تأثیر چارچوب مفهومی عدالت فضایی بر دسترسی شهروندان شهر ساری

نوع مقاله : مقاله های برگرفته از رساله و پایان نامه

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای تخصصی گروه شهرسازی، دانشکده عمران، هنر و معماری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

2 استاد گروه شهرسازی، دانشکده عمران، معماری و هنر، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

3 دانشیار گروه شهرسازی، دانشکده عمران، معماری و هنر، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

چکیده

هدف از انجام این پژوهش تأثیر چارچوب مفهومی عدالت فضایی بر دسترسی شهروندان شهر ساری بود. روش تحقیق با توجه به ماهیت پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی می‌باشد و با توجه به اینکه تمامی شاخص‌ها از نوع کمی و کیفی (آمیخته) است، از پارادایم تفسیرگرایی استفاده شد. جامعه آماری این پژوهش در بخش کیفی شامل 30 تن از افرادی که در شهر ساری دارای مدرک تحصیلی دکترای شهرسازی هستند و در بخش کمی شامل ساکنان شهر ساری می‌باشد. روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای با توجه به فرمول کوکران محاسبه گردید. لذا تعداد ساکنان مناطق یک تا چهار شهر ساری با جامعه‌ آماری با استفاده از فرمول فوق، به تعداد 400 به شرح هر منطقه 100 نمونه می‌باشد. در مورد جمع‌آوری اطلاعات از داده‌های GIS شهر ساری، مصاحبه با خبرگان و دو پرسشنامه استفاده گردید. روایی صوری و محتوایی پرسشنامه‌ها با استفاده از نظرات اصلاحی اساتید تعیین شد. پایایی پرسشنامه با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ 81/0 به دست آمد. در نهایت به منظور تجزیه و تحلیل داده‌های جمع آوی شده از روش تحلیل محتوا استفاده شد. نتایج نشان داد در حوزه عدالت فضایی مؤلفه‌های: فیزیکی، اجتماعی، بصری، نمادین و اقتصادی وجود دارد که هر کدام تأثیرگذار بر دسترسی شهروندان در شهر ساری به امکانات در نقاط مختلف سطح شهر می-باشد. بنابراین در مناطق چهارگانه شهر ساری مدیران شهری می‌بایست با در نظر گرفتن ابعاد مورد شناسایی زمینه دسترسی هر چه بهتر شهروندان به امکانات شهری را با توجه به شاخص های پیشنهادی فراهم آورند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The effect of the conceptual framework of spatial justice on the accessibility of the citizens of Sari city

نویسندگان [English]

  • Ehsan Kashani 1
  • hamid majedi 2
  • hosein zabihi 3
1 PhD student in Urban Planning Department, Faculty of Civil Engineering, Art and Architecture, Science and Research Unit, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
2 Professor of Urban Planning Department, Faculty of Civil Engineering, Architecture and Art, Science and Research Unit, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
3 Associate Professor of Urban Planning Department, Faculty of Civil Engineering, Architecture and Art, Science and Research Unit, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The aim of this research was the effect of the conceptual framework of spatial justice on the accessibility of the citizens of Sari city. According to the nature of the research, the research method is descriptive-analytical, and considering that all indicators are quantitative and qualitative (mixed), the interpretive paradigm was used. The statistical population of this research in the qualitative part includes 30 people who have a PhD in urban planning in Sari and in the quantitative part it includes the residents of Sari. Stratified random sampling method was calculated according to Cochran's formula. Therefore, the number of residents of areas one to four of Sari city with the statistical population using the above formula is 400, according to the description of each area, 100 samples. Regarding the collection of information, GIS data of Sari city, interviews with experts and two questionnaires were used. The face and content validity of the questionnaires was determined using the corrective comments of the professors. Finally, the content analysis method was used to analyze the collected data. The results showed that in the field of spatial justice, physical, social, visual, symbolic and economic components were identified, each of which affects the access of citizens in Sari city to facilities in different points of the city. Therefore, in the four areas of Sari city, city managers should provide citizens with the best possible access to urban facilities by taking into account the identified dimensions according to the suggested indicators.

کلیدواژه‌ها [English]

  • spatial justice
  • access
  • citizens
آور، محمد. موغلی، مرضیه. عفیفی، محمدابراهیم. (1401). اولویت بندی موانع عدم تحقق طرح­های توسعه شهری با استفاده از تکنیک AHP فازی (مطالعه موردی : شهر لمزان). فصلنامه جغرافیا (برنامه­ریزی منطقه­ای). دوره 12، شماره 4، صص 471-448.
افروز، مریم. طبیبیان، منوچهر. احمدی، بهمن. (1396). سنجش عدالت فضایی به منظور دسترسی برابر به فرصت­های اجتماعی (نمونه مطالعه: بافت قدیم شهر قزوین). فصلنامه مطالعات ساختار و کارکرد شهری، شماره 14. صص 53-74
پریزادی، طاهر. حسینی، سیده فرشته. بهبودی مقدم، حسین. (1395). تحلیل نابرابری­های فضایی توزیع خدمات شهری از منظر عدالت فضایی مطالعه موردی: شهر مریوان. مجله آمایش جغرافیایی فضا. شماره 26. صص91-102
جهانبانی، محمدعلی. احمدی، ملیحه. مصطفی، بهزادفر. (1401). عوامل مؤثر بر جلب اعتماد شهروندان در راستای تقویت مشارکت جمعی در اجرای طرح های توسعه شهری از دیدگاه شهروندان و مدیران (مورد مطالعه: کلان شهر تهران). فصلنامه جغرافیا (برنامه­ریزی منطقه­ای). دوره 12، شماره 4، صص 616-596.
داداش­پور، هاشم. رستمی، فرزاد. (1390). سنجش عدالت فضایی یکارچه خدمات عمومی شهری بر اساس توزیع حمعیت، قابلیت دسترسی و کارایی شهر یاسوج. مطالعات و پژوهش­های شهری و منطقه­ای، شماره 10، صص 1-22
دانش­پور، هاشم. الوندی­پور، نینا. (1395). عدالت فضایی در مقیاس شهری در ایران؛ فرامطالعه چارچوب نظری مقاله‌های علمی موجود. نشریه هنرهای زیبا - معماری و شهرسازی دوره ۲۱. شماره ۳. صص 67-80
سیدالماسی، هما. طلیسچی، غلامرضا. سروش، محمدمهدی. (1401). پدیدار شناسی حس آمیزی و ادراک تنانه در تجربه فضای معماری (مطالعه موردی: فرهنگ سرای نیاوران. فصلنامه جغرافیا (برنامه­ریزی منطقه­ای). دوره 12، شماره 4، صص 1148-1133.
صادقی فسایی، سهیلا. عرفان منش، ایمان. (1394). مبانی روش شناختی پژوهش اسنادی در علوم اجتماعی.فصلنامه­ی راهبرد فرهنگ.شماره 29، ص 92.
عبدی، علی. رحمانی، بیژن. تاج، شهره. (1398). تحلیل نابرابری­های فضایی توزیع خدمات شهری از منظر عدالت فضایی.مطالعه موردی: شهرستان قرچک. فصلنامه فضای گردشگری، سال نهم، شماره 3.صص 69-88
قادری حاجت، مصطفی. حافظ­نیا، محمدرضا. (1397). راهکارهای دستیابی به عدالت فضایی در ایران. مجلّة پژوهش­های جغرافیای سیاسی، سال سوم، شماره 1، صص 25-57
لینچ، کوین. (1395). تئوری شکل خوب شهر. ترجمه: دکتر سید حسین بحرینی.تهران: موسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران.چاپ هفتم.
مستوفی الممالکی، رضا. بسطامی­نیا، امیر. تازش، یوسف. (1392). بررسی و تحلیل توسعه تسهیلات شهری از دیدگاه عدالت فضایی (مطالعه موردی شهر یاسوج). فصلنامه جغرافیا و مطالعات محیطی.سال دوم شماره 6، صص 41-52.
نوروزی، فریبا. صالحی، اسماعیل. خستو، مریم. (1398). فراتحلیل مطالعات انجام شده در حوزۀ عدالت فضایی. فصلنامه جغرافیا و آمایش شهری-منطقه ای. سال نهم، شماره 33. صص 82-104
نوری، علیرضا. ندایی طوسی، سحر. (1396). ارزیابی یکپارچه عدالت بالفعل فضایی در دسترسی به تسهیلات پایه شهری به روش ارزیابی چندمعیاره فضایی؛ موردپژوهی: شهر اردبیل.فصلنامه صفه. دوره بیست و هفتم شماره 3. صص 105-136.
Agyeman, J. (2011). Just Sustainabilities; Re-imagining (e) Quality, Living Within Limits”, Oral Presentation at Victoria University, an online copy is Available at: http://pics.uvic.ca/sites/default/files/uploads/agyeman_uvic.pdf
Ay, D. & Sezer, C. (2020). Spatial Justice in Urban Studies and Planning Education. A dissertation submitted in partial fulfillment of the requirements for the degree of Doctor of Philosophy. RWTH Aachen University.
Fainstein, S. (2014). The just city. International Journal of Urban Sciences, 18(1), pp:1-18
Liao, C.H., Chang, H. S. & Ko-Wan, T. (2009). Explore the spatial equity of urban public facility allocation based on sustainable development, Real Corp, (http://www.corp.at/).
Marcuse, P. (2009). Postscript:Beyond the Just City to the Right to the City. New York: Routledge
Tan, P. Y., & Samsudin, R. (2017). Effects of spatial scale on assessment of spatial equity of urban park provision. Landscape and Urban Planning, 158, 139-154.
Wildschut, F. (2017). Spatial justice in spatial planning: differences and similarities in theory vs spatial planners’ thoughts. A dissertation submitted in fulfillment of the requirements for the degree of Master thesis. Radboud University Nijmegen.
Dufaux,Frederic (2008) . Birth announcement , justice spatial/spatial justice , www.jssj.org