پیامدهای سیاسی و اجتماعی حضور خوارج در حوزه جغرافیایی خوزستان در عصر امویان

نوع مقاله : مقاله های برگرفته از رساله و پایان نامه

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه تاریخ، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران.

2 استادیار، گروه تاریخ، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران.

چکیده

عدم خشنودی مردم خوزستان از حضور فاتحان عرب ، نارضایتی از عمال بنی امیه ، محیط آشفته و ناامنی های اجتماعی و سیاسی ، مالیات های سنگین، قحطی و خشکسالی، اقلیم هماهنگ با شبه جزیره عربستان، جاده های ارتباطی مناسب بین عربستان و خوزستان و نزدیک بودن این ولایت به زادگاه خوارج و خصوصا اعمال خشونت امویان نسبت به این فرقه، زمینه ها و عوامل تسریع در مهاجرت، پذیرش و تثبیت خوارج را در خوزستان فراهم آورد. به این ترتیب خوارج که به عنوان یک گروه سیاسی، اجتماعی و مذهبی در خوزستان ظهور کردند، توانستند با طرح اندیشه برابری و مساوات طلبی و دوری از برتری نژادی، نظر مردم این ولایت را به خود جلب و با برخورداری از حمایت های مالی آنان لشکریان و پیروانی را فراهم آورده و در این منطقه به فعالیت و نبرد علیه حکومت مرکزی بپردازند. به طوری که در دهه هفتاد هجری ، فرقه ای از آنان به نام ازارقه در نقاط مختلف ایران پراکنده شدند. خوارج ازارقه با جذب هواداران فراوان و برخورداری از حمایت های مالی و نظامی مردم خوزستان، قریب به دو دهه ، یعنی از سال ۶۵ تا ۷۹ ه.ق در این ولایت به جنگ و گریز با حکومت مرکزی پرداختند. به این ترتیب حضور گسترده خوارج در خوزستان در طول دوره اموی، این منطقه را به عنوان مرکز اصلی زد و خورد آنان با والیان حکومت بنی امیه در آورد و به ناامنی های سیاسی و اجتماعی و نارضایتی مردم در این ولایت افزوده شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The political and social consequences of the Khawarij presence in the geographical area of Khuzestan during the Umayyad era

نویسندگان [English]

  • Mohammad Taghizadeh 1
  • Reza kianinia 2
  • Abdolaziz Movahed 2
1 PhD student, Department of History, Shoushtar Branch, Islamic Azad University, Shoushtar, Iran.
2 Department of Islamic History, Shoushtar Branch, Islamic Azad University, Shoushtar, Iran.
چکیده [English]

The dissatisfaction of the people of Khuzestan with the presence of the Arab conquerors, dissatisfaction with the actions of the Umayyads, the chaotic environment and social and political insecurity, heavy taxes, famine and drought, the climate compatible with the Arabian Peninsula, suitable communication roads between Saudi Arabia and Khuzestan, and the proximity This province provided the birthplace of the Khawarij and especially the violence of the Umayyads against this sect, the grounds and factors for accelerating the migration, acceptance and stabilization of the Khawarij in Khuzestan. In this way, the Khawarij, who emerged as a political, social and religious group in Khuzestan, were able to attract the attention of the people of this province with their idea of equality and seeking equality and avoiding racial superiority, and with their financial support, the Lashkarians and provide followers and engage in activities and fight against the central government in this region. So that in the seventies of the Hijri, a sect of them called Azarqa scattered in different parts of Iran. By attracting many supporters and enjoying the financial and military support of the people of Khuzestan, the Khawarij of Azarqa fought against the central government for nearly two decades, from 65 to 79 AH in this province. In this way, the large presence of Khawarij in Khuzestan during the Umayyad period made this region the main center of their conflict with the governors of the Umayyad government and added to the political and social insecurity and dissatisfaction of the people

کلیدواژه‌ها [English]

  • Khuzestan
  • Islam
  • Umayyads
  • Khawarij
ابن اثیر ، علی بن محمد . ( ۱۳۷۰ ) . الکامل فی التاریخ ، ( مترجم . محمد حسین روحانی ) ، تهران : انتشارات اساطیر
ابن خلدون ، عبدالرحمن بن محمد . ( ۱۳۶۴ ) . تاریخ ابن خلدون ، ( مترجم . عبدالمحمد آیتی ) ، تهران : مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی
ابن حوقل ، محمد بن علی . ( ۱۳۶۶ ) . سفرنامه ابن حوقل ، ( مترجم . جعفر شعار ) ، تهران : انتشارات امیرکبیر
اصطخری ، ابواسحاق ابراهیم . ( ۱۳۶۸ ) . مسالک و ممالک ، به کوشش ایرج افشار ، تهران : بنگاه ترجمه و نشر کتاب
بغدادی ، ابومنصور عبدالقاهر . ( ۱۳۸۸ ) . الفرق بین الفرق - تاریخ مذاهب اسلام - ، ( مترجم . محمد جواد مشکور ) ، تهران : انتشارات اشراقی
پطروشفسکی ، ا . ( ۱۳۶۳ ) . اسلام در ایران ، ( مترجم . کریم کشاورز ) ، تهران : انتشارات پیام
پیگولوسکایا و دیگران . ( ۱۳۵۴ ) . تاریخ ایران از دوران باستان تا پایان سده هجدهم میلادی ، ( مترجم . کریم کشاورز ) ، تهران : انتشارات پیام
جعفری ، یعقوب . ( ۱۳۷۱ ) . خوارج در تاریخ ، تهران : دفتر نشر و فرهنگ اسلامی
جزایری ، سید عبدالله . ( ۱۳۲۸ ) . تذکره شوشتر ، اهواز : کتابفروشی صافی
دینوری ، احمد بن داود . ( ۱۳۶۸ ) . اخبارالطوال ، ( مترجم . محمود مهدوی دامغانی ، تهران : نشر نی
زرین‌کوب ، عبدالحسین . ( ۱۳۶۸ ) . تاریخ مردم ایران ، تهران : انتشارات امیرکبیر
شهیدی ، سید جعفر . ( ۱۳۷۰) . تاریخ تحلیلی اسلام ، تهران : نشر دانشگاهی
طبری ، محمد بن جریر . ( ۱۳۶۲ ) . تاریخ طبری ، ( مترجم . ابوالقاسم پاینده ) ، تهران : انتشارات اساطیر
مسعودی ، علی بن حسین . ( ۱۳۷۰ ) . مروج الذهب و معادن الجوهر ، ( مترجم . ابوالقاسم پاینده ) ، تهران : انتشارات علمی و فرهنگی
مفتخری ، حسین و زمانی ، حسین . ( ۱۳۸۹ ) . تاریخ ایران از ورود مسلمانان تا پایان طاهریان ، تهران : انتشارات سمت
مفتخری حسین . ( ۱۳۷۹ ) . خوارج در ایران ( تا اواخر قرن سوم هجری ) ، تهران : مرکز بازشناسی اسلام و ایران
مقدسی ، محمد بن طاهر . ( ۱۳۷۴ ) . آفرینش و تاریخ ، ( مترجم ، دکتر محمد رضا شفیعی کدکنی ، تهران : نشر آگه
نوری ، حسین . ( ۱۳۶۱ ) . خوارج از دیدگاه نهج البلاغه ، قم : دفتر انتشارات اسلامی
نوبختی ، ابومحمد . ( ۱۳۹۳ ) . فرق الشیعه ، ( مترجم . امیر حسین خنجی )، قم: موسسه فرهنگی و اطلاع رسانی تبیان
ولهوزن ، یولیوس . ( ۱۳۷۵ ) . تاریخ سیاسی اسلام - شیعه و خوارج ، ( مترجم . محمود رضا  افتخار زاده  ) ، قم : دفتر نشر معارف اسلامی