ائتلاف ایران و روسیه در بحران یمن؛ امکان یا امتناع؟

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مسائل ایران دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری مسائل ایران دانشگاه تربیت مدرس

3 استادیار، گروه معارف اسلامی، واحد کرمان، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران

4 دانشیار روابط بین‌الملل دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس تهران

چکیده

حمله نظامی عربستان سعودی به یمن نقطه عطفی در تحولات داخلی یمن بوده که با واکنش های گوناگون بین المللی اعم از رد یا تایید مواجه شده است. بررسی این مواضع موضوع اصلی و هدف نگارش این مقاله نیست. در این نوشتار با دیدی هنجاری به چرایی این موضع گیری‌ها و واکنش‌ها پرداخته نشده، بلکه سعی شده با بررسی چرایی و چگونگی ائتلاف‌ها و کشمکش‌ ها بر سر مسئله یمن، امکان پذیری ائتلاف ایران و روسیه در آن، با رهیافتی واقع گرایانه تبیین شود. بررسی ها نشان داد که هر یک از سه کشور ایران، روسیه و آمریکا مواضع متفاوتی در حمله نظامی عربستان به یمن داشته اند؛ به نحوی که آمریکا متحد و مدافع عربستان بوده است، ایران مخالف و طرف درگیر عربستان در یمن و محکوم کننده حمله نظامی این کشور بوده است. اما روسیه با در پیش گرفتن رویکردی عملگرایانه از هیچ طرفی حمایت جدی نکرده است. حال با توجه به این که عربستان و آمریکا در موضوعات منطقه ای از جمله یمن دارای اشتراک نظر و متحد هستند این سوال پیش می آید که این رابطه به ایران و روسیه در مورد یمن نیز قابل تعمیم خواهد بود؟ در پاسخ به این سوال، فرضیه مطروحه این است که رویکرد کلان سیاست خارجی روسیه و موقعیت راهبردی یمن و تجربه های ناموفق قبلی تعامل روسیه با آمریکا زمینه را برای ائتلاف ایران و روسیه مهیا ساخته است. در این مقاله ضمن بهره گیری از منابع اسنادی از روش تحقیق مقایسه کیفی بهره گرفته شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Iran-Russia coalition in Yemen crisis; Possibility or refusal?

نویسندگان [English]

  • Hojjat Davand 1
  • Rahim Sabeghi nejad 2
  • Mohamad Davand 3
  • Mohsen Eslami 4
1 PhD Student of Iran issues, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran
2 PhD Student of Iran issues, Tarbiat Modares University
3 Assistant Professor, Department of Islamic knowledge, Azad University, Shahid Soleimani Branch (Kerman), Iran
4 Associate Professor, International Relations, Faculty of Humanities, University of Tarbiat Modares, Iran
چکیده [English]

Saudi Arabia's military invasion of Yemen has been a turning point in Yemen's internal developments, which have met with a variety of international reactions, including rejection or approval. Examining these positions is not the main subject and purpose of writing this article. This article does not deal with the reasons for these stances and reactions with a normative view, but tries to examine the why and how of alliances and conflicts on the issue of Yemen, the possibility of an alliance between Iran and Russia, with an approach. Explain realistically. Surveys show that each of the three countries, Iran, Russia and the United States, have different positions in the Saudi military attack on Yemen; In a way that the United States has been an ally and supporter of Saudi Arabia, Iran has been an opponent of Saudi Arabia in Yemen and has condemned its military attack. But Russia has not taken any serious support from either side by taking a pragmatic approach. Now, given that Saudi Arabia and the United States share common views on regional issues, including Yemen, the question arises that this relationship can be generalized to Iran and Russia in the case of Yemen? In answer to this question, the hypothesis is that Russia's macro-foreign policy approach and Yemen's strategic position and previous unsuccessful experiences of Russia's interaction with the United States have paved the way for an Iran-Russia alliance. In this article, while using documentary sources, qualitative comparative research method has been used.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Yemen crisis
  • Iran
  • Russia
  • foreign intervention

مراجع

اسدی، علی اکبر، (1394)، «مداخله نظامی سعودی در یمن: در جستجوی امنیت یا پرستیژ؟»، سایت تحلیلی و خبری الوقت، بازیابی شده در: 13/09/1396،
التیامی نیا، رضا، باقری دولت‌آبادی، علی و نیک فر، جاسب، (1395)، «بحران یمن: بررسی زمینه‌ها و اهداف مداخلات خارجی عربستان و امریکا»، فصلنامه پژوهش‌های راهبردی سیاست، سال پنجم، شماره 18.
بزرگمری، مجید و نجفی، شهلا (1398)، « تحلیل راهبرد چین و روسیه در بحران یمن؛ همسویی با عربستان سعودی یا ایران»، فصلنامه روابط خارجی، سال یازدهم، شماره چهل و دوم.
خبرگزاری العالم، (10/11/1396)، «روسیه خواستار بی طرفی شورای امنیت در موضوع یمن است»، قابل دسترسی در: http://fa.alalam.ir/news/1691509
خبرگزاری پیام آفتاب، (27/1/1394)، «نگاهی به قطعنامه شورای امنیت در خصوص یمن/ نماینده ویژه سازمان ملل در امور یمن استفعا کرد»، قابل دسترسی در سایت: http://www.payam-aftab.com/fa/doc/news/32518/% %D9%84%D9%84
رضایی، نیما، (1394)، «ائتلاف بی­سابقه علیه یمن؛ چشم‌انداز و آینده»، مجله دیپلمات، شماره دوم.
رمضانی بویش، فرزاد، (1394)، «نقش عوامل مختلف در تعیین راهبرد روسیه در قبال یمن»، موسسه ابرار معاصر تهران.
کولایی، الهه و نوری، علیرضا، (1389)، «عملگرایی پوتین و تغییر در رویکردهای سیاست خارجی روسیه»، فصلنامه سیاست، دوره 4، شماره 2.
کیاست، حمیدرضا، یوسفی، بهرام، عامری گلستان، حامد و محقق‌نیا، حامد، (1401)، «کارنامه اقتصادی ترامپ در سیاست منطقه­ای از منظر واقع­گرایی»، فصلنامه علمی و پژوهشی جغرافیا و برنامه­ریزی منطقه­ای، سال دوازدهم، شماره 2، صص 554-536.
مدینه‌باب، سید امیر، مجتهد زاده، پیروز، لطفی، حیدر و اسمعیل‌پور روشن، علی اصغر؛ (1401)، «بررسی رقابت­های ژئوپولتیکی در منطقه جنوب آسیا با تاکید بر سواحل چابهار ایران و گوادر پاکستان»، فصلنامه علمی و پژوهشی جغرافیا و برنامه ریزی منطقه­ای، سال دوازدهم شماره 2، صص 200-168.
میررضوی، فیروزه و احمدی لفورکی، بهزاد، (1383)، راهنمای منطقه و کشورهای حوزۀ خلیج فارس، تهران: مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر.
میرزاده کوهشاهی، مهدی (1394)، «روابط عربستان و ایران؛ از رقابت تا تقابل»، ماهنگار راهبردی دیده­بان امنیت ملی، شماره سی و هشتم.
نجات، سید علی، موسوی، سیده راضیه و صارمی، محمدرضا، (1395)، «راهبرد عربستان سعودی و جمهوری اسلامی ایران در قبال بحران یمن»، فصلنامه مطالعات روابط بین‌الملل، سال نهم، شماره 33.
واحد پور، سید نور الدین، دیانت، محسن و سهیلی نف آبادی، سهیل، (1400)، «بررسی راهبرد سیاست خارجی روسیه در منطقه ژئوپولتیک خاورمیانه، در پرتو گسترش افراط گرایی دینی در قرن 21»، فصلنامه علمی و پژوهشی جغرافیا و برنامه ریزی منطقه­ای، سال دوازدهم شماره 1، صص 722-658.
Al-Dulaimi, S. A. S., Kamal, M., & Elsayed, D. M. (2017). The Impact of Sectarian Conflict in Syria on Iran-Gulf Relations. Asian Social Science, 13(7), 92-101.
Al-Ghalfi, A. (2017). The Islamic Military Alliance to Fight Terrorism: Structure, Mission, and Politics. Journal of Regional Security, 12(2), 157-186.‏
Clausen, M. L. (2015). Understanding the crisis in Yemen: Evaluating competing narratives. The International Spectator, 50(3), 16-29.
Cordesman, Anthony. (2015). American, Saudi Arabia and the Strategic Importance of Yemen, Washington DC: Center for Strategic and International Studies.
Manyuan, D. (2018). Russia-US rivalry and accelerated geopolitical change in the middle east. China Int'l Stud., 71, 93.‏
Ekaterina Stepanova (2018)Russia and Conflicts in the Middle East: Regionalisation and Implications for the West, The International Spectator, 53:4, 35-57, DOI: 1080/03932729.2018.1507135
Juneau, T. (2013). Yemen and the Arab Spring: elite struggles, state collapse and regional security. Orbis, 57(3), 408-423.
Karasik, thedore &Cafiero, Girgio, (2019). “The Geopolitics of Yemen’s Civil War”, new line sinstitute for strategy and policy, Available at:https://newlinesinstitute.org/wp-content/uploads/The-Geopolitics-of-Yemens-Civil-War-Website-ready-2.pdf.
Issaev, L., & Korotayev, A. (2020). Russia’s policy towards the Middle East: The case of Yemen. The International Spectator, 55(3), 132-147.
Maashi, H. A. A. (2017). From Security Governance to Geopolitical Rivalry: Iran-GCC Confrontation in the Red Sea and the Indian Ocean. Asian Journal of Middle Eastern and Islamic Studies, 11(4), 46-63.‏
Mearsheimer, J. (2009). Reckless states and realism. International relations, 23(2), 241-256.‏
Nazemroya, Mahdi Darius, (2015), “The War on Yemen: Where Oil and Geopolitics Mix”, Available at: ask.com/youtube?q=The+War+on+ Yemen%3A+Where+Oil+and+... .
Ryan, Patrick W. (2015), “The Yemen Crisis and the Bab El-Mandeb Maritime Chokepoint”, April 14, 2015.available at: http://susris.com
Salisbury, P. (2015). Yemen and the Saudi–Iranian ‘Cold War’. Research Paper, Middle East and North Africa Programme, Chatham House, the Royal Institute of International Affairs, 11.
Sharp, J. M. (2021). Yemen: Civil war and regional intervention. Congressional Research Service.https://crsreports.congress.gov/product/details?prodcode=R43960
Sharp, J. M. (2017). Yemen: Civil war and regional intervention. Congressional Research Service. https://www.everycrsreport.com/files/20171207_R43960_1188625d15fad1fc2aba541d40eb06b22e655d0e.pdf
Sharqieh, Ibrahim. (2013), “A Lasting Peace? Yemens gong Journey to National Reconciliation”, Available at: www.brookings.edu/research/papers/ 2013/02/11-yemen-nati.
Semenov, Kirill, (2017). " Saudis could seek Russian bailout in Yemen ", Al- Monitor website, https://www.al-monitor.com/pulse/originals/2017/10/saudi-arabia-bail-out-yemen-conflict
Wilkins, T. S. (2012). ‘Alignment’, not ‘alliance’–the shifting paradigm of international security cooperation: toward a conceptual taxonomy of alignment. Review of International Studies, 38(1), 53-76.‏
Zhao, (2008). Change of Russia’s Middle East Strategy and Its Influence on Russia-US Relations. Journal of Middle Eastern and Islamic Studies (in Asia), 2(2), 47-61.‏
Zweiri, M. (2016). Iran and political dynamism in the Arab world: The case of Yemen. Digest of Middle East Studies, 25(1), 4-18.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار