: Commotion for Architecture and Build Environment.
Center for Urban Policy Research; Edward j. Bluestein School of Planning and Public Policy; Rutgers; & The State University of New Jersey (2006). Infill Development Standards and Policy Guide. New Jersey: Schoor Depalma.
Ginting, Nurlisa & Wahid, Julaihi (2015). Exploring Identity’s Aspect of Continuity of Urban Heritage Tourism. Procedia: Social and Behavior Science, 202, 234-241.
Gorski, Eleanor Esser (2009). Regulating New Construction in Historical Districts. Washington DC: National Trust for Historic Preservation.
Højriis, Jonas; Herrmann, Ivan Tengbjerg; Nielsen, Per Sieverts; & Bulkeley, Paul (2014). A comparative study of contextual urban design approaches in the UK and DK. Proceedings of the 3rd International Workshop on Design in Civil and Environmental Engineering (pp. 37-46). DCEE.
Ujang, Norsidah (2012). Place Attachment and Continuity of Urban Place Identify. Procedia: Social and Behavior Science, 49, 156-167.
Siravo, Francesco (2011). Conservation Planning, Contemporary Architecture in Historical Urban Environments. Los Angles: The Getty Conservation Institute.
Waren, John (1998). the historical context: principles and philosophies, In: Context: New Buildings in Historic Settings. Editors: John Warren, Sue Taylor, John Worthington. Boston: architectural press.
Worthington, John (1998). Conservation through Development, In Context: New buildings in Historic Settings. Editors: John Warren, Sue Taylor, John Worthington. Boston: Architectural Press.
World Heritage Centre. (2010), Available from https://whc.unesco.org/en/list/1346 (Retrieved 2017/12/10: 9: 44).
World Heritage Centre, with inputs from ICOMOS, ICCROM and IUCN (2013). International World Heritage Expert Meeting on Visual Integrity 6 to 9 March 2013 Agra, Available from https://whc.unesco.org/uploads/events/documents/event-992-12.pdf (Retrieved 2017/10/25: 15:34).