مطالعه شرایط آب و هوایی مؤثر بر گردشگری استان خوزستان با استفاده از شاخص اقلیم گردشگری

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسنده

دانشیار گروه جغرافیا، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

امروزه مطالعات بیوکلیماتیک انسانی پایه و اساس بسیاری از برنامه‌ریزی‌های عمران ناحیه‌ای، بویژه در زمینه مسائل شهری و سکونتگاهی، معماری و گردشگری است. این پژوهش با استفاده از شاخص اقلیم گردشگری (TCI)، عناصر اقلیمی مؤثر بر فعالیتهای گردشگری در استان خوزستان را مورد ارزیابی قرار می­دهد. پژوهش حاضر از جمله پژوهش­های کاربردی است که با روش توصیفی- تحلیلی انجام می­شود، در این تحقیق از داده‌های 12 ایستگاه سینوپتیک استان خوزستان طی دوره آماری 1993-2012 استفاده شده است. سپس نتایج حاصل وارد محیط GIS شد و پهنه‌بندی اقلیم گردشگری برای استان به صورت فصلی انجام شد و در نهایت تقویم گردشگری برای استان استخراج گردید. در پژوهش حاضر نتایج بدست آمده نشان می­دهد که پتانسیل­های اقلیمی خوزستان برای گردشگران در ماه­های سرد سال بسیار مطلوبتراست و با نزدیک شدن به فصول گرم، شرایط نامطلوب می­شود و عدم آسایش مشاهده می­شود. به عبارتی، بهترین شرایط بیوکلیمایی برای گردشگران در این استان فصل زمستان و پاییز است و فصل‌های گرم سال به علت تغییرات بالای دما و رطوبت نسبی نامطلوب هستند و شرایط آسایش اقلیمی مشاهده نمی­گردد. در فصل بهار با ایجاد هتل­ها، متل­ها و کمپ‌های همساز با اقلیم می‌توان شرایط میکروکلیمایی را بوجود آورد، تا گردشگران احساس آرامش داشته باشند، اما در فصل تابستان به علت تغییرات شدید اقلیمی با رکود گردشگری و شرایط نامساعد آسایش اقلیمی روبرو می­باشد.
 
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Study of Climate Conditions Affecting the Tourism Khuzestan Province using TCI

نویسنده [English]

  • Reza Borna
Associate Prof. of Geography, Science & Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Abstract
Nowadays, human bioclimatic studies are base of regional construction planning, especially in field of settlements and urban issues, architecture and tourism. This project evaluates temperature maximum and minimum by using of tourism climate index (TCI), climatic factors affecting on climatic conditions for tourism activities in Khouzestan. This research is an applied research that is done analytical- descriptive method and in the research intended indicators are taken account for 12 synoptic stations in Khouzestan during statistics period (1993-2012). Then, results are entered to GIS setting and tourism climate is zoned for Khouzestan seasonal and finally, tourism calendar is designed for the province. In this research, obtained results show that Khouzestan climate potentials are more desirable in cold months for tourism and these conditions are undesirable as we approach to the warmer seasons and there is not comfort, in the other words, the best bioclimatic conditions is winter and autumn in this state and warm seasons are undesirable due to temperature and relative humidity high changes. In the spring, microclimatic conditions can be created by to build hotels, motels and camps according to climate for tourists feel peace. But, in the summer there are tourism downturn and unfair climate conditions due to climatic drastic changes.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Tourism
  • Tourism Climate
  • Climatic Factors
  • TCI
  • Khouzestan
اداره کل هواشناسی استان خوزستان (1394). آمار و اطلاعات اقلیمی ایستگاه‌های استان خوزستان.
احمدآبادی، علی (1386). ارزیابی اقلیم توریستی ایران با استفاده از مدل اقلیم توریستی و پهنه بندی در محیط GIS، پایان نامه کارشناسی ارشد اقلیم شناسی، دانشگاه تربیت مدرس.
اسماعیلی، رضا و گندمکار، امیر و منتظری، مجید (1390). پهنه بندی اقلیم آسایشی خراسان رضوی با استفاده از شاخص دما- فیزیولوژیک (PET)، نشریه پژوهش‌های اقلیم شناسی، سال اول، شماره 1 و 2. صص 101- 115.
حسنوند، عباس و سلیمانی تبار، مریم و یزدان پناه، حجت الله (1390). تبیین فضایی میزان آسایش اقلیمی استان لرستان بر اساس شاخص TCI، مجله برنامه‌ریزی فضایی، شماره 1، جلد 1، صص 121-144.
خوشحال دستجردی، جواد و غازی، ایران و آروین، عباسعلی (1385). استفاده از گروه بندی خوشه‌ای در پهنه بندی زیست اقلیم انسانی (مطالعه موردی: استان اصفهان)، دوره 20، شماره 1، صص 178- 186.
ذوالفقاری، حسن (1386). تعیین تقویم زمانی مناسب برای گردش در تبریز با استفاده از شاخص‌های دمای فیزیولوژی (PET) و متوسط نظرسنجی پیش بینی شده (PMV)، مجله پژوهشهای جغرافیایی، شماره 62، صص 129- 142.
راز جویان، محمود (1367). آسایش بوسیله معماری هم ساز با اقلیم، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
رمضانی، بهمن (1385). شناخت پتانسیل‌های اکوگردشگری آسایش زیست اقلیمی (بیوکلیماتیک) تالاب کیاکلایه لنگرود با روش اوانز، مجله جغرافیا و توسعه ناحیه‌ای، شماره 7، صص 87-73.
شمس، مجید و صفاری راد، علی و قاسمی، احمد (1393). ارزیابی شرایط اقلیم گردشگری شهر مشهد با استفاده از شاخصهای کمی آسایش حرارتی، فصلنامه جغرافیایی فضای گردشگری،  دوره 3، شماره 10، صص 91- 104.
شهبازی، فاطمه (1386). بررسی ویژگی‌های زمانی و مکانی آسایش اقلیمی در سواحل ایران، پایان نامه کارشناسی ارشد جغرافیا، دانشگاه رازی کرمانشاه.
عزتیان، ویکتوریا و میرعنایت، ناهید السادات و حاجیان، محمدکاظم (1391). بررسی زیست اقلیم گردشگری استان کهگیلویه و بویراحمد با استفاده از شاخص اقلیم گردشگری، فصلنامه فضای گردشگری، دوره 1،  شماره 3، صص 139- 161.  
عزیزی، قاسم و داودی، محمود و روستا، ایمان (1390). امکان سنجی کشت پنبه در استان خوزستان، نشریه پژوهش‌های اقلیم شناسی، سال دوم، شماره پنجم و ششم، صص 3 – 18.
فتوحی، صمد و زهرایی، اکبر و ابراهیمی تبار، ابراهیم (1392). ارزیابی شرایط اقلیم گردشگری استان‌های شمالی حاشیه دریای خزر، مجله فضای جغرافیایی، دوره 13، شماره 42، صص 169- 189.
فرج زاده، منوچهر (1384). سیستم اطلاعات جغرافیایی و کاربرد آن در برنامه‌ریزی توریسم، تهران، انتشارات سمت، چاپ اول.
فرج زاده، منوچهر و رازقی، مرجان و فتح نیا، امان اله و  احمدآبادی، علی (1388). تحلیل تغییر پذیری شاخص اقلیم توریستی ایران در شرایط خشکسالی و ترسالی، مجله جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای، دوره 1، صص 57- 71.
فرج زاده، منوچهر و احمد آبادی، علی (1389). ارزیابی و پهنه‌بندی اقلیم گردشگری ایران با استفاده از شاخص اقلیم گردشگری (TCI)، فصلنامه پژوهش جغرافیای طبیعی، شماره 71، ص 42-31.
کاویانی، محمد رضا (1372)، بررسی و تهیه نقشه زیست اقلیم انسانی ایران، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 28، صص 77- 108.
کریمی، جعفر (1390). بررسی تغییرات شاخص اقلیم گردشگری TCI استان اصفهان (1976-2005). پایان نامه کارشناسی ارشد جغرافیا، دانشگاه سیستان و بلوچستان.
گندمکار، امیر (1389). برآورد و تحلیل شاخص اقلیم گردشگری در شهرستان سمیرم با استفاده از مدل TCI، مجله جغرافیای طبیعی، دوره 3، شماره 8، صص 99- 110.
Berrittella Maria, Bigano Andrea, Roson Roberto, Tol Richa rd S.J., (2006). A general equilibrium analysis of climate change impacts on tourism, Tourism Management, Vol. 27, 913-924.
Harrison, S.J. SJ. Winter bottom, C. Sheppard, (1999). The Potential Effects of Climate Change Germany, the UK and Ireland: a simulation study, Reg Environ Change (2007) 7:161–172
Hartz Donna A., Brazel Anthony J., Heisler Gordon M., (2006). A case study in resort climatology of Phoenix, Arizona, USA, International Journal of Biometeorology, Vol 51: 73-83.
Jacqueline,Hamilton, M., and Richard SJ Tol. "(2007). The impact of climate change on tourism in Germany, the UK and Ireland: a simulation study." Regional Environmental Change 7.3 161-172.
Matzarakis, A. (2007). Assessment method for climate and tourism based on daily data. Developments in tourism climatology, (12).
Maureen Agnew D. and Jean P. Palutikof. ) 2001(."Climate impacts on the demand for tourism." International Society of Biometeorology Proceedings of the First International Workshop on Climate, Tourism and Recreation. Retrieved from http://www. Mif. Uni-freiburg. De/isb/ws/report. Htm.
Mieczkowski, Z., (1985). The tourism climatic index: a method of evaluating world climates for tourism. Canadian Geographer, 29(3), 220-233.
Scott, D., McBoyle, G., Schwartzentruber, M., (2004). Climate Change and the Distribution of Climatic Resources for Tourism in North America, Climate Research, No, 7: 105–117.
Scott, Daniel, and Geoff McBoyle. (2001). "Using a ‘tourism climate index’to examine the implications of climate change for climate as a tourism resource." on Climate, Tourism and Recreation. 69.
Zengin, Murat, Ibrahim Kopar, and Faris Karahan. (2010). "Determination of bioclimatic comfort in Erzurum–Rize expressway corridor using GIS." Building and Environment 45.1 158-164.