امکان‌سنجی تحقق‌ شهر هوشمند در شهر اردبیل با تکیه بر شاخص‌های رشد هوشمند

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تخصصی جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد مرند، دانشگاه آزاد اسلامی، مرند، ایران

2 استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

3 استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد مرند، دانشگاه آزاد اسلامی، مرند، ایران

چکیده

پژوهش‌حاضر با هدف امکان‌سنجی تحقق‌پذیری شهر هوشمند در شهر اردبیل بر اساس شاخص‌های رشد هوشمند انجام پذیرفته است. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی از نوع همبستگی بوده و زمره‌ی پژوهش‌های کاربردی قرار دارد. جامعه آماری چهار منطقه شهر اردبیل، بر اساس طرح تفصیلی سال 1383 است. حجم نمونه موردنیاز بر اساس فرمول کوکران و جدول مورگان و باتوجه به تعداد کل جامعه آماری پژوهش که 160 نفر است، حجم نمونه پژوهش 113 محاسبه شد. داده‌ها با استفاده از پرسشنامه محقق‌ساخته جمع‌اوری شده که سه بعد شاخص‌های اجتماعی – اقتصادی، شاخص‌های کالبدی (زیرساختی) و شاخص‌های زیست‌محیطی-دسترسی را اندازه گیری می‌نماید. برای تعیین وزن شاخص‌ها و نیز رتبه‌بندی مناطق به لحاظ شاخص‌های موردبررسی نیز، از مدل تحلیل شبکه‌ای (ANP و AHP) در نرم‌افزار Decision Super ، جهت تحلیل‌های مکانی و نیز نمایش نهایی نتایج به‌صورت نقشه از نرم‌افزار Arc Gis و جهت تسهیل نمودن تجزیه‌وتحلیل پیمایش میدانی و امر تصمیم‌گیری، از روش فرایند تحلیل شبکهANP جهت دستیابی به بخشی از اهداف تحقیق استفاده‌ می گردد. نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد که در بین مناطق شهر اردبیل، منطقه‌های 1 و 4 به ترتیب با 33/0 و 26/0 از پتانسیل شهر هوشمند برخوردار بودند و منطقه‌ی 3 با امتیاز 20/0 از پتانسیل نیمه برخوردار و منطقه‌ی 2 نیز با امتیاز 19/0 فاقد پتانسیل شهر هوشمند بودند . به‌طورکلی نتایج تحقیق نشان می‌دهد که بین مناطق شهری اردبیل درزمینه تناسب با شاخص‌های رشد هوشمند شهری، تفاوت قابل‌توجهی وجود دارد و میزان برخورداری مناطق مختلف از شاخص‌های پژوهش به‌صورت یکسان نبوده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Feasibility study of smart city realization in Ardabil city based on smart growth indicators

نویسندگان [English]

  • nasrin mosaddegh 1
  • Hossein Nazmfar 2
  • Parviz Norouzi Sani 3
1 Department of Geography and urban planning, Marand Branch, Islamic Azad university, Marand, Iran
2 Professor of Department of Geography and urban planning, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran
3 Assistant Professor of Department of Geography and urban planning, Marand branch, Islamic azad university, Marand,Iran
چکیده [English]

The present research has been carried out with the aim of feasibility study of smart city in Ardabil city based on smart growth indices. The research method is descriptive-analytical and it is one of the applied researches. The statistical population of the four districts of Ardebil is based on a detailed plan of 2004. The sample size was calculated based on Cochran's formula and Morgan's table. Based on the total number of 160 statistical population, the sample size was 113. Data were collected using a researcher-made questionnaire that measures the three dimensions of socio-economic indices, physical (infrastructure) indices and environmental-access indices. In order to determine the weight of the indices and to rank the areas according to the indices studied, we use the Network Analysis Model (ANP and AHP) in Decision Super software, for spatial analysis and final map presentation of Arc Gis software, to facilitate field survey analysis and The decision-making process uses the ANP network analysis process to achieve some of the research objectives. The results show that among Ardebil districts, Zones 1 and 4 had the potential of smart city with 0.33 and 0.26, respectively, and Zone 3 with 0.20 had semi potential and Zone 2 had 19. / 0 lacked the potential of smart city. In general, the results show that there is a significant difference between urban areas of Ardabil in terms of proportion to smart urban growth indices, and the degree of utilization of different areas of research indicators is not the same.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Smart City
  • Smart Growth Indicators
  • Ardabil
احمد پور، احمد؛ کرامت اله زیاری، حسین؛ حاتمی نژاد، شهرام و پشاه آبادی، پارسا. (1397)، مفهوم و ویژگی‌های شهر هوشمند، مجله علمی ـ پژوهشی پژوهشکده هنر، معماری و شهرسازی نظر، سال پانزدهم، شماره 58، صص 5-26.
احمدپور، احمد؛ زیاری، کرامت اله؛ حاتمی نژاد، حسین و پارسا، شهرام. (1397)، شهر هوشمند: تبیین ضرورت‌ها و الزامات شهر تهران برای هوشمندی، دوره 10، شماره2، شماره پیاپی 38، صص 22-1.
بردی آنامرادنژاد، رحیم؛ نیکپور، عامر و حسنی، سیده زهره. (1397)، تحلیل کالبدی فضایی نواحی شهری بر اساس شاخص‌های رشد هوشمند شهری )مطالعه موردی: شهر بابل(  ، نشریه پژوهش و برنامهریزی شهری، سال9، شمارۀ پیاپی 34، صص 19-30.
خمر، غلام علی و حیدری، اکبر. (1395): ارزیابی الگوی رشد هوشمند شهری در شهرهای ایران با تأکید بر شهر صدرا با استفاده از مدل SLEutH ، فصلنامه علمی پژوهشی فضای جغرافیایی، شماره 53 ،صص 18-1
رحیمی, محمد؛ صباحی گراغانی، یاسر و حسن زاده، مرتضی. (۱۳۹۴)، رتبه‌بندی فضایی شاخص‌های رشد هوشمند شهری با استفاده ازمدل VIKOR مطالعه موردی: مناطق شهری کرمان، دومین کنفرانس علمی پژوهشی افق های نوین در علوم جغرافیا و برنامه‌ریزی، معماری و شهرسازی ایران،  تهران، انجمن توسعه و ترویج علوم و فنون بنیادین ،  https://www.civilica.com/Paper-NICONF02-NICONF02_155.html
روستایی، شهریور؛ پورمحمدی، محمدرضا و قنبری، حکیمه. (1396)، بررسی نقش ساختاری حکمروایی خوب شهری در ایجاد شهر هوشمند )نمونه موردمطالعه: تبریز(، نشریه پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، سال هشتم، شماره 31، صص146-123.
صادقی، محمد. (1392)، «تحلیل الگوی گسترش فضایی شهر یزد و انطباق آن با الگوی رشد هوشمند شهری»، اولین همایش ملی معماری، مرمت، شهرسازی و محیط‌زیست پایدار، صص 1-18.
صرافی، مظفر؛ عبداللهی، مجید. (1387)، تحلیل مفهوم شهروندی و ارزیابی جایگاه آن در قوانین، مقرارات و مدیریت شهری، مجله پژوهش های جغرافیایی، شماره 63، صص 134- 115.
ضرابی، اصغر؛ محمدی، جمال و وارثی، حمید رضا. (1390)، «تحلیل فضایی شاخص‌های رشد هوشمند شهری (مطالعه موردی: مناطق شهر اصفهان)»، پژوهش جغرافیای انسانی، شماره 77، صص 1-17 .
عبدالهی، علی اصغر و فتاحی، مژگان. (1396)، سنجش شاخص‌های رشد هوشمند شهری با استفاده از تکنیک ELEKTRE (مطالعه موردی: مناطق شهر کرمان)، فصلنامه برنامه‌ریزی و آمایش فضا، دوره بیست و یکم، شماره 2، صص 147-171.
فردوسی، سجاد؛ شکری، پری فیروزجاه. (1394)، تحلیل فضایی کالبدی نواحی شهری بر اساس شاخص‌های رشد هوشمند (مطالعه موردی: نواحی شهر شاهرود)، نشریه پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، شماره 22 ،صص 18-1.
مهدی‌زاده، جواد. (1379) برنامه‌ریزی کاربری زمین تحول دیدگاه‌ها و روش‌ها، فصلنامه مدیریت شهری، جلد 1، شماره 4، صص 79-70.
قربانی، رسول و همکاران. (1393)، الگوهای نوین آمایش شهری، تبریز، انتشارات فروزش.
کمانداری، محسن و رهنما، محمد رحیم. (1394)، ارزیابی شاخص‌های هوشمند در مناطق چهارگانه شهر کرمان، فصلنامه علمی پژوهشی فضای جغرافیایی، سال هفدهم، شماره 58، صص 226- 209.
کیانی، اکبر. (1390)، شهر هوشمند ضرورت هزاره سوم در تعاملات یکپارچه شهرداری الکترونیک(ارائه مدل مفهومی- اجرایی با تأکید بر شهرهای ایران)، فصلنامه جغرافیایی آمایش محیط، شماره 14، صص 39-64.
مشکینی، ابوالفضل؛ مهدی­نژاد، حافظ­ و پرهیز، فریاد. (1392)، الگوهای فرا­نوگرایی در برنامه‌ریزی شهری، تهران، انتشارات امید انقلاب، چاپ اول.
مهاجری، مهسا و زنگنه، پری. (1391)، رشد هوشمند شهری راهکاری برای کاهش آلودگی هوا در کلان شهرها ، اولین کنفرانس مدیریت و آلودگی هوا و صدا، دانشگاه صنعتی شریف ، تهران: 1- 8 .
Alawadhi Suha, A., Aldama-Nalda, H., Chourabi, R., Gil-Garcia, S., Leung, S. M., Taewoo Nam, Theresa A., Pardo, H. J., & Scholl, Sh. W. “Building understanding of smart city initiatives”, 2012.
Alvarez, F. et al. (2009). The Future Internet. Springer Heidelberg Dordrecht London New York.
Beretta, I. (2018), The social effects of eco-innovations in Italian smart cities, Cities 72( 115- 121)
Chourabi, H. Taewoo, N. Shawn, W. J. Ramon, G.G. Sehl Mellouli, K. N. Theresa, A. P. & Hans J. S. (2012) Understanding smart Cities: An integrative framework. 2012 45th Hawaii International Conference on System Sciences. Available from: https /www.ctg.albany.edu/publications/journals/hicss_2012_smartcities.
Colin, H., & Ian Abbott, D. (2011). A THEORY OF SMART CITIES, Proceedings ofthe 55th Annual Meeting of the ISSS - 2011, Hull,  UK, Proceedings of the 55th Annual Meeting of the ISSS
Eremia, T., Sanduleac, Mircea, Lucian & Mihai (2017). The smart city concept in the 21st century , Procedia Engineering 181 ( 2017 ) 12 – 19
Han, Hawken, Hoon & Scott (2018). Introduction: Innovation and identity in next-generation Smart Cities, City, Culture and Society 12 (2018) 1- 4
Harrison, C., & Donnelly, I. A. (2011). A Theory of Smart Cities (pp. 2–7). IBM Corporation  Hawaii International Conference on System Sciences: 2289- 2297.
Karadag, T. (2013). An Evaluation of the Smart City Approach. (Master thesis). Middle East Technical University.
Knap, G.J., & Hopkin, L.D (2001). “The Inventory Approach to urban growth  boundaries”. The Ammerican Planning Association, 67 (3), 324-331.
Lacinak, Ristvej, Maros & Jozef. (2017). Smart city, Safety and Security, Procedia Engineering 192 (2017 ) 522 – 527
Lewis, D., & Jaana, M. (2005). Urban vulnerability and good governance, journal of contingencies and crisis management, 13 (2): 50-53
Feiock, R., Tavares, A., Lubell, M. (2008). Policy Instrument Choices for Growth Management and Land Use Regulation. The Policy Studies Journal, 36 (3): 461–480.
Hawkins. C. V. (2011). “Smart Growth Policy Choice: A Resource Dependency and Local Governance Explanation”. The Policy Studies Journal, 39(4), 682-697.