جنسیت و سیاست در ایران معاصر : یک تحلیل اجتماعی از جایگاه زنان در قدرت در دوران جمهوری اسلامی

نوع مقاله : مقاله های برگرفته از رساله و پایان نامه

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری رشته علوم سیاسی- جامعه شناسی سیاسی، دانشکده حقوق ، الهیات و علوم سیاسی،واحد علوم وتحقیقات،دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 استادیار گروه علوم اجتماعی، دانشکده علوم انسانی ،واحد آشتیان، دانشگاه آزاد اسلامی، آشتیان، ایران

3 استاد گروه حقوق و علوم سیاسی ،دانشکده حقوق و علوم سیاسی ،دانشگاه تهران،تهران ، ایران

چکیده

موضوع قدرت مهمترین عنصر در دنیای سیاست است و اینکه زنان چه سهمی از این قدرت را در ایران معاصر داشته‌و اینکه گفتمان حاکم بر جمهوری اسلامی تقسیم کار در حوزه سیاسی و جغرافیایی را چگونه بازنمایی نموده اند و آیا مبنای تقسیم کار سیاسی، جنسیتی است یا خیر. بدین منظور با بررسی برخی از متون رسمی و مهم گفتمان جمهوری اسلامی به تحلیل این گفتمان و مفصل بندی عناصر تشکیل دهنده آن پرداخته شده است . فعالیت های سیاسی زنان در ایران از دوران مشروطه آغاز و با فراز وفرود هایی به حیات خویش ادامه داده است. در دوران پهلوی خود آگاهی سیاسی زنان در بدنه جامعه بسیار پایین و مشارکت ها غالبا مربوط به طبقه های خاص و به صورت دستوری از بالا بوده است. این فرضیه وجود دارد که جامعه سنتی ایران در پی رشد آموزش های عمومی آگاهتر شده و با اعتماد به نفس بیشتر بود که توانستند انقلابی سیاسی را همراهی کنند و پس از آن نیز زنان در بدنه سیاسی جامعه به دنبال ایفای نقشهای سیاسی و به چالش کشیدن نظم مردانه ساختارهای سیاسی و قدرت بوده اند رویکرد اصلی در این مطالعه تعیین یافتگی هویت های جنسیتی-سیاسی توسط گفتمان های حاکم با نگاهی تاریخی و جغرافیایی بر فعالیت زنان در جمهوری اسلامی است که البته نشان از نقش محدود زنان در سیاست متاثر از پاتریمونیالیسم سنتی دارد که ارتباط معنا داری با زیست جغرافیایی و منطقه خاورمیانه دارد و به بازتولید نگاه جنسیتی و اولویت هویت جنسی زنان نسبت به هویت سیاسی می‌پردازد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Gender and politics in contemporary Iran: a social analysis of the position of women in power during the Islamic Republic

نویسندگان [English]

  • Sara Soleimani 1
  • Seyed Mahmoud Najati Hosseini 2
  • Sadegh Zibakalam 3
1 PhD student, Department of Political Science (Political Sociology), Science and Research Unit, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 Assistant Professor, Department of Social Sciences, Ashtian Branch, Islamic Azad University, Ashtian, Iran
3 Department of Law and Political Science, Faculty of Law and Political Science, Tehran University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The issue of power is the most important element in the world of politics, and what share of this power women have had in contemporary Iran, and how the ruling discourse of Iran during the Islamic Republic era has represented the division of labor in the political sphere, and whether the basis of the division of political labor is gender. is it or not.. For this purpose, by examining some of the official and important texts of the discourse of the Islamic Republic, this discourse has been analyzed and its constituent elements detailed. The political activities of women in Iran have started since the constitutional period and have continued their life with ups and downs. During the Pahlavi period, the political awareness of women in the society was very low and the participations were often related to certain classes and were ordered from above. There is a hypothesis that the traditional society of Iran became more aware and more self-confident following the growth of public education, that they were able to accompany a political revolution, and after that, women in the political body of the society sought to play political roles and challenge the order. Masculine political structures and power have been the main approach in this study is the determination of gender-political identities by the ruling discourses with a historical perspective on women's activity during the Islamic Republic, which of course shows the limited role of women in politics influenced by contemporary traditional patrimonialism.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Gender
  • politics
  • discourse
  • women
  • power

مراجع

باتلر، جودیت (1385). آشفتگی جنسیتی (امین قضایی) تهران: نشر مجله شعر.
ساناساریان، الیز (1384). جنبش حقوق زنان در ایران (نوشین احمدی خراسانی) چاپ اول، تهران: نشر اختران.
سرمدی، پرستو (1397). زنان و دولت، پس از انقلاب، چاپ دوم، تهران: انتشارات کویر.
عبادی، شیرین (1381). حقوق زن در قوانین جمهوری اسلامی ایران، چاپ اول، انتشارات گنج دانش.
گرت، استفانی (1396). جامعه شناسی جنسیت (کتایون بقایی) چاپ اول، تهران: نشر نی.
مارش، دیوید – استوکر، جری (1378). روش و نظریه در علوم سیاسی (امیر محمد حاجی یوسفی) چاپ اول، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
نش، کیت –اسکات، آلن (1394). راهنمای جامعه شناسی سیاسی (قدیرنصری و محمد علی قاسمی) جلد اول، چاپ دوم، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
نولته، ارنست (1400). اسلام گرایی سومین جنبش مقاومت رادیکال (مهدی تدینی) چاپ چهارم، تهران: نشر ثالث.
لگیت، مارلین (1398). زنان در روزگارشان، تاریخ فمینیسم در غرب (نیلوفر مهدیان) چاپ هشتم تهران، نشر نی.
مهریزی، مهدی (1382). زن و فرهنگ دینی، نگرشی نو به مسائل زنان، چاپ اول، تهران: ناشر هستی نما.
تاجیک، محمدرضا (1383). گفتمان، پادگفتمان و سیاست، چاپ اول، تهران: موسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی.
بشیریه، حسین. (1381) دیباچه ای بر جامعه شناسی سیاسی ایران، دوره جمهوری اسلامی، چاپ اول، تهران: نشر نگاه معاصر.
خمینی، روح اله (بی تا). ولایت فقیه و جهاد اکبر، تهران: انتشارات سید جمال هدایت.
منسبریج، جین (1398). دو جستار درباره فلسفه سیاسی فمینیسم (نیلوفر مهدیان) چاپ سوم، تهران: نشر نی.
زوپانچیچ، آلنکا (1400) جنسیت و هستی شناسی (علی حسن زاده) چاپ دوم، تهران: انتشارات دمان.
راش، مایکل. (1377). جامعه و سیاست مقدمه‌ای بر جامعه شناسی سیاسی (منوچهر صبوری) تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ها – سمت.
شمس الدین، مهدی (1388) حدود مشارکت سیاسی زنان در اسلام (محسن عابدی) چاپ اول، تهران: موسسه انتشارات بعثت.
وسمقی، صدیقه (1387). زن، فقه و اسلام، تهران: انتشارات صمدیه.
پاک نیا، محبوبه، مردیها، مرتضی (1388) سیطره جنس، چاپ اول، تهران: نشر نی
عباسی، اکرم – مصفا، نسرین (1390). مشارکت سیاسی زنان در جمهوری اسلامی در پرتو توانمند سازی زنان، فصلنامه زن، حقوق و توسعه، 1(3)، 98-76.
بهروزی لک، غلامرضا (1394). «بررسی مبانی فقهی حقوق سیاسی زنان در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران» پژوهشنامه زنان پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1(4)، 17-33.
Shojae, seyedeh nosrat (2010) women in politic: A case study of Iran,Journal Of politic and law. No2, pp257-268.
Randall, Vicky. waylen,Georgina(1998)Gender, politics and the state,First published by routledge11 new fetter lane,London fc4p 4ee
Zamfirache,irina(2010) women and politics,the glass ceiling journal of comparative research in Anthropology and Sociology,volume1,number1.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار