منشأیابی رسوبات جنوب میبد

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسنده

استادیار گروه ژئومرفولوژی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد میبد، میبد، ایران

چکیده

    رسوب‌شناسی عبارت است از بررسی و مطالعه مواد رسوبی «سخت نشده و سخت شده» و تمام فرآیندهایی است که باعث تشکیل آن‌ها گردیده است. مطالعات رسوب‌شناسی عمدتاً بر روی سه فاکتور ترکیب کانی‌شناسی، بافت و ساخت‌های رسوبی تکیه می‌نماید. شناخت رسوبات منطقه جنوب میبد می‌تواند بیانگر تحولات محیطی رخ داده در گذشته این دشت باشد. لذا در این پژوهش سعی گردیده که با استناد به روش‌های رسوب‌شناسی مثل دانه‌بندی رسوبات، مورفوسکوپی از یک طرف و استفاده از روش‌های تحلیل شیب و توپوگرافی به شناخت منشأ این رسوبات مبادرت نمود. به منظور بررسی رسوب‌شناسی به برداشت رسوب از چهار ناحیه منطقه رگ ریز نیمه فعال، منطقه دشت رسی (نمونه اول و دوم) و منطقه پهنه ماسه‌ای در منطقه اقدام شده است. در نهایت پس از بررسی رسوبات مشخص گردید که نحوه قرارگیری همه منحنی‌های گرانولومتری رسوبات برداشت شده نشان‌دهنده این است که رسوبات در یک محیط آرام برجای گذاشته شده‌اند. همچنین مشخص گردید که مدیان پهنه ماسه‌ای از سایر نمونه‌ها کمتر می‌باشد که نشان‌دهنده ریزتر بودن دانه‌های رسوبی این نمونه نسبت به سایر نمونه‌ها می‌باشد. رسوبات پهنه ماسه‌ای و دشت رسی (نمونه اول) نسبت به سایر رسوبات برداشت شده منظم‌تر می‌باشند. بررسی شاخص‌های دانه‌بندی نهشته‌های رسوبی محدوده مطالعاتی نشان داد که نهشته‌های ماسه بادی دارای قطر میانگین بزرگتر از 200 میکرون می‌باشند این پدیده بیانگر نزدیک بودن منشاء رسوبات نسبت به مناطق برداشت است. با توجه به هاله مانند و نیمه زاویه‌دار بودن دانه‌های کوارتز موجود در نمونه‌ها می‌توان اذعان نمود که فاصله برداشت تا رسوب‌گذاری در منطقه بسیار محدود (محلی) بوده و بیشترین رسوبات برداشت شده را مواد آبرفتی قدیمی و ریز دانه دشت سرپوشیده تشکیل می‌دهد که یک محیط خشک و بیابانی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Origin of Sediments in Southern Maybod

نویسنده [English]

  • Mohammad Reza Nojavan
Assistant Prof. of Geomorphology, Maybod Branch, Islamic Azad University, Maybod, Iran
چکیده [English]

Sedimentological study of sediment is "not hard and hard" and all the processes that lead to the formation of the population. Sedimentological studies mainly on three factors mineralogical composition, texture, sedimentary structures, depend enlightening. Understanding the south Maybod sediments may indicate environmental changes occurred in the past is plain. Therefore, in this study, citing to the method of the deposition of sediments, such as aggregation, Morfoskopi the one hand, and the methods of analysis and topographic slope began to recognize the origin of these deposits. In order to investigate the sediment of sediment removal of the four semi-active region of the small reg, plain clay (first and second instance) and the sandy area in the region. Finally, the study found that the sediments the sediment removed granolometery making all the curves indicates that the sediments have been left in a relaxed environment. It was found that midian zone is less sand than other samples that represent finer grained sediment of the sample is compared to the other samples. zone plains of sand and clay sediments (first instance) are more regular than the other sediment removed. Grading criteria for the study area showed that the sedimentary deposits the mean diameter larger than 200 microns sand deposits. This suggests that the origin of the sediments close to the harvest. According to the halo-like, semi-angle of the quartz grains in the samples can be acknowledged that picked up from sedimentation in a very limited area (local) and the old and fine-grained alluvial sediments taken from the material covered plains formed Vbyabany is a dry environment.

کلیدواژه‌ها [English]

  • finding the source of precipitation
  • topography analysis
  • granolometery
  • Morphoscopy
  • Maybod
الماسی، عباس، عباس پاشایی اول، احمد جلالیان و شمس الله ایوبی، (1384)، بررسی ترکیب کانی‌های رسی وتحول آن‌ها در رسوبات لسی و پارینه خاک‌های منطقه قپان استان گلستان، مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی، جلد سیزدهم، شماره سوم.
ثروتی، محمد رضا و رضا اسماعیلی، (1382)، پراکندگی، منشأ، سن و آثار دیرینه اقلیم لس ها در شمال مرکزی ایران، مجله جغرافیا و توسعه دانشگاه زاهدان، صفحه 105 تا 118
ثروتی، محمد رضا، (1385)، ارزیابی فرسایش نهشته‌های لسی در حوضه آبریز میدان جیق (استان گلستان) مجله پژوهش‌های جغرافیایی، شماره 58
خواجه، منصور، سادات فیض نیا، جعفر قیومیان، (1385)، بررسی فرایندهای تولیدکننده ذرات سیلت کوارتزی در رسوبات لس استان گلستان، نشریه علوم دانشگاه تربیت معلم، جلد 6، شماره 2
خواجه، منصور، جعفر قیومیان، سادات فیض نیا، (1383)، بررسی تغییرات جانبی اندازه ذرات وکانی شناسی به منظور تعیین جهت باد غالب در تشکیل رسوبات لسی استان گلستان، مجله بیابان، جلد 9، شماره 2
سنایی اردکانی، سعید، عباس پاشایی، شمس الله ایوبی، محمد رضا اختصاصی، (1385)، بررسی خصوصیات رسوب‌شناسی لس های مناطق قپان و دره ناهارخوران استان گلستان و تخمین منشا آن، مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی، جلد سیزدهم، شماره پنجم.
فیض نیا سادات، جعفر قیومیان، منصور خواجه، (1384)، بررسی اثر عوامل فیزیکی، شیمیایی، و آب و هوایی در تولید رسوبات ناشی از فرسایش سطحی خاک‌های لسی (مطالعه موردی در استان گلستان)، مجله پژوهش سازندگی، شماره 66
قرقره چی، شادی وفرهاد خرمالی، (1387)، مطالعه اثر تراز آب زیرزمینی و نوع کاربری و منشا و توزیع کانی‌های رسیدر خاک‌های لسی جنوب غرب استان گلستان، مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی، جلد 85 شماره سوم.
کریمی کارویه، علیرضا، (1389)، تعیین منشأ، سن‌یابی رسوبات سیلتی وبررسی تکامل خاک‌ها در لند فرم‌های اطراف مشهد. رساله دکتری خاک‌شناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان، ایران.
معتمد، احمد.، (1376)، کواترنر (زمین‌شناسی دوران چهارم)، موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، چاپ اول
نوجوان، محمدرضا و حمیدرضا عرب عامری، (1390)، منشاء یابی لکه‌های رسوبی منطقه بیاضه، جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، شماره 42
Al- Harthi, Abbas Aifan, (2002), Geohazard Assessment Of Sand Dunes Between Jeddah and Al-Lith, Western Saudi Arabia, Environmental Geology, PP 360 -369.
Kehl, M., M. Frechen and A. Skowronek, (2005), Paleosols derived from loess and loess-like sediments in the basin of Persepolis, Southern Iran. Quat. Int. 140-149.
Krinsley. Daniel, (1972), A Geomorphological and Paleoclogicalsyudy of the playas of iran Geological Survey
Smith, B. J, (2012), Sources of non-glacial, loess-size quartz silt and the origins of “desert loess”. Earth-Sci. Rev. 59:1-26