الویت بندی محلات بافت تاریخی با رویکرد تجدیدحیات شهری وبا استفاده از مدل چند شاخصه ELECTRE (مطالعه موردی شهر کرمان)

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 دانشجوی گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری ، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی ، زاهدان، ایران

2 استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری ، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی ، زاهدان ، ایران

3 استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران

چکیده

در سال­های اخیر که شاهد تحول سریع علوم و فنون هستیم به صراحت می­توانیم این تغییر و تحول را در ساختارهای اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و امنیتی شهرها به خصوص بافت­های مختلف آن شاهد باشیم. این تحولات خود نیازمند به بازنگری در خصوصیات شهری را دو چندان می­کند و به طبع آن مباحث مربوط به نوسازی و بهسازی شهرهای دارای پیشینه تاریخی مطرح می­شوند. ضرورت انجام این تحقیق امکان سنجی ظرفیت زیست اجتماعی در محلات بافت قدیم شهر کرمان است که بر اساس روش تحقیق تحلیلی – توصیفی و مبتنی بر پیمایش­های میدانی و مطالعات کتابخانه­ای و با استناد به اسناد و نقشه­های مختلف و همچنین تکمیل پرسشنامه­های طراحی شده و مراجعه به سایت­های اینترنتی انجام گرفته است. اطلاعات نیز بر اساس شاخص­هایی که ارتباط معنی­داری با حیات شهری در نقاط مختلف شهر دارند در نظر گرفته شده است که بررسی معیارهایی مانند پویایی و تحرک اجتماعی، مشارکت، امنیت، احساس تعلق، تنوع اجتماعی و شرایط اقتصادی ساکنین که در نهایت توسط مدل الکتره از سری مدل های چند شاخصه که منجر به اولویت­بندی محلات شهری خواهد شد استفاده می­شود. نتایج نشان داد که با توجه به شاخص­های انتخابی در راستای ارزیابی پتانسیل تجدید حیات شهری، محله خواجه خضر بیشترین و محله گلبازخان کمترین توان را به خود اختصاص داده ­اند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The grading of historical neighborhoods from the viewpoint of revitalizing urban life, using ELECTRE model (A case study of Kerman city)

نویسندگان [English]

  • Reza Yektapour 1
  • Masoomeh Hafez Rezazadeh 2
  • Gholam Reza Miri 3
1 Student of Geography and Urban Planning, Zahedan Branch, Islamic Azad University, Zahedan, Iran
2 Assistant Professor, Department of Geography and Urban Planning, Zahedan Branch, Islamic Azad University, Zahedan, Iran
3 Assistant Professor, Department of Geography and Urban Planning, Zahedan Branch, Islamic Azad University, Zahedan, Iran
چکیده [English]

In recent years, a rapid development in science and technology has been observed, which can explicitly be recognized in the social, economic, skeletal, and security structures of cities, and especially in different areas of each city. These developments necessitate a reexamination of urban characteristics, and we are thus faced with the problem of renovation and upgrading of cities with a long history. The motivation behind this research was an assessment of the capacity for social life in different areas and neighborhoods of Kerman city, which is done using the analytical descriptive approach, and is based on field scaling, studying of library documents, questionnaires, and internet sources. The required information have been acquired with respect to indices that have a meaningful relation with social life. Thus, indices such as social dynamicity, participation, security, the feeling of belonging among the neighbors, social diversity, and economic conditions of the people have been analyzed using ELECTRE model, which is among MADM models, which resulted in prioritizing urban neighborhoods in the old parts of the city. This research aims at assessing the feasibility and thus evaluating the studied areas based on their potential for social life within the context of the city. The results showed that according to the selected indicators in order to evaluate the potential of urban revitalization, (Khaje Khezr) neighborhood have the highest and (Golbaz Khan) neighborhood have the least power.

کلیدواژه‌ها [English]

  • ELECTRE Multi-attribute model
  • Urban revitalization
  • Historical context of the city
آذروش، ارشیا، ارغان، عباس، (1398)، نقش ضوابط و مقررات شهرسازی و معماری بافت فرسوده شهری در جهت ساماندهی، تجدید حیات و افزایش کیفیت زندگی مطاله­ی موردی : شهر سمنان، ششمین کنفرانس ملی پژوهشهای کاربردی در مهندسی عمران، معماری و مدیریت شهری، تهران، دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی 
افشار قتلی، عارفه، خدایی، زهرا، قاسمی، ایرج، (1397)، تجدید حیات شهری اقتصاد – مبنا در محله شهری (نمونه موردی: محله بلورسازی)، نخستین کنفرانس ملی بافت فرسوده، تهران، دانشگاه آزاد اسلامی واحد یادگار امام خمینی (ره) شهرری.
اکبرپور سراسکانرود، محمد، محمدپور، صابر، یعقوبی، رضا، (1388)، چیستی و چرایی مفهوم تجدید حیات شهری، فصلنامه مسکن و محیط روستا، شماره 128، دوره 28، صص 84-97.
ایمانی، نادیه، (1383)، طرح راهبردی حفظ بافت تاریخی کرمان احیا مرکز تاریخی کرمان، سازمان بهسازی و نوسازی شهر کرمان، کرمان.
بنیادی نائینی، علی، ایزدی، نشمین، (1395)، رهیافت راهبردی تجدید حیات شهری فرهنگ محور، نشریه مطالعات مدیریت راهبردی، دوره 7، شماره 27، صص 19-45.
بهرام­پوری، آذین، جهان­شاهی، سجاد، (1397)، بررسی نقش حفاظت و احیاء بافت تاریخی در راستای تجدید حیات شهری (نمونه موردی: عودلاجان)، چهارمین کنفرانس ملی مهندسی عمران و معماری با تاکید بر فن آوری های بومی ایران، تهران.
دانشپور، عبدالهادی، شیری، الهام، (1394)، عناصر کالبدی، کارکردی شکل­دهنده به هویت بافت تاریخی شهرهای ایرانی اسلامی، فصلنامه نقش جهان، دوره 5، شماره 1، صص 1-15.
سازمان آمار نفوس و مسکن، (1395)، داده های سرشمارها.
شماعی، علی، پوراحمد، احمد، (1392)، بهسازی و نوسازی شهری، چاپ پنجم، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
صیامی، قدیر، کابلی فرشچی، سیدامیر، رفعتی گنابادی، علی، (1395)، نقش آفرینی عناصر کالبدی هویت بخش در تجدید حیات بافتهای تاریخی - فرسوده شهری (مطالعه موردی: محور تاریخی ارگ در شهر مشهد)، پژوهشنامه خراسان بزرگ، دوره 7، شماره  23، صص 45-62.
عزیزی، محمد مهدی، (1385)، محله مسکونی پایدار، مطالعه موردی نارمک، فصلنامه هنرهای زیبا، شماره 27، صص45-36.
کلانتری، حسین، پوراحمد، احمد، (1384)، مدیریت و برنامه­ریزی احیای ناحیه تاریخی شهر یزد، نشریه پژوهش­های جغرافیایی، دوره 37، شماره 54، صص 72-92.
کهزادی، عمران، طالبی حبیب آبادی، بابک، (1398)، باز آفرینی در بافت های فرسوده شهری با تاکید بر رویکرد تجدید حیات شهری (نمونه موردی: محله علی قلی آقا شهر اصفهان)، اولین کنفرانس بین المللی مهندسی عمران،معماری و بازآفرینی شهری، تهران، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی.
محمودی­نژاد، هادی، آذروش، ارشیا، (1398)، برنامه­ریزی تجدید حیات بافت فرسوده شهر سمنان با رویکرد توسعه پایدار، ششمین کنفرانس ملی پژوهشهای کاربردی در مهندسی عمران، معماری و مدیریت شهری، تهران، دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی.
نادری مغانجوقی، افسانه، (1398)، تدوین راهبردهای تجدید حیات شهری در راستای ساماندهی بافت های فرسوده (مورد مطالعه: شهرک صادقیه منطقه 18 شهرداری تهران)، اولین کنفرانس بین المللی و دومین کنفرانس بین­المللی به سوی شهرسازی، معماری، عمران و هنر دانش بنیان، تهران، دانشکده عمران، معماری و هنر دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران.
Bae, J. H. and J. H. Kim. (2014). China’s Strategic Environment and External Relations in the Transition Period. Korea Institute for National Unification.
MarieBuregeya, J, Loignon, Ch, Brousselle, A, (2020), Contribution analysis to analyze the effects of the health impact assessment at the local level: A case of urban revitalization, Evaluation and Program Planning, Volume 79, April 2020.
Milja, Penica, Golovina Svetlanab, Vera Murgulc, (2015), Revitalization of Historic Buildings as an Approach to Preserve Cultural and Historical Heritage, Procedia Engineering 117, pp 883 – 890.
Roberts, P. And Sykes, H. (2000), Urban Regeneration, a Handbook, First Published, Sage Publication: London.
United nation Environment program, (UNEP), (2004), UNEP Nairobi, Kenya, Environmental practice.