مفهوم و انواع صلاحیت مراجع رسیدگی و نوع صلاحیت مراجع در بخش تعاون با توجه به مولفه های جغرافیایی تاثیرگذار

نوع مقاله : مقاله های برگرفته از رساله و پایان نامه

نویسندگان

1 گروه حقوق خصوصی ،واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران ، ایران

2 دانشیار گروه حقوق خصوصی ، واحد تهران شمال،دانشگاه آزاد اسلامی، تهران ، ایران

3 استادیار گروه حقوق خصوصی ، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران ، ایران

10.22034/jgeoq.2024.383278.4006

چکیده

منظور از صلاحیت از نظر قانون اختیار و تکلیفی است که قانونگذار به مرجع قضایی جهت رسیدگی به دعوائی می‌دهد. شناخت انواع صلاحیت دادگاه دارای اهمیت، از این جهت است که با شناخت هر یک از انواع صلاحیت می‌توان قواعد مربوط را به خوبی تحلیل و آثار متفاوتی را بر هر کدام بار کرد. صلاحیت مراجع در سه دسته ذاتی، نسبی و محلی قراردارد. صلاحیت ذاتی یا همان شایستگی اختصاصی یک مرجع قضایی یا غیرقضایی در رسیدگی به امور یا دعاوی اعلامی از ناحیه قانونگذار است. قواعد مربوط به صلاحیت ذاتی از قواعد آمره است و توافق برخلاف آن امکان ندارد. صلاحیت مربوط به اتحادیه و اتاق تعاون از نوع صلاحیت ذاتی است چرا که مراجع قضایی و اداری هر یک، از صنف جداگانه ای با مختصات و ویژگی های خاص خود هستند و ذاتاً با هم متفاوتند و صلاحیت آنها نسبت به دعاوی خاص مرجوع الیه ذاتی است. در رابطه با صلاحیت نسبی نیز با توجه به اینکه بحث صلاحیت نسبی وقتی مطرح می گرددکه هر دو مرجع تالی و عالی دارای یک ماهیت و جنس یکسان باشند، یعنی هر دو مرجع یا باید قضایی باشند یا هر دو مرجع باید غیرقضایی باشند تا بتوان میان آن دو صلاحیت نسبی به مفهوم خاص برقرار کرد. لذا موضوع صلاحیت نسبی در مراجع داوری منتفی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The concept and types of competence of the review authorities and the type of competence of the authorities in the cooperative sector with regard to the influential geographical components

نویسندگان [English]

  • Yousef Samadi 1
  • Hamid Abhari 2
  • Esmaeel Shahsavandi 3
1 Ph.D Student in Private Law, Department of Private Law, North Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran , Iran
2 Associate Professor, , Department of Private Law, North Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran , Iran
3 Assistant Professor, , Department of Private Law, North Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran , Iran
چکیده [English]

منظور از صلاحیت از نظر قانون اختیار و تکلیفی است که قانونگذار به مرجع قضایی جهت رسیدگی به دعوائی می‌دهد. شناخت انواع صلاحیت دادگاه دارای اهمیت، از این جهت است که با شناخت هر یک از انواع صلاحیت می‌توان قواعد مربوط را به خوبی تحلیل و آثار متفاوتی را بر هر کدام بار کرد. صلاحیت مراجع در سه دسته ذاتی، نسبی و محلی قراردارد. صلاحیت ذاتی یا همان شایستگی اختصاصی یک مرجع قضایی یا غیرقضایی در رسیدگی به امور یا دعاوی اعلامی از ناحیه قانونگذار است. قواعد مربوط به صلاحیت ذاتی از قواعد آمره است و توافق برخلاف آن امکان ندارد. صلاحیت مربوط به اتحادیه و اتاق تعاون از نوع صلاحیت ذاتی است چرا که مراجع قضایی و اداری هر یک، از صنف جداگانه ای با مختصات و ویژگی های خاص خود هستند و ذاتاً با هم متفاوتند و صلاحیت آنها نسبت به دعاوی خاص مرجوع الیه ذاتی است. در رابطه با صلاحیت نسبی نیز با توجه به اینکه بحث صلاحیت نسبی وقتی مطرح می گرددکه هر دو مرجع تالی و عالی دارای یک ماهیت و جنس یکسان باشند، یعنی هر دو مرجع یا باید قضایی باشند یا هر دو مرجع باید غیرقضایی باشند تا بتوان میان آن دو صلاحیت نسبی به مفهوم خاص برقرار کرد. لذا موضوع صلاحیت نسبی در مراجع داوری منتفی است. .

کلیدواژه‌ها [English]

  • مفهوم صلاحیت
  • نوع صلاحیت
  • مراجع رسیدگی
  • بخش تعاون
ابهری، حمید. (۱۳۹۷). آیین دادرسی مدنی، جلدهای اول و دوم، مجمع علمی فرهنگی مجد، چاپ دوم.
اسکندری، امیر محمد. (۱۳۸۴). نقش تکمیلی روش‌های حل اختلاف جایگزین در حل و فصل دعاوی مربوط به ضمان قهری و خسارات، مجله کانون وکلای دادگستری مرکز، شماره ۲۲.
امینی، عیسی؛ منصوری، عباس. (۱۳۹۶). موجه و مدلل بودن رأی داوری داخلی با نگاهی بر رویه قضایی، فصلنامه پژوهشی حقوقی خصوصی، سال ششم، شماره ۲۲.
انصاری، مسعود؛ طاهری، محمدعلی. (۱۳۸۴). دانشنامه حقوق خصوصی، جلد ۲، انتشارات محراب فکر، چاپ نخست.
بهشتی، محمدجواد. (۱۳۸۳). صلاحیت در دعوی مدنی و أمور حسبی، مجله پیام آموزش، معاونت آموزش قوه قضاییه، سال دوم، شماره ۸.
پورابراهیم، احمد؛ سلیمی، میررضا. (۱۳۹۸). روش‌های جایگزین حل و فصل اختلافات، انتشارات مجد، چاپ اول.
پیر، حیاتی، ابوذر. (۱۳۹۵). استقلال شرط داوری در داوری داخلی و بین‌المللی، همایش ملی جایگاه داوری در حل اختلافات.
توسلی، جهرمی، منوچهری. (۱۳۸۰). نگاهی به شیوه‌های جایگزین حل اختلاف در مقررات جدید اتاق بازرگانی بین‌المللی، مجله حقوقی بین‌المللی، شماره ۲۶ و ۲۷.
توکلیان، روح الله. (۱۳۹۶). داوری در بخش تعاونی ایران، انتشارات شاهچراغ، چاپ اول.
جعفری لنگرودی، محمد جعفر. (۱۳۸۸). مبسوط در ترمینولوژی حقوق، کتابخانه‌ی گنج دانش، جلد دوم، چاپ چهارم.
جنیدی، لعیا. (۱۳۷۸). نقد و بررسی تطبیقی قانون داوری تجاری بین‌المللی، انتشارات دانشگاه تهران.
حبیبی، مجنده. (۱۳۹۰). داوری‌پذیری اختلافات ناشی از حقوق مالکیت معنوی، در مجموعه مقالات همایش صدمین سال تأسیس نهاد داوری در حقوق ایران، چاپ اول، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی.
حبیبی، محمود. (۱۳۹۷). حقوق مدنی تحلیلی، جلد اول، انتشارات میزان.
حسنی، حسن. (۱۳۸۳). حقوق تعاون (شرکت‌های تعاونی)، چاپ سوم، انتشارات دانشگاه تهران.
درویشی، هویدا. (۱۳۹۰). مطالعه‌ای بر میانجی‌گری به عنوان روش دوستانه حل و فصل اختلافات، فصلنامه حقوق دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، دوره ۴۱، شماره ۴.
ستوده تهرانی. (۱۳۹۴). تجارت، جلد دوم، انتشارات دادگستر، چاپ سی و پنجم.
سلیمی، محسن؛ زارع، مهدی. (۱۳۹۵). درآمدی بر میانجی‌گری در اختلافات بازرگانی، فصلنامه تحقیقات حقوقی خصوصی و کیفری، شماره ۳۰.
شمس، عبدالله. (۱۳۸۹). آیین دادرسی مدنی (دوره پیشرفته)، انتشارات دراک، ش ۶۷۱، جلد نخست، چاپ بیست و دوم.
صدرزاده افشار، محسن. (۱۳۸۷). آیین دادرسی مدنی و بازرگانی، انتشارات جهاد دانشگاهی، چاپ دهم.
صفایی، سید حسین. (۱۳۷۵). حقوق بین‌الملل و داوری‌های بین المللی، چاپ اول، نشر میزان.
عبادی، محمدعلی. (۱۳۹۷). حقوق تجارت، گنج‌ج دانش، چاپ سی و هفتم.
علیزاده، عباس؛ اسدی عطایی، معصومه. (۱۳۹۵). مقررات تعاونی‌ها: مجموعه قوانین و مقررات بخش تعاونی اقتصاد جمهوری اسلامی ایران، انتشارات آرمان خرد، چاپ سوم.
متین دفتری، احمد. (۱۳۸۱). آیین دادرسی مدنی بازرگانی، انتشارات مجد، جلد نخست، چاپ دوم.
محبی، محسن. (۱۳۸۳). دیوان داوری دعاوی ایران، ایالات متحده آمریکا، چاپ اول، تهران، انتشارات جاودانه.
محسنی، حسن. (۱۳۸۹). اداره جریان دادرسی مدنی، انتشارات سهامی، چاپ اول، تهران.
محمدزاده اصل، حیدر. (۱۳۷۹). داوری در حقوق ایران، چاپ اول، انتشارات ققنوس، تهران.
معاونت منابع انسانی و أمور فرهنگی دادگستری استان تهران. (۱۴۰۱). رویه قضایی محاکم استان تهران، داوری سال‌های ۱۳۸۰ تا ۱۴۰۰.
معین، محمد. (۱۳۸۷). فرهنگ فارسی، تهران، انتشارات فرهنگ‌نما.
مومنی، سید مصطفی. (۱۳۹۴). حقوق تجارت در نظم نوین، تهران، انتشارات مجد، چاپ اول.
مهاجری، علی. (۱۳۷۸). مبسوط در آیین دادرسی مدنی، تهران، فکر سازان، چاپ اول، جلد ۴.
مهریار، محمد؛ هاشمی، سیدفاطمه. (۱۴۰۱). شرح جامع قوانین و مقررات شرکت‌های تعاونی، انتشارات اندیشه ارشد، چاپ اول، تهران.
نهرینی، فریدون. (۱۳۹۶). آیین دادرسی مدنی، مراجع قضایی و غیر قضایی و حدود صلاحیت آن‌ها، جلد اول، انتشارات گنج‌دانش، چاپ دوم.
یوسف‌زاده، مرتضی. (۱۳۹۴). آیین دادرسی مدنی، چاپ سوم، تهران، شرکت سهامی.