بررسی وضعیت اسکان غیررسمی در شهرهای میان اندام حلقه ی فراموش شده در مطالعات حاشیه نشینی (نمونه موردی شهر مرند)

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 گروه علمی جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

2 دانش آموخته جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

نظام شهرنشینی و روند سریع آن در کشورهای در حال توسعه سبب هجوم گسترده به شهرها و پیدایش حاشیه نشینی در شهرها شده است. مطالعات متعددی در موضوع اسکان غیر رسمی در مادرشهر از ابعاد مختلف انجام گرفته است، اما متاسفانه این موضوع در شهرهای میان اندام به فراموشی سپرده شده است و در آینده عدم نگاه پیشگیرانه این پدیده در این شهرها، به دردی بی درمانی مادرشهرهای گرفتار شده و در گرداب طوفان حاشیه نشینی غرق خواهند شد. روش تحقیق روش پیمایشی میدانی است. روش گردآوری اطلاعات (میدانی(پرسشنامه ،مصاحبه ،مشاهده)، کتابخانه ایمی باشد. برای تجزیه و تحلیل نتایج حاصل از پرسشنامه و همچنین اطلاعات اسنادی از نرم افزار SPSS استفاده گردیده است. همچنین برای ترسیم نقشه های روند رشد شهری از نرم افرار GIS بهره گرفته شده است. شهر مرند به عنوان یک شهر میانه اندام رو به رشد استان آذر بایجان شرقی با رشد نامتوازن شهری در قالب حاشیه نشینی مواجه می باشد. بنابراین فراموشی راهکار پیشگیرانه از رشد سریع این پدیده قبل از درمان،در این شهر به همان دردی مبتلا خواهند شد، که مادرشهر تبریز در آن دام افتاده که نه راه پس و نه راه پیش دارد. نتایج پزوهش بیانگر آن است که روند رشد حاشیه نشینی در این شهر میان اندام روز به روز در حال گسترش است و به تناسب پیامدهای نامطلوب برای برنامه ریزان شهری به دنبال خواهد داشت .بنابراین اگر توجه به این موضوع نشود،شهر مرند به چالشی همانند مادرشهر همجوار خود دچار خواهد شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating the status of informal settlement in forgotten inter-ring cities in marginalization studies (case study of Marand city)

نویسندگان [English]

  • Yousef Darvishi 1
  • mansour rezaali 2
1 Department of Geography, Payam Noor University, Tehran, Iran
2 Graduated in Geography and Urban Planning, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The urbanization system and its rapid trend in developing countries has led to widespread influx into cities and the emergence of suburbanization in cities. Numerous studies have been conducted on the issue of informal settlement in Madarshahr from different dimensions, but unfortunately this issue has been forgotten in intercity cities and other small towns. The incurable pain of the affected metropolises and they will drown in the vortex of the suburban storm. The research method is field survey method. The method of data collection (field (questionnaire, interview, observation) is Imi Library. SPSS software was used to analyze the results of the questionnaire as well as documentary information. Taken.The city of Marand, as a growing middle city and the third largest city in East Azarbaijan province, is facing unbalanced urban growth in the form of marginalization and physical, economic and social problems. Therefore, forgetting this city in order to prevent the rapid growth of this phenomenon before treatment, will suffer the same pain over time, in which the mother city of Tabriz is trapped, which has left neither a way nor a way forward for urban planners.The results of the study indicate that the growth trend of suburbanization in this city is expanding day by day and will have unfavorable consequences for urban planners. Therefore, if this issue is not addressed, Marand city will face a challenge like Madarshahr. Your neighbor will suffer.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Informal settlement
  • city between the limbs
  • Marand

مراجع

آریافر، شهره و خواجه سروی، غلامرضا،(1399)، حاشیه نشینی و تأثیر آن بر توسعه سیاسی-اجتماعی در کلا نشهر تهران ،فصلنامه علمی جامعه شناسی سیاسی ایران، سال سوم، شماره 4، پیاپی12،صص 170 – 1
ابراهیم زاده، عیسی، بریمانی، فرامرز،  نصیری، یوسف، (1383)، حاشیه نشینی؛ ناهنجاری های شهری و راهکارهای تعدیل آن موردشناسی؛ کریم آباد زاهدان ، مجله جغرافیا و توسعه، دوره  2, شماره  پیاپی 3 از صفحه 121 تا صفحه 143
اصغری زمانی، اکبر؛ احدنژاد روشتی، محسن؛ زادولی خواجه، شاهرخ، (11395)، ارزیابی جابجایی سلولی شاخص‌های کالبدی – اجتماعی در مناطق حاشیه نشین مورد شناسی: حاشیه نشینان شمال شهر تبریز فصلنامه جغرافیا و آمایش شهری- منطقه ای -دوره 6، شماره 18،صفحه 215- 232
اعتماد، گیتی، حائری، محمدرضا، حسامیان، فرخ،(1388)، شهرنشینی در ایران ، ناشرآگاه، تهران
پیام شهرداری مرند،(۱۳۸۵) جداول شهرسازی، انتشارات شهرداری مرند
پیران، پرویز(1369)، دیدگاهها ی نظری در جامعه شناسی شهر و شهرنشینی،مجله اطلاعات سیاسی و اقتصادی شماره های50-40
پرویز، پیران،(1388)، از اسکان غیررسمی تا اسکان نایابی: در جستجوی راه حل،هفت شهر،شماره 29-30
حاج یوسفی، علی،(1385)، حاشیه نشینی و فرآیند تحول آن(قبل از انقلاب)،فصلنامه عمران و بهسازی شهری، شماره 8
حسین­زاده دلیر، کریم، (۱۳۷۱)، طرح تحقیقی حاشیه نشینان تبریز، انتشارات دانشگاه تبریز
درویشی، یوسف، (1391) رشد شتابان شهر نشینی و آسیب شناسی کالبدی و اجتماعی در شهر اردبیل،رساله دکترا، مرکز تحصیلات تکمیلی دانشگاه پیام نور کشور تهران
رضایی، حمدرضا، کمانداری، محسن،(1393)، بررسی و تحلیل علل شکلگیری حاشیه نشینی در شهر کرمان، نمونه مورد مطالعه محلات سیدی و امام حسن،  فصلنامه علمی - پژوهشی برنامهریزی فضایی (جغرافیا)، سال چهارم، شماره چهارم، (پیاپی 15 )
زاهد زاهدانی، سید سعید (1369)، حاشیه‌نشینی، شیراز: انتشارات دانشگاه شیراز
صدرموسوی، میرستار، محمدی، محمدرضا، پور ظفری، داریوش،(1395)، بررسی و تحلیل نقش مهاجرت‌های روستایی در ایجاد بخش غیر رسمی؛ مطالعه موردی کلان شهر تبریز،فصلنامه برنامه ریزی شهری، دوره 7، شماره 25 تابستان صفحه 23-42
علیزاده اقدم، محمدباقر و حمیده محمدامینی (1391)، «تحلیلی بر علل و پیامدهای شکل گیری مناطقحاشیه نشین با نگرش ویژه بر شهر خمین»، دورۀ1 ، شمارۀ2 ، تابستان1391 ، صص138-121 167
قاسمی سیانی، محمد، (1388)، پیامدهای مهاجرت روستا، شهری نسل جوان روستایی. تهران: انتشارات پژوهش جوانان، فرهنگ و جامعه، شماره دوم
مرکز آمار ایران،(۱۳80)، ایران در آینه آمار ، دفتر انتشارات و اطلاع­رسانی
مرکز آمار ایران،(۱۳95)، ایران در آینه آمار ، دفتر انتشارات و اطلاع­رسانی
مشهدی زاده دهاقانی ناصر (۱۳۷۳)، تحلیلی از ویژگیهای برنامه ریزی شهری ایران، انتشارات دانشگاه علم و صنعت ایران
ممتاز، فریده (1379)، جامعه‌شناسی شهر، تهران: انتشار شرکت سهامی.
مهندسین مشاور زیستا، (۱۳6۷) طرح تفصیلی مرند، مرحله اول
مهندسین مشاور زیستا، (۱۳۷۰)، طرح جامع مرند، مرحله اول
مهندسین مشاور مهرورزان، (۱۳۷۳)، طرح جامع مرند، مرحله دوم
مهندسین مشاور نقش محیط، (۱۳94)، طرح تفصیلی مرند، مرحله دوم
نظریان، اصغر ، سادین، حسین ، زال نژاد، کاوه ، استقامتی، مهناز، ولیانی، مهدی،(1395)، «بررسـی عوامل اقتصادی، اجتماعی و جمعیتی حاشیه نشـینی و اسکان غیررسمی مهاجران شهر شهریار، در سال 1388»، نشریۀ تحلیل فضایی مخاطرات محیطی. سال سوم. شمارۀ3 ، ص135-115
هادیزاده ناصر(1382) حاشیه­نشینی و راهکار ساماندهی آن در جهان، انتشارات شهرداری مشهد
Beau Bradley Beza، Jaime Hernández-Garcia (2018)، From placemaking to sus- tainability citizenship: An evolution in the understanding of community realised public spaces in Bogotá’s informal settlements، Journal of Place Management and Development، Volume: 11 Issue: 2
Farida Naceur (2013)Impact of urban upgrading on perceptions of safety in informal settlements: Case study of Bouakal، Batna، Frontiers of Architectural Research،Volume 2، Issue 4، December 2013، Pages 400-408.
(2011). Spatial Justice and Planning. Justice Spatial/Spatial Justice URL: 61TUHttp
Khalifa, Marwa, (2011) A Redefing slums in EgyptUnplanned versus unsafe areas, Journal Habitat International 35, pp.40-49.
Zeilhofer,peter,valdinir topantti,(2008), Gis and ordination techniques for evaluation forenvironmental impact in informal settlement: A case study from Cuiaba, central brazil,Applied Geography 28.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار