تحلیل فضایی معلولیت در شهرستان‌های استان خوزستان با استفاده از ‏GIS

محمدی, علیرضا; پیشگر, الهه

تحلیل فضایی معلولیت در شهرستان‌های استان خوزستان با استفاده از ‏GIS

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسندگان

¹ گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

² گروه جغرافیا، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

جغرافیای معلولیت یک زمینه‌ی نسبتا جدید و در حال ظهور در جغرافیای انسانی به شمار می‌رود که به درک بیشتر فرآیند‌های معلولیت و تجارب اجتماعی و فضایی آنها می‌انجامد. بر اساس برآورد سازمان بهداشت جهانی، در حدود 1 میلیارد نفر یا 15 درصد از جمعیت جهان به ویژه در کشورهای در حال توسعه، از انواع معلولیت رنج می برند. همچنین طبق آمار موجود، در ایران 1300000 نفر معلول وجود دارد. همچنین در استان خوزستان حدود 82674 معلول ساکن هستند. این مسئله توجه به برنامه‌ریزی کلان برای جامعه‌ی معلولان را ضروری می‌سازد. برنامه‌ریزی، مستلزم شناخت و تحلیل فضایی وضعیت معلولان در مناطق مختلف کشور است. هدف این پژوهش تحلیل دقیق‌تر وضعیت پراکنش فضایی معلولان و ارتباط آنها با مناطق مختلف شهرستان‌های استان خوزستان برای رسیدگی بیشتر به مشکلات دسترسی به خدمات شهری و ایجاد شرایط زندگی بهتر برای معلولان است. در این پژوهش با استفاده از تحلیل‌های آمار فضایی شاخص‌هایی چون سن، جنسیت، وضعیت سکونت، نوع و شدت معلولیت، وضعیت تاهل، تحصیلات و اشتغال تحلیل شدند. یافتهها نشان میدهند که تفاوت معناداری بین شهرستانهای این استان از نظر شاخصهای معلولیت، وجود دارد معلولان مرد در تمام شهرستان‌ها بیشتر از معلولان زن هستند. معلولان استان اردبیل جوان بوده و 55/91 درصد آنها بیسواد و نزدیک به 64/96 درصد از آنها با معضل بیکاری مواجه هستند. تقریبا در تمام شهرستان‌های استان اردبیل (98/73)، معلولیتی از شدید تا خیلی شدید وجود دارد و از نظر انواع معلولیت، بین شهرستان‌های استان اردبیل نظم خاصی وجود ندارد ومعلولیت‌های مختلف در شهرستان‌های استان پراکنده شده‌اند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Spatial Analysis of Disability in Khuzestan Counties Using GIS

نویسندگان [English]

Alireza Mohammadi ¹
Elahe Pishgar ²

¹ Department of Geography and Urban Planning, Faculty of Humanities, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran.

² Department of Geography, Faculty of Humanities, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Disability geography is a relatively new and emerging field of human geography that leads to a greater understanding of the disability processes and their social and spatial experiences. According to the World Health Organization, about 1 billion or 15 percent of the world's population, especially in developing countries, suffers from a variety of disabilities. according to available statistics, There are also a million and 300 thousand disabled people in Iran. There are also 82674 disabled people in Khuzestan province.. the purpose of this study is to analyze more precisely the situation of the spatial distribution of the disabled and their relationship with different regions of the city of Khuzestan to address the problems of access to urban services and create better living conditions for the disabled. In this study, using spatial statistics analysis, indicators such as age, gender, status of residence, type and severity of disability, marital status, education and employment were analyzed. Findings show that there is a significant difference between the cities of this province in terms of disability indicators. Disabled people in Ardebil province are young and 91.55% of them are illiterate and close to 96/64% of them are facing unemployment problems. In almost all of the cities of Ardabil province (98/73), there is a severe disability that is very severe And in terms of different types of disabilities, there is no specific order among the cities of Ardebil province and different provinces have been dispersed in the cities of the province.

کلیدواژه‌ها [English]

Spatial Analysis
Disability
Khuzestan Province
GIS
Space Statistics

مراجع

احدی، محمدرضا، نورائی، پرنیان (1393). مطالعه تطبیقی ارتقای ایمن سازی شبکه معابر شهری برای افراد کم توان جسمی_حرکتی، فصلنامه مطالعات مدیریت ترافیک، شماره33، تابستان 23. صص: 44-23

اذانی، مهری. کهزادی، اسفندیار. رحیمی،علیرضا. بابا نسب ، رسول (1393). ارزیابی میزان تناسب فضاهای شهری با معیارهای دسترسی معلولان و رتبه بندی مناطق شهری (مورد مطالعه:شهر دو گنبدان)، نشریه علمی_پژوهشی جغرافیا و برنامه‌ریزی ، سال18، شماره 50، صص: 28_1.

اقبالی، رحمان (1385). مناسب سازی محیط های شهری با تاکید بر امکان بهره وری پیاده. همایش ملی مناسب سازی محیط شهری.

تقوایی، مسعود، مرادی،گلشن (1385). تحلیلی بر وضعیت میدان ها و سالن های ورزشی شهر اصفهان در راستای بهره گیری مطلوب معلولان و جانبازان، همایش ملی مناسب سازی محیط شهری، پژوهشکده مهندسی و علوم پزشکی جانبازان، تهران.

حسین زاده، مجتبی. نظری، مرضیه (2015). تحلیل فضاهای عمومی شهری برای استفاده معلولین حرکتی، کنفرانس بین المللی در معماری انسان، مهندسی عمران و شهرستان، June 2015 ، ایران، تبریز.

داوری نژاد مقدم، مسعود. رهنما، میثم (1393). مناسب سازی فضاهای شهری با تأکید بر نیازهای افراد کم توان (مطالعه موردی:پیاده راه خیابان زند شیراز، فصلنامه آموزشی، پژوهشی و اطلاع رسانی مدیریت شهری نوین، سال دوم، شماره پنجم، صص: 45-25.

سازمان جهاد دانشگاهی خوزستان (1396). تحلیل جغرافیایی وضعیت معلولان استان خوزستان و شهر اهواز با استفاده از آمار فضایی در جی ای اس. کارفرما: اداره کل بهزیستی استان خوزستان

سالنامه آماری کشور(1386). نشریات مرکز آمار ایران، تهران.

قائم، گیسو (1367). فضای شهر و معلولیت. انتشارات مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن. تهران.

مرادی، اعظم. کلانتر، مهرداد. معتمدی، مرضیه سادات (1386). رابطه بین متغیر های جمعیت شناختی و سلامت روانی معلولان جسمی شهر اصفهان، دانش و پژوهش در روانشناسی، شماره31، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان، صص:

نجم الدین ، شبنم. قائم، گیسو (1394). مشکلات دسترسی به زمین های بازی برای کودکان با حرکت محدود، کانون سراسری انجمن های صنفی مهندسان معمار ایران، همایش ملی معماری شهرسازی عمران و گردشگری توسعه پایدار شهری، قزوین.

نصر آبادی، محمد (1386). تحلیل جامعه شناختی وضعیت معلولین در فضای شهری، ماهنامه شهرداری ها، شماره82، صص:

نعمت زاده، الهامه (1398). تحلیل ساختمان‌های پزشکی-درمانی با رویکرد شهر دوستدار معلول( منطقه 1 شهر اردبیل)، پایان نامه جهت اخذ کارشناسی ارشد، دانشگاه محقق اردبیلی.

Bonenberg, Wojciech (2015). Public space in the residential areas: the method of social-spatial analysis. Procedia Manufacturing 3: 1720 – 1727.

Edwards, Claire (2016). Regeneration works? Disabled people and area-based urban renewal. Journal of Critical Social Policy, 0261-0183 101; Vol. 29(4): 613 – 633; 341902 10.1177/0261018309341902. Pp: 613-633.

Goodley, D (2011). Disability Studies: An Interdisciplinary Introduction. London: SAGE.

Greenop, D (2009). Self-care: a narrative and dialogic study of adults with cystic fibrosis. Unpublished PhD thesis, Liverpool John Moores.

Hansen, N (2014). Spaces of Education: Finding a Place that Fits.D Thesis University of Manitoba

Islam, M. M. (2017). An Analysis of Spatial Patterns of Disabled Persons in West Bengal. Indonesian Journal of Disability Studies (IJDS), 4 (2), 137-145.(Google scholar)

Liao, Y., Wang, J., Du, W., Gao, B., Liu, X., Chen, G., ... & Zheng, X. (2017). Using spatial analysis to understand the spatial heterogeneity of disability employment in China. Transactions in GIS, 21(4), 647-660.‏

Morris,R. (1968).Urban Sociology ,London:Allen & unin.

Paudel, S., Bhandari, L., & Bhandari, D. B. (2017). Disability: A case screening program approach. Journal of Biosciences and Medicines, 5(2), 10-21.‏

Razavian, M. T., Fanni, Z., Tavakolinia, T., Mohammadi, A., & Pishgar, P. (2019). Mapping and the spatial analysis of disability in the Khuzestan Province, Iran. IJDS: INDONESIAN JOURNAL OF DISABILITY STUDIES, 6(1), 102-112.

Rioux, M. & Bach, M (1994). Disability Is Not Measles: New Directions in Disability.Ontario: L’Institut Roeher.

Rob Imrie (2000). Responding to the Design Needs of Disabled. Journal of Urban Design. 199-219, DOI: 10.1080/713683959.

von Reichert, Christiane; Greiman, Lillie; Myers, Andrew; and Rural Institute, University of Montana, "The Geography of Disability in America: On Rural-Urban Differences in Impairment Rates" (2014). Independent Living and Community Participation. Paper 7 http://scholarworks.umt.edu/ruralinst_independent_living_community_participation/7.

World Health Organization & the world bank, (2011). World Report on Disability.

Zajadacz, A. (2015). The Contribution of The Geography of Disability to The Development Of ‘Accessible Tourism. Published by the Tourism

Zheng, Y., Tang, K., Ye, L., Ai, Z., & Wu, B. (2016). Mapping the neck disability index to SF-6D in patients with chronic neck pain. Health and quality of life outcomes, 14 (1), 21.(Google scholar).