تبیین نقش, جایگاه و تاثیرپذیری برنامه ریزی معماری در سیستم برنامه ریزی کالبدی

نوع مقاله : مقاله های برگرفته از رساله و پایان نامه

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری معماری, واحد علوم و تحقیقات, دانشگاه آزاد اسلامی, تهران, ایران.

2 دانشیار گروه معماری و شهرسازی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

3 استاد گروه معماری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

چکیده

مقاله حاضر ارائه بخشی از مطالعات و پژوهش تفصلیلی انجام شده در حیطه برنامه ریزی معماری و مفاهیم مرتبط با آن در حوزه برنامه ریزی کالبدی و نظریه های برنامه ریزی می باشد. دانسته است که محصول و فرآورده معماری حاصل اندرکنش متغییرهایی چند لایه و متعدد است که یا جزئی از بخش تحلیل شامل مطالعات پایه و برنامه ریزی معماری و یا متعلق به ترکیب در فرآیند طراحی شامل ایده پردازی و فرم دهی به محصول می گردند.لذا بازشناسی و تدقیق مفاهیم مرتبط با برنامه ریزی معماری در شناسایی فرآیند طراحی ضروری بوده و از اهمیت بسزایی برخوردار است. در این مقاله سعی در بازشناسی برنامه ریزی معماری وتبیین نقش و جایگاه و تاثیر پذیری آن از طریق بررسی پیوند ها و ارتباط با برنامه ریزی کالبدی ,که خود تشکیل دهنده کلیتی سیستماتیک است, خواهد بود. در این خصوص , جهت رفع ابهام در مفاهیم به تدقیق تعاریف برنامه ریزی پرداخته شده و ضمن توجه به مفاهیم آنتروپی و نگاتروپی در برنامه ریزی , در قدم بعدی با سیر تحول تاریخی نظریه های برنامه ریزی و بررسی تطبیقی گونه های برنامه ریزی پیگیری گردیده و در نهایت با تبیین فرآیند برنامه ریزی کالبدی , جایگاه برنامه ریزی معماری و نیز انواع آن و ویژگی های هر یک معین می گردد. هدف از انجام پژوهش , بررسی برنامه گرا بودن محصول و فرآورده معماری است که از طریق شناسایی برنامه ریزی معماری به عنوان خرد ترین مقیاس سیستم برنامه ریزی کالبدی میسر و اثبات می گردد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Explaining the Role, Position and Effectiveness of Architectural Programming in Physical Planning System

نویسندگان [English]

  • Babak Fadavi 1
  • Hossein Zabihi 2
  • Hamid Majedi 3
1 PhD Student in Architecture, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
2 Associate Professor, Department of Architecture and Urban Planning, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
3 Professor, Department of Architecture, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The present article presents a part of detailed studies and research conducted in the field of architectural programming and related concepts in the field of physical planning and planning theories. It is known that the product of architecture is the result of the interaction of multilayered and multiple variables that in general or in part of the analysis include basic studies and architectural planning or belong to the composition of design process including ideation and shaping the product. Therefore, recognizing and refining the concepts related to architectural programming is essential in identifying the design process and is of great importance. In this article, It will try to recognize architectural planning and explain its role and position and its effectiveness by examining the links and relationship with physical planning, which itself forms a systematic whole. In this regard, in order to remove the ambiguity in the concepts, the definitions of planning as a whole have been refined and while paying attention to the concepts of entropy and neg-entropy in planning, in the next step, the historical evolution of planning theories and comparative study of planning types Is followed and finally by explaining the physical planning process, the position of architectural programming as well as its types and characteristics of each is determined. The purpose of this study is to determining the programmatic nature of the architectural product, which is possible and proven by identifying architectural programming as the smallest scale of the physical planning system.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Architectural Programming
  • Physical Planning
  • Planning Theories
  • Entropy and Neg-entropy in Planning

مراجع

  1. اسلامی، سید غلامرضا­(1392)، درس گفتار مبانی نظری معماری: عینکمان را خودمان بسازیم. تهران، علم معمار رویال: فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران، پژوهشکده هنر.
  2. انصاری، حمیدرضا­(1386)، نسبت نظریه و عمل در طراحی معماری، رساله دکتری معماری به راهنمایی عیسی حجت و حمید ندیمی، دانشگاه تهران
  3. ایرانژاد، مهدی و ساسان گهر، پرویز­(1383)، سازمان و مدیریت: از تئوری تا عمل، تهران: موسسه بانکداری ایران.
  4. ایکاف، راسل­(1384)، برنامه‌ریزی تعاملی، مدیریت هماهنگ با تحول برای ساختن آینده سازمانی، ترجمه سهراب خلیلی شورینی، تهران: کتاب ماد
  5. برایان لاوسون­(2005)، طراحان چگونه می اندیشند: ابهام زدایی از فرایند طراحی. ترجمه حمید تدیمی. انتشارات دانشگاه شهید بهشتی. تهران 1392.
  6. توفیق، فیروز­(1386)، برنامه‌ریزی در ایران و چشم انداز آینده آن. موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی.
  7. روزرخ، نادر­(1389)، برنامه‌ریزی کالبدی معماری. درسنامه دوره تحصیلات تکمیلی رشته مهندسی معماری، دانشگاه کاشان.
  8. رفیعیان، مجتبی و جهانزاد، نریمان­(1394)، دگرگونی اندیشه در نظریه برنامه‌ریزی. انتشارات آرمان شهر. تهران.
  9. سازمان برنامه و بودجه، دفتر بهبود روشها ی برنامه‌ریزی، بودجه و نظارت­(1361)، تعاریف اقتصادی – اجتماعی واژه های برنامه‌ریزی و بودجه ریزی.
  10. سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور­(1383)، فرهنگ واژگان نظام فنی و اجرایی کشور. تهران: انتشارات سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور.
  11. کازمایر، لئونارد­(1368)،اصول مدیریت، ترجمه اصغر زمردیان و آرمن مهروژان، تهران: مرکز آموزش مدیریت دولتی.
  12. ماجدی، حمید­( 1395)، نظریه طرح های ساختاری – راهبردی شهری و ناحیه ای. تهران: دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات.
  13. نوائی، کامبیز­(1393)،برنامه‌ریزی معماری: فرآیند، محصول، جستجوی اطلاعات. فصلنامه مسکن و محیط روستا. جلد 33, شماره 146, صفحات 23-43.
  14. یورماکا، کاری­(2007)، مقدماتی بر روش‌های طراحی. ترجمه کاوه بذرافکن. دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز، 1394.
  1. Archibugi, F. (2008). Planning Theory From the Political Debate to the Methodological Reconstruction. Springer.
  2. Asimov, Morris. (1976).Introduction to Design. Photo Duplication Services, Washington D.C.
  3. Banathy, Bela H. (1996). Designing Social Systems in Changing World.Springer US.
  4. Cherry, Edith. (2008). Programming for Design: from theory to practice. Wiley; 1Edition
  5. Cross, Nigel. (1984). Developments in Design Methodology. John Wiley sons.
  6. Darke, Jane. (1979). The Primary Generator and Design Process. Design Studies Volume 1, July 1979, Pages 36-44.
  7. Dubberly, Hugh. (2008). How Do You Design?, Dubberly Design Office, San Franscisco, CA, USA.
  8. Duerk,Donna.p. (1993). Architectural Programming: Information Managmant for Design. New York: J.Wiley,1993.
  9. Farbstienn, Jay. (1985). Using the Program, Application for Design, Occupancy, and Evaluation. In Preiser, ed. Programming the built Encironment. New York, NY: Van Nostrand, 1985,pp13-29.
  10. Friedmann, John. (2011). Insurgences: Essays in planning Theory,Routledge.
  11. Griffin, Ricky W. (1997). Fundamentals of Management, Boston: Houghton Mifflin Company.
  12. Hall, Peter. (2002).Urban and Regional Planning. Routledge.
  13. Harvey, David. (1985). The Urbanization of Capital. John Hopkins University press.
  14. Harshberger,G. Robert. (2015). Architectural Programming and Predesign Manager, Routledge Revivals, New York.
  15. Jencks, Charles. (1995). The Architecture if the Jumping Universe: A Polemic: How Complexity Science is changing Architecture and Culture. Academic Press.
  16. Kumlin, Robert. (1995). Architectural Programming: Creative Techniques for Design Professionals, MC GRAW-HILL Education- Europe, New York.
  17. Koberg, Don &Bangall, Jim. (1974). The Universal Traveler: A soft- systems guide creativity, problem solving and process of reaching goals. Crisp Publications.
  18. Lawson, Bryan. (2005). How Designers Think: the Design Process Demystified. 4 Edition, Elsevier, 2005.
  19. Pena &Parshall. (2012). Problem Seeking: An Architectural Programming Primer,5th Edition. John Wiley and Sons Inc., Hoboken, New Jersey.
  20. Robins,s.& D. Decenzo. (2001). Fundamentals of Management. Pearson.
  21. Stoner, James. (1992). Management.Pearson.
  22. Taylore, Nigel. (1999). Anglo American Town Planning Theory Since1945: three Significant Developments But no Paradigm Shifts. planning Perspectives, 14, pp327-345.
  23. Yiftachel, Oren. (1989). Towards a New Typology of Urban Planning Theories, Environment and planning. Vol 16, pp23-39.
فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)
دوره 11، شماره 43
مرداد 1400
صفحه 680-696

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار