ارزیابی وضعیت توسعه شاخص‌های خدماتی ‌در استان کرمانشاه با تأکید بر شهرستان پاوه

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 دانشیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل

2 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل

10.22034/jgeoq.2024.163679.1751

چکیده

با گسترش شهرنشینی‌، مدیران، برنامه‌ریزان و شهروندان به خدمات شهری و کیفیت آن توجه کرده‌اند.‌ اصولاً طرح مباحث خدمات شهری با توسعۀ شهرنشینی همراه بوده است. دستیابی به توسعه و بهبود کیفیت زندگی از آرمان‌هایی‌است که همواره ذهن بشر را به خود مشغول نموده است. اهداف پژوهش حاضر مشخص شدن وضعیت شهرستان پاوه از لحاظ برخورداری از شاخص‌های خدماتی‌، شناسایی برخوردارترین و محروم‌ترین شهرستان‌های استان کرمانشاه و بررسی رابطه بین پراکنش جمعیت و نرخ شهرنشینی با وضعیت توسعه‌ می‌باشد. جامعه آماری آن چهارده شهرستان استان کرمانشاه با تأکید بر شهرستان پاوه می‌باشد، که داده‌های مورد نیاز از سالنامه آماری 1395 استان کرمانشاه جمع‌آوری شده است. از مدل‌ آنتروپی شانون جهت تعیین اهمیت شاخص‌ها و از مدل‌های,‌ARAS SAW و میانگین رتبه‌ها جهت تجزیه و تحلیل میزان برخورداری شهرستان‌ها و روش ضریب پراکندگی برای نشان دادن اختلاف و نابرابری بین شاخص‌ها و اینکه کدام شاخص بیشترین نابرابری را دارد استفاده شده است‌، نتایج نشان می‌دهد شهرستان‌های: قصرشیرین، پاوه، ‌گیلانغرب، سنقر، صحنه، کنگاور، جوانرود، دالاهو، کرمانشاه، اسلام ‌آباد غرب، روانسر، هرسین، ثلاث‌باباجانی و سرپل‌ذهاب به ترتیب در رتبه‌های اول تا چهارده قرار گرفته‌اند و بیشترین اختلاف و نا‌برابری مربوط به معیار تعداد اقامتگاه‌ (36/2) و کمترین مربوط به تعداد داروخانه(26/0) می‌باشد‌. همچنین بین میزان جمعیت و نرخ شهرنشینی با وضعیت توسعه شهرستان‌ها همبستگی و رابطه معنادار وجود ندارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Assessment of development status Service Indicators in Kermanshah Province With emphasis Paveh city

نویسندگان [English]

  • mohammad hasan yazdani 1
  • chnour mohammadi 2
1 Associate Professor of, Mohaghegh Ardebili University, Ardebil
2 PhD student, geography and urban planning, Mohaghegh Ardebili University, Ardebil
چکیده [English]

With the expansion of urbanization, managers, planners and citizens have focused on urban services and their quality. Basically, the topic of urban services With the development of urbanization. Achieving the development and improvement of quality of life Of ideals Which is always human mind To yourself Has been busy. The purpose of this research specify Paveh city status In of having service indicators‌,identifying the most suitable and deprived cities in Kermanshah province And the relationship between population distribution and urbanization rate With development. Statistical population is 14 city of Kermanshah With emphasis On the Paveh city, Which required data from the Statistical Yearbook of 1395 in Kermanshah province. Shannon entropy model to determine the importance of Indicators and models, ARAS SAW And average ratings for analysis Amount Enjoy Cities And the dispersion coefficient method To illustrate the differences and inequalities between the indices and which index has the highest inequality used The results show Cities: Qasarshirin, Paveh, GilaneGharb, Songhor, Sahneh, Kangavar, Javanrood, Dalahooand,Kermanshah, Islamabade West, Ravansar, Harsin‌, Salase Babajaniand Sarpol zahab Respectively ranked first to fourteen And the greatest difference and disparity The criteria for the number of residences (2/36) And the lowest was the number of pharmacie (0.26). There is also no significant correlation between the population amount and urbanization rate With development situation in the counties.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Service Indicators
  • ARAS
  • Average Ratings
  • Distribution coefficient
  • Paveh
اسماعیل­زاده، حسن؛ صالح­پور، شمسی و اسماعیل­زاده، یعقوب(1394)، تحلیل کیفیت زندگی شهری و رابطۀ آن با مشارکت شهروندان در امور شهری مورد­شناسی: شهر نقده، جغرافیا و آمایش شهری – منطقه‌ای، شماره 17، صص 247 – 227.
افروغ، عماد(­1379)، چشم­ اندازی نظری به تحلیل طبقاتی و توسعه، تهران: موسسه فرهنگ و دانش.
بیات، محمد(1388)، سنجش سطح توسعه­یافتگی بخش کوار شهرستان شیراز با استفاده از روش تحلیل خوشه­ای، جغرافیا و برنامه­ریزی محیطی، سال بیستم، شماره پیاپی(23)، شماره 1، صص131-113.
تقوایی، مسعود و صالحی ، مریم(1392)، سنجش سطوح توسعه­یافتگی شهرستان­های استان همدان(با تأکید بر رویکرد منطقه­ای، فصلنامه علمی – پژوهشی برنامه­ریزی منطقه­ای­، سال سوم­، شماره 11، صص30- 19.
حم­بزی، خدار و معمری، ابراهیم(1396)، تبیین و تحلیل نابرابری­های خدمات توسعۀ سلامت و بهداشت با استفاده از روش­های تصمیم­گیری چند معیاره(نمونۀ موردی: استان گلستان)، جغرافیا و توسعه، سال پانزدهم، شماره 49، صص 116-97.
حبیبیان­، هما؛ کلهرنیا، بیژن و قنبری، نوذر(1396)، کاربرد مدل تاکسونومی عددی در تحلیل سطوح توسعه­یافتگی نواحی شهری(مطالعه موردی : شهر سنندج)، فصلنامه علمی – پژوهشی جغرافیا(برنامه­ریزی منطقه­ای)، سال هفتم، شماره 3، صص 324- 311.
دادورخانی، فضیله(1385)، توسعۀ روستایی و چالش­های اشتغال زنان، پژوهش­های جغرافیایی، شماره 55، ص188-171.
رفیعیان، مجتبی؛ پیری، اسماعیل؛ کریمی، آرام و حیدری، سامان(1396)، تعیین سطح توسعه­یافتگی شهرستان­های استان مرزی کردستان با تأکید بر شاخص­های توسعه شهری با استفاده از تلفیق تکنیک­های  AHP و TOPSIS، مطالعات محیطی هفت حصار­، شماره بیست و دو، سال ششم، صص 16- 5. 
سالنامه آماری سال­(1395)­، سازمان مدیریت و برنامه­ریزی استان کرمانشاه.
ساسان­پور، فرزانه(1390)، مبانی پایداری توسعه کلان شهرها با تأکید بر کلان شهر تهران، تهران­، مرکز مطالعات برنامه­ریزی شهر تهران.
شجاعیان، علی و مرادی­، ابوذر(1394)، رتبه­بندی برخورداری از شاخص­­های خدمات شهری با استفاده از مدل­های استورگس و  V- PROMETHEE(مطالعه موردی: شهرهای استان همدان)، فصلنامه برنامه­ریزی منطقه­ای­، سال پنجم، شماره 20، صص 54- 43.
صرافی، محمود(1377)، مبانی برنامه­ریزی توسعه منطقه­ای­، انتشارات سازمان برنامه و بودجه، چاپ اول.
صفر­زاده، بیوک و رحمانی، بیژن(1393)، جایگاه ارتباط شاخص­های خدمات شهری و جمعیت در ارزیابی درجه توسعه­یافتگی شهرهای استان اردبیل با استفاده از مدل TOPSIS، فصلنامه آمایش محیط شماره 30، صص 18- 1.
عرب، علیرضا، حسینی دهشیری، سید جلال الدین و نصیری، عباس(1396)، ارائه مدل کارمندیابی مبتنی بر روش تصمیم­گیری چند معیاره ترکیبی سوارس  و آراس(مطالعه موردی: شرکت مادر تخصصی توانیر)، فصلنامه مهندسی تصمیم، سال دوم ، شماره ششم، صص 170- 147.
عطایی، محمد (1389)، تصمیم­گیری چند معیاره، شاهرود، دانشگاه صنعتی شاهرود، چاپ اول.
فتحی، علی؛ کاظمی، سید مهدی موسی؛ رستمی، شاه­بختی و علی اکبری، اسماعیل (1396)، تحلیل وضعیت نظام شهری استان کرمانشاه از شاخص خدمات شهری با استفاده از مدل­های تاکسونومی عددی، تحلیل عاملی و تحلیل خوشه­ای، نظام شهری کرمانشاه، پژوهش­های جغرافیای برنامه­ریزی شهری، دوره 5، شمارۀ 3 ، صص 403- 381.
کلانتری، خلیل(1380)، برنامه­ریزی و توسعه منطقه­ای تهران (تئوری‌ها و تکنیک­ها، انتشارات خوشبین و انوار دانش).
فیروزی، محمد علی؛ محمدی ده چشمه، مصطفی و مختاری چلچه­، صادق(1396)، بررسی نابرابری منطقه­ای در شهرستان­های استان خوزستان، مجله جغرافیا و توسعه ناحیه­ای، سال پانزدهم، شماره 2، شماره پیاپی ۲۹، صص 240- 217.
لطفی، صدیق و شعبانی، مرتضی، (1391)، ارائه مدلی تلفیقی جهت رتبه­بندی توسعه منطقه­ای مطالعه موردی: بخش بهداشت و درمان استان مازندران، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی سال سیزدهم، شماره 28، صص 30-7.
محمدی، جمال؛ احمدیان، مهدی؛ آزادی قطار، سعید و غلامحسینی، رحیم(1394)، تحلیل و ارزیابی توسعه شاخص­های خدمات شهری در شهر­های استان آذربایجان­غربی با استفاده از روش­های  MCDM، نشریه علمی – پژوهشی جغرافیا و برنامه­ریزی، سال19، شماره 53، صص 323- 299.
مهدیزاده، جواد(1385)، برنامه­ریزی راهبردی توسعه شهری، تهران: انتشارات شرکت طرح و نشر پیام سیما.
مرکز آمار ایران،­ (1395)، سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1395 استان کرمانشاه( .(www.amar.org.ir
موسوی، میر­نجف؛ منوچهری میاندوآب­، ایوب و ادیب­نیا، زهرا(1393)، نقش مرز و قومیت در عملکرد نقاط شهری مطالعۀ موردی: منطقۀ آذربایجان، فصلنامۀ ژئوپلتیک، سال دهم­، شماره اول­، صص220- 190.
موسی­زاده، حسین؛ ربیعی مندجین، محمد رضا؛ خاتمی، حسام و تبریزی، امید(1397)­، تحلیل فضایی و رتبه­بندی شاخص­های توسعه شهری مطالعه موردی در استان خراسان رضوی، فصلنامه علمی- پژوهشی جغرافیا (برنامه­ریزی منطقه­ای)­، سال هشتم، شماره 2، صص 262- 249.
یاسوری، مجید(1388)، نابرابری؛ چگونگی، علل و پیامدها، مجله­ اطلاعات سیاسی و اقتصادی، شماره 1- 2(پیاپی 266)، موسسه اطلاعات، تهران، صص 229- 218.
Binswanger, Hans P. (2001) Income distribution effects of technical change: Some analytical issues, South East Asian Economic Reivew 1 (3),Pp. 179-218.
Colantonio, Andrea. and Dixon, Tim. (2009). Measuring Socially Sustainable Urban Regeneration in Europe, Oxford Institute for Sustainable Development (OISD).School of the Built Environment
Figueroa, Adolfo. (2006): Social Exclusion And Rural Under Development; Department of Economics Catholic, University of Peru, Lima.
Hodder,  Rupert., (2000), "Development Geography", Routledge, London.
Hass, Michael, (1992). Polity and Society, New York & London.
Soares Joao Oliveira, Marques Maria Manuela Lourenco, Monteiro Carlos Manuel Ferreira (2003).A multivariate methodology to uncover regional disparities: A contribution to improve European Union and governmental decisions. European Journal of Operational Research, Vol.145, No .1, pp 121–135.
Skop, Emily (2006), Introduction – Urban Space: The Shape of Inequality, Urban Geography, Vol. 27, No. 5 .
Streeten, P (1999); Boston University, Economic Development in third world, Boston University, Towards an Effective Urban Environmentalism for the 21s.
Sharama, Bimal. )2004(. Regional disparities in agricultural labou Productivity in the Brahmaputra Valley, Assam, India, Department of Geography, Gauhati University.
Smith, David M (1994). Geography and Social justice in a Changing World,: Blackwell.
Ulrich, By Reuter (2003). Effects of intraregionaldisparities on regional development in China: inequality decomposition and panel dataan alysis, Nagoya- University, Nagoya,Japan.