بررسی تأثیر ویژگی‌های تفکیک اراضی شهری در بافت‌های متفاوت بر سیما و منظر شهری

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسنده

کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای، دانشکده هنر و معماری شیراز، شیراز، ایران

چکیده

سطح قابل‌توجهی از تغییر و تحولات فکری و فرهنگی جامعه از طریق زوال زیبایی در سیما و منظر شهری و محیط پیرامون برانگیخته شده است. نماهای ساختمانی که سیمای دو بعدی شهر را می‌سازند، از دو دیدگاه متخصصان و منظر عمومی بسیار مورد توجه قرار می‌گیرد. بنابراین سیما و منظر بی‌اصالت در یک شهر، آن را به محیطی عام و بی‌هویت تبدیل می‌کند. بدین‌صورت بحث زیبایی‌شناسی در طراحی منظر شهری بسیار مورد توجه است چنانکه به‌عنوان یک دیدگاه جهانی در طراحی شهری نمود زمین تا سیمای دو بعدی نهایی، منظر شهری را دچار مشکل کرده است. در سال‌های اخیر شاهد تفکیک بلوک‌ها به قطعات کوچک هستیم که این امر در نهایت باعث به وجود آوردن سیما و منظر شهری نامناسب و بدون هارمونی، کمپوزسیون، تقارن و ..... و همچنین عدم سنخیت با تاریخ هویت شهر شده است. عدم ایجاد قوانین مدون برای طراحی بافت‌های شهری، معضلی است که گریبان گیر شهرهای ایران شده است، که با ساخت نماهای گوناگون و ناهمگن با مصالح وارداتی در کنار بافت‌های تاریخی آشفتگی و هرج‌ومرج را در سیما و منظر شهری به اوج می‌رساند. بنابراین در پژوهش حاضر به بررسی تأثیر نوع تفکیک زمین بر سیما و منظر شهری در بافت‌های دارای تیپومورفولوژی متفاوت، به منظور ارتقاء کیفی مصادیق، از طریق تدوین معیارهای زیبایی‌شناختی و برنامه‌ریزی‌های شهری در سیما و منظر شهری، پرداخت شده است. نتایج نشان داده، که برای ایجاد محیط‌های دارای سیما و منظر شهری با هویت، استفاده از اصول و معیارهای طراحی زیبایی شناسانه و تدوین قوانین و مقررات تفکیک مناسب به خوبی به ارتقای کیفیت محیط به لحاظ زیبایی‌شناختی، روانی و مهم‌تر از همه بهبود وضعیت سیما و منظر شهری کمک می‌کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating impact of urban land subdivision characteristics in different contexts on urban landscape

نویسنده [English]

  • Abolfazl Badahang
M.A. of Urban & Regional Planning, School of Art and Architecture, University of Shiraz, Shiraz, Iran
چکیده [English]

  A great part of intellectual and cultural changes have been arisen through aesthetic deterioration in the urban landscape and suburbs. Building's façade which shapes two-dimensional landscapes have received great attention in professionals and public viewpoints. So a routine landscape in urban makes urban as anonymous. In recent years separating the blocks into small pieces that would eventually lead to the creation of radio and urban landscape inappropriate and without harmony, symmetry and identity..... And lack of compatibility with the history of the city. Lack of codified rules for the design of urban tissue, is a problem that has spread in many cities in Iran so that along with diverse and heterogeneous views with imported materials   in the historical context exacerbates turmoil and chaos in the urban landscape. This paper examines the effect of land subdivision on urban landscape in the context of a different type typo-morphology, in order to improve the quality of components through aesthetic and urban planning criteria in the urban landscape. The results showed that to create environments with urban landscape and indemnity, using the principles and aesthetic design criteria and regulating appropriate subdivision laws and regulations helps improving quality of the environment aesthetically, psychologically and most importantly improves the urban landscape.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Typo-Morphology
  • land subdivision
  • urban fabric
  • Urban landscape
ارجمندنیا، اصغر (1369). "الگوی تفکیک زمین و الگوی مصرف مسکن"، درمجموعه مقالات سومین سمینار سیاست‌های توسعه مسکن در ایران، وزارت مسکن و شهرسازی، جلد اول
افشار نادری، کامران (1378).  از کاربری تا مکان"، مجله معمار، شماره 6، پاییز
ایرانمنش، نسیم (1380). "کیفیت فضایی- بصری مسکن در ایران". ماهنامه شهرداری‌ها (82-78) سال سوم، شماره 33، وزارت کشور- سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌ها.
براتی، ناصر (1388). "جایگاه منظر شهری در اسناد توسعه شهری ایران". ماهنامه منظر (84-81) سال اول، شماره 3، تهران.
جبارنیا و همکاران (1371). "طرحتفصیلیبافتقدیمشهریزد." وزارت مسکن و شهرسازی.
حمیدی، م. (1373.)"نقشفرم،الگوواندازهسکونتگاه‌هادرکاهشخطراتناشیازوقوعزلزله"؛ جلد 2
رزاقی اصل، سینا، و سمیه فتحی (1386). "مروری بر نگاره‌ها و مفهوم‌های منظر شهری". مجله شهر و ساختمان (34-33)، تهران.
زند، عمادالدین (1388). " آشفتگی روزافزون در سیمای شهری" فصلنامه معماری و ساختمان (172) سال ششم، شماره 19، تهران.
زیاری، کرامت الله، عابدینی، اصغر (1388) مقاله "تفکیک افراز و مقررات و قوانین آن در برنامه‌ریزی شهری ایران" فصل‌نامه مدر علوم انسانی دور 13 شماره 3 پاییز 1388
صبری، رضا سیروس (1382). " منظر شهری". فصلنامه معماری ایران (ما) (26-24)، سال چهارم، شماره 13-12، تهران.
سعیدنیا، احمد (1383). " کتاب سبز راهنمای شهرداری‌ها". جلد ششم، ساخت‌وسازهای شهری. تهران: سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور.
سعیدنیا، احمد (1383). " کتاب سبز راهنمای شهرداری‌ها". جلد دوم، کاربری زمین شهری. تهران: سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور.
شیعه، اسماعیل (1378). با شهر و منطقه در ایران، انتشارت دانشگاه علم و صنعت، چاپ دوم.
کریر، راب (1974). "فضای شهری". ترجمه خسرو هاشمی نژاد. 1383. اصفهان: خاک.
کسمایی، مرتضی (1369). " اقلیم و معماری خوزستان خرمشهر". تهران: مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن.
کلانتری، ایرج، و محمد محمدزاده (1387). " ضوابط نما در شهران " (در تهران). دو ماهنامه معمار (18-16) سال هفتم، شماره 51، اندیشه هنر و معماری، ساخت و ساز.
لطفی، سهند (1384). " مقدمه‌ای بر تحلیل ساختاری کالبدی کالبد شهر". فصلنامه هنرهای زیبا (24-15). سال پانزدهم، شماره 22، دانشکده هنرهای زیبا (دانشگاه تهران).
معصوم، جلال، و جواد علی‌آبادی (1380). "مدیریت ساخت و ساز شهری". ماهنامه شهرداری‌ها (11-5) سال سوم، شماره 33، وزارت کشور- سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌ها.
معلمی، محسن (1386). "هویت شهری، هویت مسکونی، مفاهیم گمشده امروزی". ماهنامه راه و ساختمان (95-90) سال پنجم، شماره 48، تهران.
منصوری، سید امیر (1383). " درآمدی بر شناخت معماری منظر". فصلنامه باغ نظر (78-69) سال دوم، شماره 2، تهران.
منصوری، سید امیر (1378). " چشم‌اندازهای شهر ایرانی". دو ماهنامه شهر نگار، شماره 10-9، تهران.
 مهندسین مشاور آرمانشهر (1383). " طرح ویژه ساختاری و تفصیلی شهر بم، ضوابط و مقررات معماری و شهرسازی و توصیه‌های طراحی شهری". تهران: وزارت مسکن و شهرسازی، شورای عالی شهرسازی و معماری ایران
Jelink G., (1992),”Aspects of Density in urban and Residential planning for Jabotabek”,in Trialog,Vol.32,pp.8-14,Berlin.
Kropf,Karl(1996), ”Urban Tissue and the character of Towns”,urban Design International,Vol.1,No.3.