شناسایی عوامل تاثیرگذار بر ارتقاء حس دلبستگی به مکان با تاکید بر رویکرد برنامه ریزی طراحی محور

نوع مقاله : مقاله های برگرفته از رساله و پایان نامه

نویسندگان

1 دانشجو دکتری شهرسازی ، دانشکده عمران، هنر و معماری ، واحد علوم و تحقیقات ، دانشگاه آزاد اسلامی ، تهران، ایران.

2 استاد گروه شهرسازی، دانشکده عمران، هنر و معماری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

3 دانشیار گروه شهرسازی، دانشکده عمران، هنر و معماری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

امروزه توسعه شهرها و همچنین تحولات زندگی شهری از مقولات مهم در سراسر جهان بوده و تامین آسایش و رفاه شهروندان به همراه فراهم نمودن احساسات مثبت و نشاط ‌آور برای آنها از موضوعات ضروری است.اهمیت این امر تا بدانجاست که افزایش کیفیت زندگی شهری و ارتقای مولفه‌های مربوط به مکان مورد بررسی قرار گرفته است و یکی از ابعاد مهم در بهبود کیفیت زندگی شهرنشینان، دلبستگی به مکان است .اما با وجود اهمیت آن، مدلی جامع برای آنکه بتواند موجب ارتقای حس مکان گردد در امور شهرسازی مطرح نشده است. این پژوهش با توجه به رویکرد نوین برنامه‌ریزی شهری طراحی محور تلاش بر آن دارد که بتواند به این مهم پاسخ گفته و هدف آن شناسایی عوامل تاثیرگذار بر ارتقاء حس دلبستگی به مکان با تاکید بر رویکرد برنامه ریزی طراحی محور می باشد. ابتدا با مطالعه ادبیات و پژوهش‌های پیشین در حوزه حس دلبستگی به مکان ، عوامل اولیه و تاثیرگذار تلخیص و به منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش تحلیل محتوا استفاده شد. در کدگذاری باز 76 شاخص شناسایی شد که در کد گذاری محوری در 9 معیار محیطی- زمینه‌ای، احساسی- عاطفی ، اجتماعی- مشارکتی، کالبدی ، فرهنگی- اعتقادی ، شناختی- ادراکی ، فردیت کاربر، طراحی و برنامه‌ریزی خلاصه شد و در نتیجه در کدگذاری انتخابی 3 عامل تاثیرگذار هویت مکان، وابستگی به مکان و برنامه ریزی طراحی محور تعیین شد و در قالب مدلی مفهومی این عوامل موثر بر ارتقا حس دلبستگی به مکان با تاکید بر رویکرد برنامه ریزی طراحی محور ارائه شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Identifying the factors affecting the promotion of a sense of attachment to the place with emphasis on design-Led planning approach

نویسندگان [English]

  • Maryam Behroozi 1
  • Hamid Majedi 2
  • Zahra Sadat Saeedeh Zarabadi 3
1 Phd Student in Urban Planning, Faculty of civil engineering art and Architecture, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 Professor of Urban Planning Department, Faculty of Civil Engineering, Art and Architecture, Science and Research Unit, Islamic Azad University, Tehran, Iran
3 Associate Professor of Urban Planning Department, Faculty of Civil Engineering, Art and Architecture, Science and Research Unit, Islamic Azad University, Tehran, Iran
چکیده [English]

nowdays, the development of cities as well as the developments of urban life is one of the most important issues around the world and providing comfort and well-being of citizens along with providing positive and uplifting emotions is essential. It is important to increase the quality of urban life and improve The components related to the place have been studied and one of the important dimensions in improving the quality of life of urban dwellers is the attachment to the place. Due to the new design-led urban planning approach, this study tries to answer this important point and its purpose is to identify the factors affecting the promotion of a sense of attachment to the place by emphasizing the design-led planning approach. First, by studying the literature and previous researches in the field of sense of attachment to the place, the primary and influential factors were summarized and in order to analyze the data, the content analysis method was used. In open coding, 76 indicators were identified, which in axial coding were summarized in 9 criteria: environmental-contextual, emotional-emotional, social-participatory, physical, cultural-belief, cognitive-perceptual, user individuality, design and planning. As a result, in selective coding, 3 influential factors of place identity, place dependence and design-based planning were determined and presented in the form of a conceptual model of these factors affecting the promotion of sense of attachment to the place with emphasis on design-led planning approach.

کلیدواژه‌ها [English]

  • sence of place
  • place attachment
  • design-led planning approach
  • content analysis
 استراس، آنسلم، کوربین، جولیت(1394)، اصول روش تحقیق کیفی: نظریه مبنایی، رویه ها و شیوه­ها، ترجمه­ی بیوک محمدی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
حیدری، علی اکبر؛ مطلبی، قاسم؛مرادیان،سلمان(1397)، بررسی میزان دلبستگی به مکان نسبت به مقیاس خانه، محله و شهر( نمونه موردی شهر شیراز)، نشریه هنرهای زیبا، معماری و شهرسازی، دوره 23، شماره 3، پاییز 1397
خدایی،زهرا و همکاران،‌(1393)، بررسی تأثیر امنیت اجتماعی بر دلبستگی به مکان از منظر گروه نوجوان در شهر تهران. فصلنامه راهبرد اجتماعی فرهنگی،‌سال چهارم. شماره 13
دانایی­فرد،حسن؛ الوانی، مهدی؛ آذر، عادل(1392)، روش شناسی پژوهش کیفی در مدیریت:رویکردی جامع، تهران: چاپ صفار-اشراقی
رضانیا، رویا،(1392)، ضرورت بکارگیری رویکرد برنامه ریزی طراحی محور در برنامه های توسعه شهری در ایران،اولین همایش ملی شهرسازی و معماری در گذر زمان، قزوین
فلیک، اووه­(1387)، درآمدی بر تحقیق کیفی، مترجم هادی جلیلی، تهران: نشر نی
میرزا محمدی، احمد، تقی­پور قصابی، بهزاد­(1397)،‌ طراحی مجتمع مسکونی پایدار با تاکید بر روانشناسی محیطی از بعد حس تعلق به مکان، فصلنامه علمی تخصصی معماری سبز، سال چهارم، شماره سیزده، جلد1
 Anton, C. E., & Lawrence, C. (2014). Home is where the heart is: The effect of place of residence on place attachment and community participation. Journal of Environmental Psychology, 40, 451-461.
Erfani, G. (2020). Sense of place as an investigative method for the evaluation of participatory urban redevelopment. Cities, 99, 102648.
Kasemets, K., Rammo, A., & Palang, H. (2019). Turning a landscape into a suburban community and the realization of a sense of place. Cities, 88, 37-47.
Sebastien, L. (2020). The power of place in understanding place attachments and meanings. Geoforum, 108, 204-216.
Song, Z., Daryanto, A., & Soopramanien, D. (2019). Place attachment, trust and mobility: Three-way interaction effect on urban residents' environmental citizenship behaviour. Journal of Business Research, 105, 168-177.