پایش تغییرات زمانی کاربری اراضی با استفاده ازتکنیک سنجش ازدور (مطالعه موردی: منطقه آزاد اروند)

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد،گروه محیط زیست، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.

2 استادیار گروه محیط زیست، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

3 دانشکده علوم زمین،گروه زمین شناسی، دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران.

چکیده

پایش تغییرات واحدهای اراضی، مستلزم استفاده از روش‌های سریع و مناسب جهت جمع آوری اطلاعات و تلفیق لایه‌های اطلاعاتی با یکدیگر است.داده‌های استخراج شده از تصاویر ماهواره‌ای و تلفیق آن‌ها با داده‌های زمینی می‌تواند اطلاعات دقیق و بهتری را برای تصمیم‌گیریهای چندجانبه فراهم نماید. منطقه ‌آزاد اروند با مساحت 37219 هکتار در شمال‌غربی خلیج‌فارس شامل شهرهای آبادان، خرمشهر و مینوشهر(جزیره مینو) می‌باشد، که در محل تلاقی دو رودخانه اروندرود و کارون واقع است.در این تحقیق از تصاویر TM سال 1368،ETM سال 1380 و OLI 1393 استفاده گردید. برای تهیه نقشه کاربری اراضی/پوشش اراضی از الگوریتم حداکثر احتمال روش طبقه‌بندی نظارت شده استفاده ‌گردید و در نهایت پنج نوع کاربری (کشاورزی و باغات، شوره‌زار، مرتع و اراضی بایر، مسکونی و تاسیسات و سطوح آبی)در منطقه شناسایی شد. نتایج بیانگر تغییرات گسترده‌ای در منطقه مورد مطالعه بوده است.مراتع و اراضی بایر روند کاهشی را در بازه‌ی زمانی مورد مطالعه داشته است.اراضی کشاورزی و باغات نیز تا سال 1380 روند افزایشی و دربازه‌ی زمانی بعدی تا سال 1393 روند کاهشی داشته است.کاربری مسکونی و تاسیسات صنعتی از 12 درصد کل منطقه در سال 1368 به 7/14 درصد در سال 1380 و 6/29 درصد در سال 1393 افزایش یافته است.با توجه به اینکه منطقه آزاد اروند در بازه زمانی مورد مطالعه تغییرات کاربری زیادی متناسب با وضعیت خاص اقتصادی، جغرافیایی و استراتژیک داشته است،در مدیریت کاربری اراضی منطقه برنامه ریزی برای تغییرات باید مدنظر قرار گیرد،که با اصل توسعه پایدار در یک راستا باشد و به منابع طبیعی منطقه کمترین آسیب را وارد کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Detecting Termporal Land Use Changes Using Remote Sensing Techniques (Case Study: Arvand Free Area)

نویسندگان [English]

  • Maryam Salemi 1
  • Soolmaz Dashti 2
  • Yahya Mirzayi 3
1 Master Degree Department of Environment, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran.
2 Assistant professor, Department of Environment, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran
3 Faculty of Geosciences, Department of Geology, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran.
چکیده [English]

Land use change detection requires the use of fast and appropriate methods to collect information and integrating information layers. Extracted data from satellite images and combine them with field data can provide accurate and better information for multilateral decisions. Arvand Free Zone with an area of 37219 hectars is located in northwest of Persian Gulf, in confluence of two rivers Karoon and Arvand and including the cities of Khorramshahr, Abadan and Minoo Island. In this study images of TM in 1990, ETM in 2002 and OLI in 2015 were used. For preparing the landuse/cover map maximum likelihood algorithm of supervised classification method was used. Ultimately, five types of landuse (Agriculture and gardens, saline solis, grassland and barren lands, residential and industrial facilities, water levels) identified. The results have been expressed wide changes in the study area. Grassland and barren lands had decreasing process in the study period of time.By the year 2002 ,agriculture and gardens had increasing trend then to 2015 had decreasing trend. Residential and industrial facilities from 12 percent of the total area in 1990 to 14.7 percent in 2002 and 29.6 percent in 2015 have increased. According to the results that Arvand Free Zone in the study period of time had many landuse changes on accordance with economic, geographic and strategic special situations, in area landuse management planning for changes should be considered.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Change Detection
  • Supervised Classification
  • Arvand Free Zone

مراجع

  1. ابراهیم­زاده­آسمین، حسین، ابراهیم­زاده، عیسی، حبیبی، محمدعلی (1389). تحلیلی برعوامل گسترش فیزیکی و رشد اسپرال شهر طبس پس از زلزله با استفاده از مدل آنتروپی هلدرن، فصلنامه جغرافیا و توسعه، ش 19: 25- 46.
  2. امان­پور، سعید، کاملی­فر، محمدجواد، بهمئی، حجت (1396). تحلیلی بر تغییرات کاربری اراضی در کلانشهرها با استفاده از آنالیز تصاویر ماهواره­ای در محیط ENVI (کلانشهر اهواز)، سپهر، 26 (102): 139-150.
  3. آمار،تیمور (1393). الزامات و ضرورت­های برنامه­ریزی کاربری زمین در سکونتگاه­های روستایی شهرستان رودبار، مطالعات برنامه­ریزی سکونتگاه­های انسانی، ش 28: 85-101.
  4. بی­همتا­طوسی، ندا، سفیانیان، علیرضا، فاخران، سیما (1391). تجزیه و تحلیل تغییرات الگوی سیمای سرزمین شهرستان اصفهان در طول دو دهه­ی گذشته، بوم­شناسی کاربردی، 2 (6): 77-88.
  5. خادمی، فاطمه، پیرخراطی، حسین، شاه­کرمی، سجاد (1393). مطالعه روند افزایش خاک­های شور اطراف دریاچه ارومیه با استفاده از GIS و RS، علوم زمین، 20 (94): 99-93.
  6. زینالی، محمد، جعفرزاده، علی­اصغر، شهبازی، فرزین، اوستان، شاهین، خلیل­ولی­زاده، کامران (1395). ارزیابی شوری خاک سطحی با روش پیکسل مبنا براساس داده­های سنجنده TM (اراضی شرق شهرستان خوی­– استان آذربایجان غربی)، سپهر، 25 (99): 127- 139.
  7. سبزقبایی، غلامرضا، جعفرزاده، کاوه، دشتی، سیده­سولماز، یوسفی­خانقاه، شهرام، بزم­آرا­بلشتی، مژگان (1396). آشکارسازی تغییرات کاربری اراضی با استفاده از روش‌های سنجش از دور وسیستم اطلاعات جغرافیایی (مطالعه موردی: شهرستان قائم‌شهر)، فصلنامه علوم و تکنولوژی محیطزیست، 19 (3): 157-143.
  8. سبزقبائی، غلامرضا، راز، سپیده، دشتی، سیده­سولماز، یوسفی‌خانقاه، شهرام (1396). مطالعه‌ی تغییرات کاربری اراضی به کمک سامانه اطلاعات جغرافیایی و تکنیک‌های سنجش از دور (مطالعه موردی: شهرستان اندیمشک)، جغرافیا و توسعه، 15 (46): 35-42.
  9. شمس، مجید، کرمی­نژاد، طیبه (1393). ارزیابی روند تغییرات کاربری اراضی در توسعه فضایی شهرکرمانشاه با استفادهRS و GIS، مطالعه موردی: محله جعفرآباد کرمانشاه، مطالعات برنامه­ریزی سکونتگاه­ها انسانی، 9 (28): 45-57.
  10. شمس، مجید، ملک­حسینی، امید (1389). بررسی لزوم احداث شهر جدید در اطراف شهر کرمانشاه، جغرافیای انسانی، 2 (3): 99-89.
  11. طاهری، فروزان، رهنما، محمدرحیم، خوارزمی، امیدعلی، خاکپور، براتعلی (1397). بررسی و پیش­بینی تغییرات کاربری اراضی با استفاده از داده­های ماهواره­ای چند­زمانه شهر شاندیز (طی سال­های 1394-1397)، جغرافیا و توسعه، 50 (8): 127-142.
  12. قهفرخی، سوسن، سلطانی، سعید، خواجه­الدین، سیدجمال، رایگانی، بهزاد (1388). بررسی تغییرات کاربری اراضی در زیر­حوضه قلعه شاهرخ با استفاده از تکنیک سنجش از دور، نشریه علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، 47 (13) : 365-349.
  13. کرمی­قهی، فاطمه، علی­خواه­اصل، مرضیه، رضوانی، محمد (1396). ارزیابی روند تغییرات پوشش اراضی شهرستان رودبار قصران با استفاده از طبقه­بندی وپردازش تصاویرماهواره­ای، فصلنامه علوم و تکنولوژی محیطزیست، 18 (2): 13-1.
  14. ملکی، سعید، نوذری، عبدالرحمن، بدری، رضا (1395). بررسی و ارزیابی کاربری اراضی مناطق هشت‌گانه شهر اهواز با استفاده از روش مقایسه‌ای و مدل ضریب مکانی (LQi)، مطالعات محیطی هفت حصار، ۴ (۱۶) :۵-۱۴
  15. مکرونی، سرور، سبزقبایی، غلامرضا، یوسفی­خانقاه، شهرام، سلطانیان، ستار (1395). آشکارسازی روند تغییرات کاربری اراضی تالاب هورالعظیم با استفاده از تکنیک سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی"، سنجش از دور و GIS در منابع طبیعی، 7 (3): 88-99.
  16. Chen, L, Jin, Z, Michishita, R, Cai, J. Yue, T. Chen, B, Xu, B. (2014).Dynamic monitoring of wetland cover changes using time-series remote sensing imagery, Ecological informatics, 24:17-26.
  17. El-Kawy, O. A, Rød, J, Ismail, H, Suliman, A. (2011). Land use and land cover change detection in the western Nile delta of Egypt using remote sensing data, Applied Geography, 31(2): 483-494.
  18. Eşbah, H, Erdoğan, M. A, Akın Tanrıöver, A. (2011). Cellular automata-Markov chain and landscape metrics for landscape planning, ITU A/Z, 8(2):63
  19. Fichera, C.R, Modica, G, Pollino, M. (2012). Land Cover classification and change-detection analysis using multi-temporal remote sensed imagery and landscape metrics, European Journal of Remote Sensing, 45(1):1-18.
  20. Groos, J. E, Goetz, S.J, Cihlar, J. (2009). Application of remote sensing to parks and protected area monitoring: introduction to the special issue, Remote sensing of environment, 113: 1343-1345
  21. Gong, W, Yuan, L, Fan, W, Stott, P. (2015). Analysis and simulation of land use spatial pattern in Harbin prefecture based on trajectories and cellular automata—Markov modelling, International Journal of Applied Earth Observation and Geoinformation, 34:207-216.
  22. Hamdy, O, Zhao, Sh, Osman, T, Salheen, M, Eid,Y.(2016). Applying a Hybrid Model of Markov Chain and Logistic Regression to Identify Future Urban Sprawl in Abouelreesh, Aswan: A Case Study, Geosciences, 6:43,1 -17.
  23. Hegazy, I.R, Kaloop, M. R. (2015). Monitoring urban growth and land use change detection with GIS and remote sensing techniques in Daqahlia governorate Egypt, International Journal of Sustainable Built Environment, 4(1): 117-124
  24. Ioannis, M & Meliadis, M. (2011). Multi-temporal Landsat image Classification and Change Analysis of Landcover/Use in the Prefecture of Greece, Proceedings of the International Academy of Ecology and Environmental Sciences, 25:15-26.
  25. Kenneth, M & Gunter,M. (2012). Monitoring Land-Use Change in Nakuru Kenya Using Multi-Sensor Satellite Data, advance remote sensing, 22 (5):74-78.
  26. Lu, X, Wang, Y, Yuan, Y. (2013). Graph-regularized low-rank representation for destriping of hyperspectral images, IEEE transactions on geoscience and remote sensing, 51(7)" 4009-4018
  27. Ochege, F. U, & Okpala-Okaka, C. (2017). Remote sensing of vegetation cover changes in the humid tropical rainforests of Southeastern Nigeria (1984–2014), Cogent Geoscience, 3(1):1307566.
  28. Peijun, D, Xingli, L, Wen, C, Yan, L, Zhang, H. (2010). Monitoring urban land cover and vegetation change by multi-temporal remote sensing information, Mining Science and Technology (China), 20(6): 922-932.
  29. Rawat, J, & Kumar, M. (2015). Monitoring land use/cover change using remote sensing and GIS techniques: A case study of Hawalbagh block, district Almora, Uttarakhand, India, The Egyptian Journal of Remote Sensing and Space Science, 18 (1): 77-84.
  30. arvandfree.com

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار