تحلیل شریان‌های حیاتی شهر تهران با رویکرد مدیریت بحران(مطالعه موردی منطقه 9)

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای رشته جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران.

2 استادیار جغرافیای طبیعی، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران.

3 دانشیار گروه جغرافیا، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران

چکیده

شریان­های حیاتی شهرها مهم­ترین مؤلفه‌های پایداری و پویایی اقتصادی، اجتماعی و حتی فرهنگی و سیاسی آن‌ها محسوب می­شوند. در تحلیل شریان­های حیاتی آن چیزی که در شرایط عادی مهم است ظرفیت و کیفیت کارایی آن‌ها برای استفاده شهروندان است؛ اما در هنگام وقوع بحران‌های طبیعی و انسان‌ساز موضوع مهم این است که شریان­های حیاتی شهر در راستای مدیریت بحران حادث شده نسبتاً قابل اتکاء باشند که این مسئله تا حد زیادی تعیین کننده کیفیت آن‌ها است. شهر تهران از گذشته تاکنون در معرض بحران‌های طبیعی و مصنوع بوده و طبیعتاً بایستی با رویکرد مدیریت بحران به تحلیل شریان­های حیاتی آن اقدام شود. سؤال اصلی مقاله حاضر این است که شریان­های حیاتی شهر تهران با تأکید بر منطقه یک در چارچوب رویکرد مدیریت بحران چه وضعیتی دارند؟ فرضیه پژوهش این است که به نظر می­رسد بهترین روش برای سنجش میزان کیفیت و کارایی شریان­های حیاتی شهر تهران به دست آوردن سرانه تأمین کمی و کیفی سیستم­های آب‌رسانی، برق، مخابرات و حمل و نقل در هر منطقه و تطبیق و تحلیل آن با استانداردهای علم مدیریت بحران است. نتایج مقاله نشان می­دهد که وضعیت شریان­های حیاتی تهران با رویکرد مدیریت بحران در منطقه ۹ تهران بیانگر این واقعیت است که حدود ۷۰ درصد از بافت محدوده دارای آسیب‌پذیری متوسط رو به بالا است. با توجه به این مقدمه در این مقاله تلاش می‌شود با استفاده از اطلاعات و آمارهای موجود در مورد شریان­های حیاتی شهر تهران و نقشه‌ها و جداول کاربردی و نیز کتب و مقالات علمی و پژوهشی به تحلیل وضعیت شریان­های حیاتی شهر تهران با تأکید بر منطقه نه در چارچوب رویکرد مدیریت بحران پرداخته شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis of critical arteries of Tehran city with crisis management approach (Case study of District 9)

نویسندگان [English]

  • Mohammad Shabani 1
  • Mohammad Reza Zand Moghaddam 2
  • saeid kamyabi 3
1 Ph.D. student of Geography and Urban Planning, Semnan Branch, Islamic Azad University, Semnan, Iran.
2 Assistant Professor of Natural Geography, Semnan Branch, Islamic Azad University, Semnan, Iran.
3 Department of Geography, college of human science ,Semnan Branch, Islamic Azad University, Semnan , Iran
چکیده [English]

Abstract
The vital arteries of cities are the most important components of the sustainability and economic, social and even cultural and political dynamics of them. In analyzing the vital arteries of what is important in normal conditions, the capacity and quality of their efficiency are for the benefit of the citizen. But when it comes to natural and man-made crises, the important thing is the city's vital arteries are fairly reliable in the management of the crisis which is largely determined by their quality. Tehran has been exposed to natural and artificial crises since the past and naturally, with the crisis management approach, we need to analyze its vital arteries. The main question of this article is that what are the critical arteries of Tehran with an emphasis on area one in the context of crisis management approach? The research hypothesis is that seams the best method for measuring the quality and efficiency of vital arteries in Tehran is to obtain per capita quantitative and qualitative supply of water supply, electricity, telecommunications and transportation systems in each region and its adaptation and analysis with the standards of crisis management science. The results of the paper show that the situation of Tehran's critical arteries with the crisis management approach in Tehran's 9th area reflects the fact that about 70% of the tissue has a medium-high vulnerability. Given this introduction, this paper will be attempted Using the information and statistics available on the vital arteries of Tehran and drawings and tables, as well as books and scientific articles analyze the status of critical arteries in Tehran with an emphasis on the area not in the framework of crisis management approach.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Vital Arteries
  • Crisis Management
  • Tehran City
  • District 9
ابراهیم زاده، عیسی و یوسف نصیری(1386)، شهرنشینی شتابان؛ روندها و پیامدها، فصلنامه اطلاعات سیاسی – اقتصادی، شماره 237 و 238.
اوانز، نایجل و سارا الفیک(1395)، مدل‌های مدیریت بحران: ارزیابی اعتبار آن‌ها برای طرح‌ریزی راهبردی در صنعت گردشگری بین‌المللی، ترجمه ایرج فرجی، فصلنامه مدیریت بحران و وضعیت‌های اضطراری، شماره 27.
ای دریک توماس ، جـی‌. هـواتمر‌ جرالد(١٣٨٣‌)، مدیریت‌ بحران‌ ، اصـول و راهـنمای عملی دولت‌های محلی‌ مرکز‌ مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران.
بابائی اهری، مهدی(1384)، مدیریت بحران‌های سازمانی، فصلنامه کمال مدیریت، شماره 4 و 5.
بخشی شادمهری، فاطمه و سید هادی زرقانی و امید علی خوارزمی(1395)، تحلیل ملاحظات پدافند غیرعامل در زیرساخت‌های شهری با تأکید بر زیرساخت آب، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 122.
پوراحمد، احمد و محمد اکبرپور سراسکانرود و سمانه ستوده(1388)، مدیریت فضای سبز شهری منطقه 9 شهرداری تهران، فصلنامه پژوهش‌های جغرافیای انسانی، شماره 69.
پیران، پرویز(1380)، فرهنگ شهری، فصلنامه مدیریت شهری، شماره 8.
تسلیح، فهیمه و اسماعیل صالحی­(1392) تعیین محدوده امن پمپ بنزین با در نظر گرفتن آتش سوزی در اثر زلزله توسط نرم افزار PHAST مطالعه موردی: منطقه یک شهر تهران، کنفرانس ملی مدیریت بحران و HSE در شریان‌های حیاتی، صنایع و مدیریت شهری.
جهان شاهی، محمدحسین(1384)، تولد دوباره تهران در کلان‌شهر تهران، فصلنامه جستارهای شهرسازی، شماره 12.
حسین زاده دلیر، کریم و سعید ملکی(1387)، تبیین شاخص‌های پایداری مناطق شهری با رویکرد توسعه پایدار در شهر ایلام، فصلنامه جغرافیا و برنامه‌ریزی، شماره 26.
حسینی­، سید هادی و هادی سلیمانی مقدم­(١٣٨٥)، توسعه شهری و تضعیف مفاهیم محله‌ای، فصلنامة مسکن و انقلاب، شماره ١١٣، صـفحات ٢٥-١٤.
رستگاری، حسین ‌علی و سیما عجمی(1384)، گذری بر مدیریت در بحران، فصلنامه مدیریت اطلاعات سلامت، شماره 3.
رفیع پور، فرامرز (1375) مقدمه‌ای بر جامعه‌شناسی کاربردی‌، تهران‌: شـرکت سـهامـی انتشار، صص ٩١-١٢٨.
روشه، گی­(1394)، تغییرات اجتماعی، ترجمه منصور وثوقی، تهران: نشر نی.
سالاری، سعادت و مطهره پیله ورزاده(1383)­، مدیریت بحران در بیمارستان­ها، دومین کنگره بین­المللی بهداشت و درمان و مدیریت بحران در حوادث غیر مترقبه3-5 آذرماه ، تهران، مرکز همایش­های رازی.
سلیمانی، محمد و محمدرضا حافظ نیا و مرتضی قورچی (1395)، تبیین رابطه زیرساخت‌های شهری و جهانی‌شدن دولت محلی کلان‌شهری، فصلنامه جغرافیای سیاسی، شماره 3.
عبدالله خانی،علی (١٣٨٥)، حفاظت از زیرساخت‌های حیاتی اطلاعاتی‌، فصلنامه‌ سیاست دفـاعی، سـال چهاردهم.
فرشی، معصومه و عبداله ­ثقفی­(1389) مدیریت مراکز درمانی در بحران، مجله دانشکده پرستاری ارتش جمهوری اسلامی ایران، سال دهم ، شماره 2.
قربانی، زهرا(1390)، الگوهای شهرنشینی در ایران و جهان، فصلنامه جمعیت، شماره 78 – 77.
کریمی پور زارعی، علی‌اکبر و فرزام بابایی سمیرمی و حسین یوسفی(1392)، اثربخشی آموزش‌های محیط‌زیستی در آگاه‌سازی شهروندان جهت کاهش استفاده از مواد پلی‌اتیلنی (مطالعه موردی: محدوده شهرداری منطقه 9 تهران)، فصلنامه آموزش محیط‌زیست و توسعه پایدار، شماره 4.
مسکینی، زهره و آزیتا رجبی­(1390)، بررسی بافت فرسوده منطقه 9 تهران و ساماندهی آن ( مطالعه موردی محله امامزاده عبدالله )، فصلنامه جغرافیا، شماره 17.
مظلومی، نادر(1379)، مدیریت بحران: رهیافتی استراتژیک، فصلنامه مطالعات مدیریت، بهبود و تحول، شماره 25 و 26.
میسمی، حسین و پدرام موسوی(1388)، مبانی مهندسی و روش‌های اجرایی سازه‌ای پدافند غیرعامل شریان حیاتی وزارت نیرو، فصلنامه پدافند غیرعامل، شماره 1.
نعیمی، مهرداد و بابک امیدوار­(1391)، نحوه‌ی محاسبه‌ی اثر برق در تجهیزات شبکه‌ی آب مطالعه‌ی موردی: منطقه‌ی 6 تهران، فصلنامه  مدیریت بحران، شماره 2.
نوروزی طیولا، رعنا و یوسف بینایی­(1397) پهنه­بندی مناطق حساس و آسیب‌پذیری محیطی در منطقه یک کلان‌شهر تهران با روش طبقه­بندی فازی و فرایند سلسله مراتبی، پژوهش‌های دانش زمین، سال نهم، شماره 35.
http://www.maphill.com
http://atlas.tehran.ir