شناسایی و اولویت‌بندی عوامل کششی موثر بر گردشگری جنگل (مورد مطالعه: گردشگران پارک ملی گلستان)

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 دانشیار گردشگری، دانشکده میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، دانشگاه مازندران، چالوس، ایران

2 دانشجوی دکتری گردشگری، دانشکدة مدیریت و حسابداری، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

امروزه، تمرکز اصلی راهبردهای مدیریت جنگل در سطح ملی و منطقه‌ای، استفاده از جنگل‌ها با اهداف گردشگری می‌باشد. با توجه به ارتباط انتخاب مقصد سفر با انگیزه‌های گردشگری، بررسی عوامل کششی (عوامل موثر بر انتخاب مقصد) به منظور پیش‌بینی رفتارهای آتی سفر گردشگران اهمیت می‌یابد. هدف از انجام این تحقیق شناسایی و اولویت‌بندی عوامل کششی موثر بر گردشگری مبتنی بر جنگل بوده است. جامعه‌ی آماری این تحقیق شامل گردشگران، جنگل و پارک ملی گلستان می‌باشد که با استفاده روش نمونه‌گیری تصادفی ساده، حجم نمونه 196 نفر بدست آمد. ابزار اصلی جمع‌آوری دادها، پرسشنامه‌ی محقق ساخته بود و پایایی پرسشنامه از طریق آزمون آلفای کرونباخ (813/0=α) و روایی آن به صورت روایی صوری تایید گردید. در تجزیه و تحلیل داده‌ها از رویکرد تحلیل عاملی اکتشافی (شناسایی) از طریق نرم‌افزار SPSS24 و از تکنیک تاپسیس فازی (اولویت‌بندی) استفاده شد. نتیجه تحلیل عاملی اکتشافی، طبقه‌بندی 39 معیار در 12 عامل، تحت 4 متغیر کلان (بوم‌شناختی، جاذبه، دسترسی‌پذیری و خدمات مکمل) بود. همچنین با استفاده از تکنیک تاپسیس فازی متغیرهای جاذبه، خدمات مکمل، بوم‌شناختی و دسترسی‌پذیری در اولویت‌های اول تا چهارم قرار گرفتند. به علاوه در متغیر جاذبه، محیط و منابع طبیعی مقصد به عنوان مهمترین عامل شتاخته شدند. بر اساس یافته‌ها، اطلاع‌رسانی (معرفی) و تبلیغات هر چه بیشتر درباره‌ی تنوع فضاها، پارک‌های جنگلی، مناظر و چشم‌اندازهای جنگلی و پدیده‌های جوّی و و نیز برگزاری تورهای پرنده‌نگری، منظرگردی و عکاسی در جنگل و پارک ملی گلستان پیشنهاد می‌گردد. سایر یافته‌ها مورد بحث قرار گرفته و نتایج و پیشنهادات ارایه شدند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Identification and Prioritization of Pull Factors Affecting Forest Tourism (The Case of Golestan National Park)

نویسندگان [English]

  • Mostafa Mohammadi 1
  • Seyyed Mohammad Mirtaghian Rudsari 2
1 Associate Professor of Tourism, Faculty of Cultural Heritage, Crafts and Tourism, Mazandaran University, Chalus, Iran
2 PhD student in tourism, School of Management and Accounting, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Nowadays using forests in tourism is the main focus of forest management strategies at national and regional level. Given the relevance between travel destination choice with Tourism Motivation, Study of pull factors (factors affecting destination on choice) will be important in order to predict the future behavior of tourists. The aim of this study has been identification and prioritization of Pull Factors affecting forest-based tourism in Golestan forest and national park that using a simple random sampling method, was obtained a sample size of 196 people. The main tool for data collection was self-administrated questionnaire and Reliability of the questionnaire was verified through Cronbach's alpha test (α= 0.813) and its validity was verified through content validity. Data analysis was done by exploratory factor analysis and SPSS24 software and fuzzy TOPSIS technique. The results of exploratory factor analysis was classifying of 39 factors in 12 dimensions and 4 variables (Ecological, attractions, accessibility and complementary services). Also, by using fuzzy TOPSIS technique, variables of attractions, complementary services, Ecological and accessibility were ranked in the first to fourth priority. In addition, in the attractions variable, the environment and natural resources of the destination were the most important factor. according to the findings, they are suggested to informing (introducing) and advertising as much as possible for the diversity of spaces, forest parks, forest landscapes and atmospheric phenomena as well as holding bird watching tour, landscaping and photography tour in Golestan forest and national park. Other findings were discussed in conclusions and recommendations were offered.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Exploratory Factor Analysis
  • Forest-Based Tourism
  • Fuzzy TOPSIS
  • Pull Factors
  • Tourism Motivation

مراجع

اخوان ­مهدوی، محسن (1393). آزمون فرضیه با نرم­افزار SPSS، تهران: جامعه­شناسان.
اسکندری، سعیده؛ اولادی، جعفر؛ یخکشی، علی (1396). بررسی نیازها و ترجیحات تفرجی بازدیدکنندگان پارک جنکلی سرخه­حصار، و مقایسه­ی آن با پارک جنگلی سیسنگان، انسان و محیط­زیست، دوره 15، شماره 1، 45-59.
تقی­آبادی، محمدرضا؛ ایلانلو، مریم (1399). بررسی نقش عوامل اقتصادی و اجتماعی در مدیریت جنگل­های مناطق ایران و تورانی (مطالعه موردی: باغ شادی شهرستان خاتم در استان یزد)، جغرافیا (برنامه­ریزی منطقه­ای)، سال 10، شماره 3، 961-978.
حسینی، ساره؛ اولادی­قادیکلایی، جعفر؛ امیرنژاد، حمید (1395). اولویت­بندی معیارها و شاخص­های ارزیابی پارک­های ملی با استفاده از طیف لیکرت و تکنیک آنتروپی، اکوسیستم­های طبیعی ایران، دوره 7، شماره 3، 83-97.
خلیلی، زینب؛ اولادی­قادیکلایی، جعفر؛ حسینی­نصر، سیّدمحمّد (1393). تعیین قابلیت توان طبیعت­گردی جنگل­های سامان عرفی قوری قلعه با تاکید بر فاکتور منابع آبی، اکوسیستم­های طبیعی ایران، دوره 5، شماره 4، 47-62.
رحمانی، مهدی (1401). نقش و کارکرد حقوق در حوزه محیط­زیست (مطالعه موردی؛ منابع جنگل­ها)، جغرافیا (برنامه­ریزی منطقه­ای)، مقالات آماده انتشار (DOI: 10.22034/JGEOQ.2022.348989.3754).
شربتی، اکبر (1394). بررسی نقش گردشگری در توسعه­ی اقتصادی استان گلستان، آمایش جغرافیایی فضا، سال 5، شماره 11، 41-85.
غریبی، شیوا؛ میرکریمی، سیّدحامد، جمشیدنژاد، امیر (1396). برآورد حجم پسماند تولیدشده ناشی از فعالیت گردشگری و ارایه طرح مدیریتی آن در حاشیه جاده پارک ملی گلستان، آمایش جغرافیایی فضا، سال 7، شماره 24، 73-85.
طایفی، حکیمه؛ عرفان­زاده، رضا؛ عابدی، مهدی (1396). تغییر ویژگی­های شیمیایی خاک در مقابل آتش و شدت­های مختلف آن، نشریه آب و خاک، جلد 31، شماره 1، 302-311.
موسی­زاده، فاطمه؛ عباسی­اسفجیر، علی­اصغر؛ رحمانی­فیروزجاه، علی (1398). سهم ابعاد سرمایه فرهنگی در میزان تمایل به گردشگری ساکنین شهرهای ساحلی استان مازندران موارد مطالعه (بابلسر، محمودآباد، نوشهر، چالوس، رامسر)، جغرافیا (برنامه­ریزی منطقه­ای)، سال 10، شماره 1، 579-597.
مومنی، منصور؛ فعال­قیومی، علی (1396). تحلیل­های آماری با استفاده از SPSS، تهران: کتاب نو.
میرزائی، روزبه؛ رضائی، نفیسه (1395). بخش­بندی بازار رویدادهای ویژه فرهنگی بر مبنای انگیزه­های بازدیدکنندگان، تحقیقات بازاریابی نوین، دوره 7، شماره 1، 93-114.
همامی، محمودرضا، سلیاری، جواد؛ اسمعیلی، سعیده (1395). بررسی تنوع و الگوی تلفات جاده­ای حیات وحش در پارک ملی گلستان، پژوهش­های محیط­زیست، سال 7، شماره 14، 215-224.
Chen, B., & Nakama, Y. (2013). Thirty years of forest tourism in china, Journal of Forest Research, 18(4): 285-292.
Ching, L. T., Hero, C. & Po-Young, C. (2005). Agility index in the supply chain, Production Economics, 100(2): 258-299.
Connell, D. J., Hall, J. & Shultis, J. (2016). Ecotourism and forestry: a study of tension in a peripheral region of British Columbia, Canada, Journal of Ecotourism, 16(2): 169-189.
Deng, J., King, B. & Bauer, T. (2002). Evaluating natural attractions for tourism, Annals of Tourism Research, No. 29: 422-438.
Dong, Z. (2002). Forest tourism in china, petroleum industry press, Beijing.
Formica, S., & Uysal, M. (2006). Destination attractiveness based on supply and demand evaluations: an analytical framework, Journal of Travel Research, 44(4): 418-430.
Hayrinen, L., Mattila, O., Berghall, S., Narhi, M. & Toppinen, A. (2016). Exploring the future use of forests: perceptions from nonindustrial private forest owners in finland, Scandinavian Journal of Forest Research, No. 31: 1-11.
Ho, W. J. (1998). The management and development of forest recreational resources, Landscape Architecture, No. 28, 7-24.
Hsu, C. H. C., Cai, H. L. A. & Li, M. (2010). Expectation, Motivation, and Attitude: A Tourist Behavioral Model, Journal of Travel Research, 49(3): 282-296.
Hsueh, I. C. & Lai, M. J. (2000). Resource evaluation of candidate site selection for forest recreation, Tung Hai Journal, No. 41: 111-132.
Hwang, C. L. & Yoon, K. (1981). Multiple Attribute Decision Making, Methods and Applications A State-of-the-Art Survey, Lecture Notes in Economics and Mathematical Systems, Berlin Heidelberg New York: Springer-Verlag
Iso-Ahola, S. E. (1989). Motivation for leisure. in: Jackson, E. L., & T. L. Burton (Eds.), Understanding leisure and recreation: mapping the past charting the future. State College: R. A. Venture Publishing, U.S.A. pp. 247-279.
Jafari, J. (2002). Encyclopedia of tourism, London: Routledge.
Jeong, I., (1997). A study on attributes of attractions of the bukhansan national park and visitors’ attitudes, master’s thesis. Hanyang University, Seoul, Korea.
Kim, S. S., Lee, C. K., Klenosky, D. B. (2003). The influence of push and pull factors at korean national parks. Tourism Management, No. 24: 169-180.
Konu, H. (2015). Developing a forest-based wellbeing tourism product together with customers- an ethnographic approach, Tourism Management, No. 49: 1-16.
Kuvan, Y. (2005). The use of forests for the purpose of tourism: the case of belek tourism center in turkey, Journal of Environmental Management, No. 75: 263-274.
Lee, C. F., Huang, H. I. & Yeha, K. R. (2010). Developing an evaluation model for destination attractiveness: sustainable forest recreation tourism in taiwan, Journal of Sustainable Tourism, 18(6): 811-828.
Lee, C. F. (2015). Tourist satisfaction with forest recreation experience: a segment-based approach, Anatolia: An International Journal of Tourism and Hospitality Research, 26(4): 535-548.
Luo, F. & Bao, J. (2013). Evolutional process and characteristics of National forest parks in china: a perspective of the logic of state, market and society, Econ Geogr, 33(3): 164-169.
Luo, F., Moyle, B. D., Bao, J. & Zhong, Y. (2016). The role of institutions in the production of space for tourism: National Forest Parks in China, Forest Policy and Economics, No. 70: 47-55.
Mantymaa, E., Ovaskainen, V., Juutinen, A. & Tyrvainen, L. (2017). Integrating nature based tourism and forestry in private lands under heterogeneous visitor preferences for forest attributes, Journal of Environmental Planning and Management, 61(4): 724-746.
Nayha, A., Pelli, P. & Hetemaki, L. (2015). Services in the forest based sector unexplored futures, Foresight, 17(4): 378-398.
Parrinello, G. L. (1993). Motivation and anticipation in post-industrial tourism. Annals of Tourism Research, 20(2): 233-249.
Perera, P., Vlosky, R. P. & Wahala, S. B. (2012). Motivational and Behavioral Profiling of Visitors to Forest-based Recreational Destinations in Sri Lanka, Asia Pacific Journal of Tourism Research, 17(4): 451-467.
Priskin, J. (2001). Assessment of natural resources for nature-based tourism: the case of the Central Coast Region of Western Australia, Tourism Management, No. 22: 637-648.
Sloan, P., Legrand, W. & Kinski, S. (2016). The restorative power of forests: the tree house hotel phenomena in germany, In Advances in Hospitality and Leisure, No. 19: 181-189.
Tyrvainen, L., Silvennoinen, H. & Hallikainen, V. (2016). Effect of the season and forest management on the visual quality of the nature-based tourism environment: a case from finnish lapland, Scandinavian Journal of Forest Research, No. 31: 1-34.
Wang, X. & Wang, J. (1998). Forest park and ecotourism, Tourism Trib, No. 2: 58-62.
Yang, H. C. (2005). A multi-dimension approach to forest recreational management. Proceedings of Forest Ecology and Management Conference. National Chung Hsing University, Taichung, Taiwan. pp. 21-40.
Yolal, M., Rus, R.V., Cosma, S. & Gursoy, D. (2015). A Pilot Study on Spectators’ Motivations and Their Socio-Economic Perceptions of a Film Festival, Journal of Convention & Event Tourism, 16(3): 253-271.
فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)
دوره 10، شماره 41
اسفند 1399
صفحه 943-956

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار