تدوین برنامة راهبردی ایجاد و توسعة گردشگری در میراث صنعتی؛ مورد مطالعه: کارخانة ریسباف اصفهان

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 پژوهشگر دکتری مرمت بافت های تاریخی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران

2 دانشیار، دانشکده حفاظت و مرمت، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران

3 دانشیار، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت، تهران، ایران

چکیده

کارخانة ریسباف اصفهان از آثار صنعتی قابل‎توجه در ایران است. یکی از راهکارهای حفاظت از این میراث معماری صنعتی، ایجاد و توسعة گردشگری بر اساس قابلیت‌ها و ارزش‌های آن است. با توجه به این امر، مقالة حاضر درصدد است تا با کمک رهیافت برنامه‌ریزی راهبردی (تکنیک‌هایی از قبیل: ماتریس ارزیابی عوامل داخلی،[1] ماتریس ارزیابی عوامل خارجی[2] و مدل سوات[3]) و با کمک نرم افزار SPSS و از طریق روش کتابخانه‌ای و مطالعات میدانی (پانل خبرگان)، مهم‌ترین راهبردهای مناسب توسعة گردشگری در کارخانة ریسباف اصفهان را تدوین و اولویت‌بندی نماید. نتایج به‏دست آمده از این پژوهش بیانگر این مطلب است که کارخانة ریسباف اصفهان به‎عنوان یک سیستم با 9 فرصت و 15 تهدید (مشتمل بر 6 عامل خارجی و 24 شاخص) و با 32 نقطة قوت و 14 نقطة ضعف (مشتمل بر 9 عامل داخلی و 46 شاخص) مواجه است. کارخانة ریسباف اصفهان با دارا بودن عوامل نه‌گانة داخلی با امتیاز کل 3.781 و عوامل شش‌گانة خارجی با امتیاز کل 4.023 درخصوص ایجاد و توسعة گردشگری، به‎ترتیب در محیط داخلی با قوت و در محیط خارجی با فرصت روبرو است. همچنین باتوجه به اینکه موقعیت گردشگری در کارخانة ریسباف اصفهان در بخش (I) جدول مقایسه‌ای عوامل داخلی-خارجی است، راهبرد استخراجی آن، «راهبرد رشد و ساخت» است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Developing a Strategic Plan for Establishment and Development of Tourism in the Industrial Heritage (Case Study: Isfahan Risbaf Factory)

نویسندگان [English]

  • Leila Pahlevanzadeh 1
  • Reza Abouei 2
  • Farhang Mozafar 3
1 Ph.D. Student in Conservation of Historical Fabrics, Faculty of Conservation, Art university of Isfahan, Isfahan, Iran
2 Associate professor, Faculty of Conservation & Renovation, Art university of Isfahan, Isfahan, Iran
3 Associate professor, Faculty of Architecture & Urban Planning, University of engineering and science, Tehran, Iran
چکیده [English]

Abstract
Isfahan Risbaf factory is one of the remarkable industrial works in Iran. One of the strategies to protect this heritage of industrial architecture is to establish and develop tourism based on its capabilities and values. Regarding this, the present article aims to use the strategic planning approach (technics such as internal factor evaluation (IFE) matrix, external factor evaluation (EFE) matrix and SWOT (Strengths, Weakness, Opportunities, Threats) model) and by using SPSS software, the library method and field studies (panel of experts) develop and prioritize the most important strategies for tourism development at Isfahan Risbaf factory. The results of this research indicate that the Isfahan Risbaf factory as a system faces with 9 opportunities and 15 threats (consisting of 6 external factors and 24 indicators) and 32 strength points and 14 weaknesses (including 9 internal factors and 46 indicators). Isfahan Risbaf factory, with its 9 internal factors with a total score of 3.781, and 6 external factors with a total score of 4.023 for establishment and development of tourism, is faced with strength point in internal environment and with opportunity in external environment, respectively. Also, considering that the tourism situation in the Isfahan Risbaf Factory is in section I of the comparative table of internal and external factors, its extraction strategy is "Growth and Construction Strategy".

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Strategic Planning
  • industrial heritage
  • Tourism Development
  • Isfahan Risbaf Factory

مراجع

آر. دیوید، فرد (1384). مدیریت استراتژیک، ترجمۀ علی پارسائیان و محمد اعرابی، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
آینه‌چی، شهرزاد (1393)، «حفاظت از میراث صنعتی تاریخی ایران و تبیین استراتژیهای مداخله (مطالعه موردی: آسیاب‌های آبی شوشتر)»، چهارمین کنفرانس بین المللی رویکردهای نوین در نگهداشت انرژی.
آینه‌چی، شهرزاد وساحل قاسمی (1394)، «حفاظت از میراث صنعتی معاصر ایران و تبیین استراتژ‌ی‎های مداخله با نگاهی ویژه به مجموعة کارخانه‌های معاصر تهران»، تبریز: کنفرانس بین المللی انسان، معماری، عمران و شهر، مرکز مطالعات راهبردی معماری و شهرسازی.
پازوکی، ناصر و عبدالکریم شادمهر (1384)، آثار ثبت شده  در فهرست آثار ملی از 24/6/1310 تا 24/6/1384. تهران: سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور، معاونت حفظ و احیاء آثار تاریخی، دفتر ثبت میراث تاریخی - فرهنگی و طبیعی.
پهلوان‌زاده، لیلا (اردیبهشت 1390)، «صنایع قدیمی اصفهان»، مجلۀ معمار، شمارۀ 66، تهران: موسسۀ معمار نشر، صص 66-61.
دفت، ریچارد آل (1383)، تئوری و طراحی سازمان، ترجمة اعرابی، محمد و علی پارساییان، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
روزنامۀ اخگر، سال یازدهم، شمارۀ 1422، 20 فروردین 1318.
روزنامۀ اطلاعات، شمارۀ 8803، مورخ 18/7/1334.
زمانیان، روزبه، حمید فتحی و سارا نهیبی (1389)، «بررسی اثرات ژئوپولیتیکی توسعۀ گردشگری منطقه‎ای با بهره‎گیری از رهیافت برنامه‎ریزی راهبردی، نمونۀ موردی: منطقۀ گردشگری چادگان، کهسوار طرار»، فصلنامۀ ژئوپولیتیک، سال ششم، شمارۀ دوم. تهران: انجمن ژئوپولیتیک ایران.214-182.
سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور، سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان اصفهان (1385)، چشم انداز ۲۰ سال آیندۀ استان اصفهان، اصفهان: سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور، سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان اصفهان، ر.ک:
 http://vrt.iut.ac.ir/images/vision_esfahan.pdf
شفقی، سیروس (1385)، بازار بزرگ اصفهان، اصفهان: سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری و مرکز اصفهان شناسی و خانۀ ملل.
صداقت، مهدی، زهرا افضلی گروه و امیر کاشانی اصل (بهار 1395)، «ارزیابی و تحلیل پتانسیل‌ها و راهبردهای مؤثر گردشگری شهر راین با استفاده از مدل برنامه‌ریزی استراتژیک کمی»، نشریة مطالعات نواحی شهری دانشگاه شهید باهنر کرمان، سال سوم، شمارۀ 1، پیاپی 6، صص 116-103.
ضرغام بروجنی، حمید (1389)، برنامه ریزی توسعۀ جهانگردی رویکردی هم پیوند و پایدار. تهران: مهکامه.
عابدی، حسن (1334)، اصفهان از لحاظ اجتماعی و اقتصادی. [بی. م. بی. نا].
لطفی، سهند (1390)، «بازآفرینی شهری فرهنگ مبنا: تأملی بر بن‌مایه‌های فرهنگی و کنش بازآفرینی»، نشریۀ هنرهای زیبا، شمارۀ 45، صص 60-47.
مختاباد، مصطفی، مهران فرصت و هدیه صدیقی (1393)، تحلیل راهبردی از نقش احیای میراث صنعتی بر سیاست‎های توسعۀ درونزای شهری با رویکرد پایداری اجتماعی (نمونۀ موردی: کارخانۀ روغن نباتی شکوفۀ بابل)، دومین همایش ملی پژوهش‌های کاربردی و مهندسی عمران، معماری و مدیریت شهری، تهران: دانشگاه جامع علمی کاربردی.
معماریان، حسین، محمدجواد مهدوی نژاد و محمود دهقان نیری (1395)، «اولویت‌بندی معیارهای صنعت گردشگری در میراث صنعتی معماری با استفاده از تکنیک تصمیم‌گیری چند معیاره: مورد مطالعه منطقۀ ورسک»، فصلنامۀ علمی تخصصی دانشکدۀ گردشگری دانشگاه علم و فرهنگ، سال 4، شمارۀ 5، صص 31-21.
هنرفر، لطف الله (1346)، آشنایی با شهر تاریخی اصفهان (راهنمای جوانان)، اصفهان: ثقفی.
Dimitrios, Buhalis, (2001), Tourism in Greece: Strategic Analysis and Challenges; Current Issues in Tourism; Vol. 4, No. 5; UK: School of Management Studies for the Service Sector, University of Surrey, Guildford GU2 7XH.
Hashimoto, Atsuko, Tefler, David, (2016), Transformation of Gunkanjima (Battleship Island): from a coalmine island to a modern industrial heritage tourism site in Japan, Journal of Heritage Tourism, Volume 1, pp 1-18.
Sharply, Richard, Telfer, J. David, (2008), Tourism and Development in the Developing World, London: Rutledge Taylor & Francis Group.
UNWTO World Tourism Barometer, (2015), [on-line] Available: http://www.e-unwto.org/loi/wtobarometereng [07/26/2016].
فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)
دوره 8، شماره 30
خرداد 1397
صفحه 313-326

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار