بررسی تحولات ژئوپلیتیکی منطقه خاورمیانه از دیدگاه جامعه شناسی تاریخی

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسنده

استادیار، گروه حقوق، دانشگاه زابل، زابل، ایران

چکیده

تاریخ، بیانگر شناخت مناسبات اجتماعی فرهنگ و تمدن جامعه انسانی مشتمل بر دوره‌ای از حیات بشری است که زمان و مکان محدود و معینی دارد. از طرف دیگر علم جامعه شناسی در پیوند با تاریخ از عهده تبیین توصیفی و تحلیلی تاریخ فرهنگ و تمدن جامعه بشری بر می‌آید. در مطالعات خاورمیانه‌ای، اهمیت جامعه شناسی تاریخی مشتمل بر ویژگی خاص زمان، مکان و کارگزار تاریخی در تحولات منطقه مورد توجه قرار دارد، شناخت علمی همه پدیده‌های اجتماعی اعم از چگونگی و چرایی پیدایش و گسترش، مرگ و استحاله آنها را جامعه شناسی می‌گویند. این پژوهش با روش توصیفی – تحلیلی به بررسی تحولات ژئوپلیتیکی منطقه خاورمیانه از دیدگاه جامعه شناسی پرداخته است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که در خاورمیانه هویت‌های گوناگونی وجود دارد. این هویت‌ها شامل دو طیف مختلف است. در یک سو هویت‌های فراملی و در سوی دیگر هویت‌های قومی و فراملی قرار دارند. در میان این طیف نیز هویتی به نام هویت ملی در حال تکوین است. رقابت بین این هویت‌ها و تأکید کشورها بر هر یک از آنها مجموعه جالبی از همکاری، تقابل و تضاد را به وجود آورده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating geopolitical transformation in the Middle East region from the perspective of historical sociology

نویسنده [English]

  • Hossein Sadeghi
Assistant Professor, Department of Law, Zabol University, Zabol, Iran
چکیده [English]

History expresses the knowledge of social relations, culture and civilization of human society, including a period of human life that has a limited and definite time and place. On the other hand, the science of sociology in connection with history is responsible for the descriptive and analytical explanation of the history of culture and civilization of human society. In the studies of the Middle East, the importance of historical sociology including the specific characteristics of time, place and historical agent in the transformation of the region is considered. The scientific knowledge of all social phenomena, including how and why their emergence, expansion, death and transformation is called sociology. This research has investigated the geopolitical transformation of the Middle East region from a sociological point of view with a descriptive-analytical method. The findings of the research show that there are various identities in the Middle East. There are transnational identities on one side and ethnic and transnational identities on the other. The competition between these identities and the countries' emphasis on each of them has created an interesting set of cooperation, confrontation and conflict.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Middle East
  • historical sociology
  • geopolitical transformation
  • sociology

مراجع

احمدی، حمید (1386)، ناسیونالیسم، مشکل هویت و دولت ملی در تئوری اجتماعی، فصلنامه سیاست دوره 37، شماره 4.
امامی، محمد علی (1379)، سنت، نوگرایی و مشروعیت در کشورهای خلیج فارس، فصلنامه سیاست خارجی، سال چهاردهم.
آریان پور، امیرحسین (1353)، زمینه جامعه شناسی،تهران: دهخدا.
آزادگان، جمشید (1380)، جامعه شناسی تاریخ، تهران: پژوهشنامه علوم انسانی.
ازغندی، علیرضا (1383)، سازنده گرایی: چهارچوبی تئورتیک برای فهم سیاست خارجی ایران، دانشنامه حقوق و سیاست، شماره یک.
اسپوزیتو، جان (1385)، اسلام سیاسی فراسوی تهدید جدید، ترجمه مهدی حجت، مجله مردم سالاری، شماره 1305.
بیلیس، جان و اسمیت استیو (1383)،جهانی شدن سیاست: روابط بین­الملل در عصر نوین (زمینه تاریخی، نظریه­ها، ساختارها و فراینده­ها)، ترجمه ابوالقاسم راه چمنی و دیگران، جلد اول، چاپ نخست، تهران: موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین­المللی معاصر.
آقایی، داوود (1388)، سازه­انگاری و سیاست جمهوری اسلامی ایران در قبال اسرائیل، فصلنامه سیاست، دوره 39 ، شماره 1.
بیل، جمیز (1372)، امنیت منطقه­ای و ثبات داخلی در خلیج فارس، مجموعه ی مقالات چهارمین همایش خلیج فارس، تهران: مرکز مطالعات خلیج فارس، دفتر مطالعات سیاسی و بین­المللی.
پیرو، آلن ( 1366)، فرهنگ علوم اجتماعی، ترجمه دکتر باقر ساروخانی، تهران: انتشارات کیهان.
تویی بی، آرنولد (1362)، تمدن در بوته آزمایش، ترجمه یعقوب آژند، تهران: انتشارات مولی
محمدی، منوچهر(1383)، بازتاب انقلاب اسلامی در جهان اسلام، مجله دانشکده حقوق علوم سیاسی، شماره 63.
چامسکی، نوام (1383)، تروریست­های جهان چه کسانی هستند؟ ترجمه مجتبی طاهری ،گزارش راهبردی شماره 1311222، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
حاجی یوسفی، امیرمحمد (1383)، ایران و خاورمیانه: گفتارهایی که درسیاست خارجی ایران، تهران: انتشارات فرهنگ گفتمان.
توسلی، غلامعباس و یارمحمد قاسمی (1383)، هویت­های جمعی و جهانی شدن، مجله نامه علوم اجتماعی، شماره 24.
ریموند، هیته بوش (1386)، سیاست هویت در روابط بین الملل، ترجمه علی گل محمدی، کتاب وابط بین­المللی خاورتهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی.
سلیمی، حسین (1386)، نگرشی سازه انگارانه به هویت ملی درایران، فصلنامه مطالعات ملی، سال هشتم، شماره 3.
ستاری، سجاد (1382)، تحلیل ادواری تعاملات استراتژیک ایالات متحده آمریکا و اسرائیل از آغاز تاکنون، کتاب آمریکا(3). ویژه روابط آمریکا-اسرائیل، تهران: موسسه ابرارمعاصر تهران.
فراهانی، احمد (1385)، خلیج فارس و انگاره­های امنیت سازی منطقه­ای یا فرامنطقه­ای، خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران،20/10/1385.
کاستلز، مالومئل، (1380)، عصر اطلاعات: اقتصاد، جامعه و فرهنگ، قدرت و هویت، جلد دوم، ترجمه حسن چاوشیان، تهران: نشرطرح نو.
کلاید، آر.مارک (1382)، روابط اسرائیل و آمریکا، ترجمه عبدالله پیچرانلو، گزارش راهبردی، پژوهشکده مطالعات راهبردی، شماره 78.
گل محمدی، احمد ( 1381 )، جهانی شدن، فرهنگ و هویت، تهران: نشر نی. 
گولد، جولیوس و ویلیام ل کولب، ( 1376 )، فرهنگ علوم اجتماعی، ترجمه ازکیا و دیگران، تهران: انتشارات مازیار.
لوکاچ، گئورک ( 1377 )، تاریخ و آگاهی طبقاتی، ترجمه محمد جعفر پوینده، تهران: انتشارات نسل قلم.
گیدنز، آنتونی ( 1373 )، جامعه شناسی، ترجمه منوچهر صبوری، تهران: نشر نی.
هانیگتون، ساموئل (1376)،"اسلام و غرب: از درگیری به گفتگو، ماهنامه پیام امروز.
رنان، ارنست ( 1375 )، خرد در سیاست، ترجمه عزت الله فولادوند، تهران: انتشارات طرح نو.
Eva Etizioni – Halevy ( 1987 ), Social Change, 2 nd ( Ed), -London, Routledge and Keyan paul , p,33 www.iiss. Com/ middle.
samuel Huntington (1968), Political Order in Changing Societies, New Haven: Yale University Press.
Colin MacCabe (1979) , on Discourse , and Society , August 1979, p: 279.
Amy Hawthorne (2003),”The Middle East partnership. Initiativa: Queastion Abound,” Arab Reform Bulltin.Vol. 1 no .3(September) P:3
Roshandle, Jalil(2000),”Iran’s Foreign Policy and security”,security Dialog, Vol 31. P:05.
Maryer Katrine, Helen Rizzo and Yousef Ali (2007),” Changed Political Attitudes in the Middle East: The Case of Kuwait “, International Sociology Association, p:298 http://iss.sagepub.com/cig/content
Gerges A .Fawaz(2003),”Islam and Muslims in the Mid of American”,The Annals of the American Academy of political and Social Scince , p:76  http//ann.sagepub.com.
Gendzier ,Irene (2002). Islam and politics .Logos :Ajournal of Modern Society(1.2)Volume One ,Spring p:18 www.Logas .com.
Esposito, John and James Piscatori(1993),”Democratization and Islam “, Middle East Journal . Vol . 45 , No . 3, Summer , p:345.
Craig ,Edward , ( 1965) ,Routledge Encyclopedia of philosophy, Routledge pub,p:652.
Adomo , T. W .and Horkheimer , M.( 1979 ) Dialectic of Enlightenment . Translated by  J. Cumming . London : Verso . First published in 1944.
Foucault, M.(1981)the Order the Order of Discourse, in Young ,R(ed) Uniting the Text London: Routledge p: 52.
Rabinow , p . ( ed) ( 1984 ). the Foucault Reader . Harmonds worth : Peng uin , p . 531.
 Foucault , M. ( 1977 ) Dicipline and punish . Translated by A . M. Sheridan – Smith.
Barnet M . N (1988)., Dialogus in Arab Politics: Nagotiations in Regional Order,New York , Colombia university Press, P:5.
Telhami , S . and Barnett, M(2002).,Identity and foregin Policy in the Middle East Ithaca ,NY and Londom Cornell University Press, p:93
Mudern , S(2002)., Islam,The Middle East , and the New Global Hegemony ,(Boulder , Colo, Lynne Rienner Publishers ,p:67
Bamett, M .N.(1988), Dialogues in Arab politics: Negotiations in Regional Order, New York, Colombia University press.
The New Middle east (1/3/2007) http//: www.foreign affairs.org/2006 1101 Faessay 85 6011 richard hass.n/the.new.Middle East.htm 11/32/2007.
Israeiies prefer Bush over Kerry”, www.grassrootspu.com/2004/08/poll-israrlies-prefer bush-over-kerry. htmi

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار