بررسی جایگاه تشیع و ائمه شیعه در سفرنامه های عصر صفوی

نوع مقاله : مقاله های برگرفته از رساله و پایان نامه

نویسندگان

1 گروه تاریخ، واحد بافت، دانشگاه آزاد اسلامی، بافت، ایران.

2 گروه تاریخ، واحد بافت، دانشگاه آراد اسلامی، بافت، ایران.

چکیده

هدف از پژوهش حاضر بررسی جایگاه تشیع و ائمه شیعه در سفرنامه های عصر صفوی است. روش پژوهش در این تحقیق توصیفی تحلیلی است. یافته های نشان می دهد، سفرنامه های مورد پژوهش، نخستین منابع در مورد درباره دین و مذهب تشیع هستند. اغلب این سفرنامه نویسان با تعصب و یا غرض ورزی به نوشتن این سفرنامه ها در مورد تشیع پرداخته اند . اما وجه اشتراک تمامی این سفرنامه در این است که از نظر این مسشرقان، دین و مذهب تشیع برای ایرانی ها جایگاه بسیار بالایی دارد. آنها به عقیده شیعیان در باب امامت و نحوه انتخاب امام علی(ع) و همچنین مساله غیبت و مهدویت توجه ویژه داشته اند. و به تشریح چگونگی تعیین امام ، مجتهد و ولی فقیه و برخی از نخبگان مذهبی در زمان غیبت پرداخته اند. آنها چون خود مستقیما از اماکن زیارتی شیعیان نظیر مشهد، عراق و یا قم دیدن کرده اند به توصیف این اماکن مذهبی پرداخته اند و معتقدند ساخت این اماکن برای شیعیان اهمیت زیادی دارد. همچنین به اهمیت برگزاری مراسم مذهبی شیعیان نظیر اعیاد و جشن ها ،مراسم عاشورا، ماه رمضان و عبادات ایرانیان و مراسمی چون سینه‌زنی ، لطمه زنی(سیلی زدن)، چاک چاکو و آیین سنگ‌زنی و خیرات و مبرات برای شیعیان می پردازند و از حضور زنان در این مراسم با پوشش خاص یاد می کنند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating the position of Shiism and Shia imams in the travelogues of the Safavid era

نویسندگان [English]

  • Sare Iranpour 1
  • Ebrahim Khorasani Parizi 2
  • Ali Rahimi Sadegh 1
1 Department of History, Baft Branch, Islamic Azad University, Baft, Iran.
2 Department of History, Baft Branch, Islamic Azad University, Baft, Iran.
چکیده [English]

The purpose of the present research is to investigate the position of Shiism and Shiite imams in the travelogues of the Safavid era. The research method in this research is descriptive and analytical. The findings show that the researched travelogues are the first sources about the Shia religion. Most of these travelogues wrote these travelogues about Shiism with prejudice or intent. But the common feature of all this travelogue is that, according to these Orientalists, the Shiite religion has a very high place for Iranians. They have paid special attention to the Shiite opinion about Imamate and the way of choosing Imam Ali (AS), as well as the issue of backsliding and Mahdism. And they have explained how to appoint Imam, Mujtahid and Wali Faqih and some religious elites during the absence. As they themselves have directly visited Shiite pilgrimage sites such as Mashhad, Iraq, or Qom, they have described these religious places and believe that the construction of these places is very important for Shiites. They also discuss the importance of holding Shia religious ceremonies such as festivals and celebrations, Ashura ceremonies, Ramadan and Iranian worship, and ceremonies such as breast-shaking, slapping, chak-chako, and stoning rituals, and charity and excuses for Shias, and the presence of women. In this ceremony, they remember with a special cover.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Shiism
  • Shiite imams
  • travelogues of the Safavid era
  • Figueroa
  • Delawale
آئینه ­وند، صادق، گراوند، مجتبی (1390)، شیوه سفرنامه‌نویسی در مغرب و اندلس؛ مطالعه‌ موردی «الرحلّه المغربیه» ابوعبدالله عَبدَری (قرن 4 تا 8 هجری)، نشریه پژوهشهای تاریخی، دوره 3، شماره 4 - شماره پیاپی 4.
امین، سید محسن (1366)، امام حسین و حماسه کربلا، ترجمه ناصر پاکپرور، تهران: واحد تحقیقات اسلامی.
براون، ادوارد گرانویل، (1329)، تاریخ ادبیّات ایران از آغاز عهد صفویه تا زمان حاضر، ترجمة غلامرضا رشید یاسمی، دانشگاه تهران.
بهار، محمّدتقی (1329)، بازگشت ادبی، مجله ارمغان، دورة 13، ش 7، 8، 10.
بهرام نژاد، محسن (1377)، سفرنامه های اروپاییان در عصر صفوی نژاد، مجله کیهان اندیشه، شماره 78، صص 32-41.
تاورنیه، ژان باتیست (1383)، سفرنامه تاورنیه، مترجم حمید شیرانی، نشر نیلوفر.
چلکووسکی، پتر، (1367)، تعزیه هنر بومی پیشرو ایران، ترجمه داود حاتمی، انتشارات علمی و فرهنگی.
حسین‌زاده شانه‌چی، حسن (1389)، سهم سفرنامه‌های اروپایی در معرفی تشیع ایرانیان در غرب، سال هفتم، شماره دوم، صص 37 ـ 58.
دانش پژوه، منوچهر (1385)، نگاهی به سفرنامه­های دوره صفوی،انتشارات دانشگاه اصفهان و فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران.
دلاواله، پیترو (1384)، سفرنامه پیترو دلاواله، مترجم شعاع الدین شفا، انتشارات علمی و فرهنگی.
راولینسون، سرهندی (1362)، سفرنامه، ترجمه امانالله سکندری، تهران، نشر آگاه.
رایت،دنیس، (1359)، انگلیسی‌ها در میان ایرانیان. انتشارات امیرکبیر.
زرین‌کوب، عبدالحسین (1389)، تاریخ ایران بعد از اسلام، انتشارات امیر کبیر.
شاردن، ژان (1338)، س‍ی‍اح‍ت‍ن‍ام‍ه ش‍اردن‌، ب‍ا ح‍واش‍ی و ت‍ع‍ل‍ی‍ق‍ات و ت‍وض‍ی‍ح‍ات ل‍غ‍وی و ت‍وض‍ی‍ح‍ات ل‍غ‍وی و ت‍اری‍خ‍ی و ف‍ره‍ن‍گ اص‍طلاح‍ات و ف‍ه‍ارس ت‍رج‍م‍ه م‍ح‍م‍د ع‍ب‍اس‍ی، دائ‍ره‌ال‍م‍ع‍ارف ت‍م‍دن ای‍ران‌ (جلد ۵ و ۶).
عسکری، سید مرتضی (1410)، معالم المدرستین، بیروت: موسسه النعمان.
فیگویروا، دن گارسیا دسیلوا (1363)، سفرنامه دن گارسیا دسیلوا فیگویروا، مترجم غلامرضا سمیعی، نشر نو.
کاتف، فدُت آفاناس یویچ (1356)، سفرنامه کاتف، ترجمه محمد صادق همایونفرد، انتشارات کتابخانه ملی ایران.
کارری، جملی (1348)، سفرنامه کارری، مترجم عباس نخجوانی ، عبدالعلی کارنگ، انتشارات اداره کل فرهنگ و هنر آذربایجان.
کمپفر، انگلبرت (1363)، سفرنامه کمپفر، ترجمه کیکاووس جهانداری، انتشارات خوارزمی.
مطهری، مرتضی (1341)، حماسه حسینی، ج1، انتشارات صدرا.
موسوی دالینی، جوا،؛ مودت، لیدا، موسوی، سیده طاهره؛ طباطبایی، سید حسین (1371)، مناسک شیعیان در سفرنامه­ها، مطالعات تاریخ فرهنگی، ش 28.
وینسنت، اندرو (1371)، نظریه­های دولت، ترجمة حسین بشیریه، نشر نی.
الئاریوس، آدام، (1363)، سفرنامه آدام الئاریوس: بخش ایران، ، ترجمه و تحشیه، احمد بهپور، سازمان انتشاراتی و فرهنگی ابتکار.