سنجش سطح توسعه یافتگی گردشگری شهرستان های استان سیستان و بلوچستان

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 استادیار اقتصاد، گروه اقتصاد، مجتمع آموزش عالی سراوان، سراوان، ایران.

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد اقتصاد، مجتمع آموزش عالی سراوان، سراوان، ایران

چکیده

وجود زیرساختها و توزیع مناسب خدمات در جذب گردشگران به طرف مکانهای مستعد گردشگری بسیار تعیین کننده است. گردشگری یکی از بهترین گزینه های کاهش فقر، ایجاد اشتغال و متنوع سازی اقتصاد مناطق محروم است. پژوهش حاضر با هدف بررسی سطح توسعه یافتگی شهرستان های استان سیستان و بلوچستان به لحاظ برخورداری از زیرساخت های گردشگری انجام گرفته است. اطلاعات مورد نیاز این تحقیق از سالنامه آماری سال 1394 استان اخذ شده و جامعه آماری تحقیق، شهرستان های استان سیستان و بلوچستان می باشد. روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی – تحلیلی و مدل های مورد استفاده جهت رتبه بندی شهرستان های استان، تکنیک های تاپسیس و موریس می‌باشند. نتایج تحقیق نشان می دهد که با توجه به معیارهای در نظر گرفته شده برای سطح بندی شهرستان‌ها، بر اساس شاخص موریس به ترتیب شهرستان‌های زاهدان، چابهار، ایرانشهر، سرباز و سراوان برخوردارترین و شهرستان های نیمروز، مهرستان، هیرمند و دلگان کم برخوردارترین شهرستان های استان می باشند. همچنین براساس تکنیک تاپسیس نیز مشخص شد که، شهرستان های زاهدان، چابهار، زابل، سراوان و ایرانشهر برخوردارترین شهرستان ها و شهرستان های نیمروز، مهرستان، دلگان و هیرمند کم برخوردارترین شهرستان های استان از لحاظ برخورداری آنها از زیرساخت های گردشگری هستند. نتایج همچنین نشان داد در مجموع 95 درصد از شهرستان های استان در سطح نسبتآ محروم و محروم از توسعه قرار دارند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Measuring Development level of Sistan and Baluchistan Counties in Terms of Tourism

نویسندگان [English]

  • Majid karimzadeh 1
  • Behzad karimzadeh 2
1 Assistant Professor of Economics, Economics Department, Higher Educational Complex of Saravan, Saravan, Iran
2 Graduated from Master of Economics, Saravan Higher Education Complex, Saravan, Iran
چکیده [English]

The availability of infrastructures and the proper distribution of services in attracting tourists to the most prone tourism areas are crucial. Tourism is one of the best ways to reduce poverty, create employment and diversify the economy of deprived areas. The present study aimed to investigate the developmental level of the counties of Sistan and Baluchistan province in terms of having tourism infrastructures. The required information of the study was obtained from statistical yearbook of 2015 and the statistical populations of the study were Sistan and Baluchistan counties. The research method in this study was descriptive - analytical and models which have been used for ranking the counties were Morris and TOPSIS techniques. The results show that according to Morris index, counties of Zahedan, Chabahar, Iranshahr, Sarbaz and Saravan are the most developed and Nimroz, Mehrestan, Hirmand and Dalgan are the most deprived counties in the province. According to the TOPSIS technique, it was also found that Zahedan, Chabahar, Zabol, Saravan, and Iranshahr are the most developed and Nimroz, Mehrestan, Dalgan and Hirmand are the most deprived counties in terms of tourism infrastructures. Results also showed that in total, 95% of the counties of province are relatively deprived and deprived of development.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Development
  • Tourism
  • TOPSIS
  • Morris index
  • Sistan and Baluchistan
اسدپور، احمدعلی (1396). بررسی رابطه صنعت توریسم با رشد اقتصادی با عنایت به سند چشم انداز، فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)،ش 28 (1)، 285-295.
آسایش، حسین و استعلاجی، علیرضا (1382) اصول و روشهای برنامه ریزی ناحیه ای ( مدل ها، روش ها و فنون). تهران: انتشارات دانشگاه آزاد شهرری.
پاپلی یزدی، محمدحسین و سقایی، مهدی (1388) گردشگری (ماهیت و مفاهیم). تهران: انتشارات سمت.
توکلی، مرتضی؛ کیانی، اکبر؛ و حیدری، صلاح (1389). تاثیر مناطق نمونه گردشگری در محرومیت زدایی از دیدگاه اجتماعات محلی (مطالعه موردی: منطقه اورامان تخت کردستان)، فصلنامه مطالعات و پژوهش های شهری منطقه ای، ش 2 (6): 73 – 94.
دلشاد، علی (1396). تحلیل عوامل مؤثر بر توسعه و تکامل مقصدهای گردشگری، فصلنامه علمی پژوهشی گردشگری و توسعه،ش  2 (4 ): 135-149.
دهستانی، بهبود (1383). برنامه ریزی کالبدی گردشگری، پایان نامه کارشناسی ارشد جرافیایی جغرافیایی انسانی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس.
دهقان فرد، سکینه و قاسمی زاد، علی رضا (1396). شناسایی مشکلات توسعة صنعت گردشگری استان ساحلی بوشهر و ارائه راهکارهای مناسب، فصلنامه علمی پژوهشی گردشگری و توسعه،ش 2( 4 ): 178-194.         
رضوانی، علی اصغر ( 1385 )  جغرافیا در صنعت توریسم. تهران: دانشگاه پیام نور.
زنگی آبادی، علی؛ پورعبدیوند، الله؛ حیدری پور، اسفندیار و مصلحی، محسن (1391). تحلیل فضایی شاخصهای توسعه ی گردشگری با استفاده از مدل( TOPSIS  ) مطالعه ی موردی: شهرستانهای استان اصفهان، مجله ی جغرافیا و توسعه ی شهری،ش 1: 51ـ73.
سندگل، مهدی و  شریفی نیا، زهرا (1395). بررسی موانع و مشکلات توسعه گردشگری مطالعه موردی: شهرستان قائمشهر، فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)،ش 25(1)، 71-83.
شماعی، علی و موسیوند، جعفر (1390). سطح بندی شهرستانهای استان اصفهان از لحاظ زیرساختهای گردشگری با استفاده از مدل TOPSIS و AHP ، مطالعات و پژوهشهای شهری و منطقه ای، ش 3 (10): 23ـ40.
شمس الدینی، علی؛ حمبینی، داود و جمشیدی، علیرضا (1394). بررسی و ارزیابی اثرگذاری صنعت گردشگری بر نواحی روستایی (مطالعه موردی: بخش شامو شهرستان روانسر)، فصلنامه جغرافیایی فضای گردشگری،ش 4 (16): 279-298.
صدری فرد، افسانه؛ جلال آبادی، لیلا؛ کریمیان پور، فاطمه؛ زینی، ستایش (1396). تحلیل و ارزیابی سطوح توسعه یافتگی شهرستانهای استان خراسان شمالی با استفاده از مدل TOPSIS، فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)، ش 26(1): 321-330.
فرجی راد، خدر؛ پریشان، مجید و یاری حصار، ارسطو (1396). تحلیل چالش‌های توسعه گردشگری تجاری در شهر مرزی بانه از دیدگاه تسهیلات و زیرساخت‌های گردشگری، فصلنامه گردشگری شهری،ش 4( 2): 1-15.
قالیباف، محمدباقر و شعبانیفرد، محمد (1390). ارزیابی و اولویت بندی جاذبه های گردشگری برای توسعه ی گردشگری شهری براساس مدلهای تصمیم گیری چندمتغیره (مطالعه ی موردی: شهر سنندج)، فصلنامه ی تحقیقات جغرافیایی،ش 26 (2): 147ـ172.
محلاتی، صلاح الدین ( 1380) درآمدی بر جهانگردی، چاپ دوم، تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
مروتی شریف‌آبادی، علی (1395). شناسایی و رتبه بندی عوامل مؤثر بر توسعه صنعت گردشگری یزد با رویکرد VIKORفازی، فصلنامه علمی پژوهشی گردشگری و توسعه،ش 2( 1 ): 28-11.
موسوی، میر‌نجف؛ ویسیان، محمد؛ محمدی‏ حمیدی،  سمیه و  اکبری، مهناز (1394). بررسی و اولویت‌بندی توان‏ها و زیرساخت‏های توسعه ی گردشگری با روش‏های تصمیم‏گیری چند‏معیاره (مورد مطالعه: شهرستان‏های استان کردستان)، فصلنامه گردشگری شهری،ش 2(1): 17-31.
نصیری هند خاله، اسماعیل؛ حسین زاده،  رباب؛ صفرعلی زاده، اسماعیل (1395). سطح بندی زیرساخت ها و تاسیسات گردشگری در شهرستان های استان آذربایجان غربی، نشریه جغرافیا و برنامه ریزی،ش 20 (55): 271-255.
Domínguez, Trinidad. Darcy, Simon & Alén González, Elisa. (2014). Competing For the Disability Tourism Market – A Comparative Exploration of the Factors of Accessible Tourism Competitiveness in Spain and Australia, Tourism Management, 47, 261–272.
Honeck, D. (2012). Export Diversification, Employment Generation and The Green Economy: What Roles for Tourism Linkages, 1 St Edition, WTO, Madrid.
Huang, Jen-Hung and Peng, Kua-Hsin. (2012). Fuzzy Researcch Model in TOPSIS: A New Approach for Generating Fuzzy Numbers to Assess the Competitiveness of the Tourism Industries in Asian Countries, Tourism Management, 33, 456-465.