سنجش و ارزیابی عملکرد گردشگری پایدار در مقاصد در حال ظهور (مطالعه موردی: شهر کرمان)

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسندگان

گروه گردشگری و هتلداری مجتمع آموزش عالی بم، بم، ایران

چکیده

گردشگری پایدار یک سیستم پیچیده و مفهوم آکادمیک به عنوان محصول عصر مصرف گرایی و نئولیبرالیسم است. امروزه پایداری به یک متغیر کلیدی در رقابت ‌پذیری و یک هدف اولیه برای مدیران مقاصد گردشگری تبدیل شده است.‌ با این‌ حال، ایجاد گردشگری پایدار آسان نیست .لازم است تعاملی قوی بین ابعاد و عوامل کلیدی گردشگری پایدار و اثرات آن بر محیط زیست برقرار شود . ﭘﮋوﻫﺶ حاضر از ﻧﻈﺮ ﻫﺪف ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ و از ﻧﻈﺮ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﮐﺎرﺑﺮدی اﺳﺖ و ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه است . هدف ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ حاضر، ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ شاخص های پایداری و سنجش، رتبه بندی مناطق شهر کرمان از نظر وضعیت شاخص های ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ ابعاد چهارگانه ﺗﻮﺳﻌﻪ ی ﮔﺮدﺷﮕﺮی پایدار است. ابتدا در سطح مناطق شهر کرمان، پرسشنامه توزیع گردید و نتایج به دست آمده با استفاده از روش آنتروپی شانون وزن دهی و با استفاده از مدل های تصمیم گیری(الکتر، ویکور و saw) وزن های بدست آمده مورد بررسی تقابلی قرار گرفته و بر اساس برخورداری از میزان ضریب تاثیر، مورد سنجش و ارزیابی قرار گرفتند.لیکن با توجه به ماهیت این مدل ها و ویژگیهای مناطق شهری کرمان، نتایج مدل های مختلف، نتایج متفاوتی را نشان می دهد که در هر کدام از نقشه‌ های تکنیک مورد استفاده بیان گردیده است. برای دست یابی به نتیجه قابل قبول از تکنیک ادغامی کپلند که نتایج سه مدل الکتر، ویکور و saw را با هم ادغام نموده و ارزیابی می نماید، استفاده گردید و براساس این تکنیک، مناطق چهارگانه شهری کرمان از منظر گردشگری پایدار مورد ارزیابی قرار گرفتند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Measuring and assessing sustainable tourism performance in emerging destinations (Case study: Kerman city)

نویسندگان [English]

  • Leila jalalabadi
  • Maryam Ziaabadi
Tourism and Hotel Management Group of Bam Higher Education Complex, Bam, Iran
چکیده [English]

As a product of consumerism and neoliberalism age, sustainable tourism is a complex system and an academic concept. Today, sustainability has turned into a key variable in competitiveness and a primary purpose for tourism managers. However, it is not easy to create a sustainable tourism. It is essential to provide strong interactions between dimensions and key factors of sustainable tourism and its effects on the environment. The present research is of a descriptive purpose and in terms of results is practical; also, the data collection tool is a questionnaire. The purpose of this study is to provide an integrated framework for identifying sustainability indicators and assessing and evaluating the indicators affecting four dimensions of sustainable tourism development in Kerman. Firstly, questionnaires were distributed in different areas of Kerman; after that, the results were weighted by Shannon entropy method, then achieved values were contrastively compared by using decision making models (electere, vikor and saw), and were tested and evaluated based on having the coefficient of influence. Regarding the nature of these models and characteristics of urban areas of Kerman, different models show different results, which are stated in the plan of used techniques. To achieve an acceptable result, Copeland's POSET technique which integrates the results of three models of electere, vikor and saw for evaluation is used, and from the sustainable tourism point of view, four urban areas of Kerman are assessed based on this technique.

کلیدواژه‌ها [English]

  • sustainable tourism
  • sustainability indicators
  • multiple-criteria decision making models
  • Kerman

مراجع

اصغرپور، محمدجواد (1388)، "تصمیم‌گیری چند معیاره "، چاپ ششم، انتشارات دانشگاه تهران.
بابایی، ماریا، رمضانی گورابی، بهمن(1398). ارزیابی توسعه گردشگری شهر رشت در چارچوب پایداری زیست محیطی، فصلنامۀ جغرافیا ( برنامه­ریزی منطقه­ای). دورۀ 10، شمارۀ پیاپی37.
بدری، سید علی، فرجی سبکبار، حسنعلی، جاودان، مجتبی، جاودان، شرفی، حجت اله، (1391)، رتبه بندی سطح پایداری نقاط روستایی بر اساس مدل وایکور مطالعه موردی: روستاهای شهرستان فسا، استان فارس، مجله علمی – پژوهشی جغرافیا و توسعه، سال دهم، شماره پیاپی، 26، صفحات 20-1، زاهدان.
پاپلی یزدی، محمد‌حسین (1386). گردشگری (ماهیت و مفاهیم)، تهران: سمت
ﭘﻮﺭﻃﺎﻫﺮﻱ ، ﻣﻬﺪﻱ ، ﺳﺠﺎﺳﻲ ﻗﻴﺪﺍﺭﻱ ، ﺣﻤﺪﺍﷲ، ﺻﺎﺩﻗﻠﻮ، ﻃﺎﻫﺮﻩ،(1388).سنجش و الویت ﺑﻨﺪﻱ ﭘﺎﻳﺪﺍﺭﻱ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺩﺭ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺭﻭﺳﺘﺎﻳﻲ، ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺗﻜﻨﻴﻚ ﺭﺗﺒﻪ ﺑﻨﺪﻱ ﺑﺮﺍﺳﺎﺱ ﺗﺸﺎﺑﻪ ﺑﻪ ﺣﻞ ﺍﻳﺪﻩ­ﺁﻝ ﻓﺎﺯﻱ( ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ­ ﻣﻮﺭﺩﻱ: ﺩﻫﺴﺘﺎﻥ ﺣﻮﻣﻪ ﺑﺨﺶ ﻣﺮﻛﺰﻱ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎﻥ ﺧﺪﺍﺑﻨﺪﻩ­) .فصلنامهپژوهش­های روستایی: ­دوره1، شماره1، ص1-33 .
حاتمی نژاد، حسین، زیاری ، کرامت الله، پوراحمد، احمد، قائمی راد، طیبه (1399). ارزیابی پایداری زیست محیطی گردشگری شهری (نمونه موردی: رشت)، فصلنامه جغرافیا( برنامه ریزی منطقه ای)، سال دهم، شمارۀ2، بهار1399، صص194-185.
شریف زاده،احمد،(1381)، توسعه پایدار گردشگری روستایی، ماهنامه اقتصاد جهاد، خرداد، شماره25.
قدمی، مصطفی (1386). «مدل‌سازی توسعة شهری و گردشگری در چارچوب پایداری نمونة مورد مطالعه: شهر کلاردشت»، پایان‌نامة دکترا، دانشگاه تهران.
مرادی مسیحی، واراز و علی قاسمی، 1393 ، نقش گردشگری در توسعة اقتصادی سکونتگاه های روستایی شهرستان بهشهر، فصلنامة اقتصاد فضا و توسعة روستایی، سال سوم، شمارة 2 ، صص 105 - 124 .
مصطفایی، نرگس(1394)، مکانیابی فضای سبز شهری شهر پارساباد با استفاده از مدل ویکور، پایان نامه کارشناسی ارشد، استاد راهنما: عطاء غفاری، دانشگاه محقق اردبیلی.
مولدان،بدریج،بیلهارز،سوزان،(1381)، شاخص های توسعه پایدار،ترجمه : نشاط حداد تهرانی و ناصر محرم نژاد،تهران،انتشارات سازمان حفاظت از محیط زیست.
Bell, S., and S. Morse. (2002). Measuring sustainability; learning by doing. Earthscan, London, UK. Bellows, B. C. 19.
Bianchi, R. (2004). Tourism restructuring and the politics of sustainability: A critical view from the European periphery (the Canary Islands). Journal of Sustainable Tourism, 12(6), 495–529.
Bramwell, B. and Lane, B. (1993a). Interpretation and Sustainable Tourism The Potential and the Pitfalls. Journal of Sustainable Tourism 1 (2),pp.71-80.
Bramwell, B., & Lane, B. (1993). Sustaining tourism: An evolving global approach. Journal of Sustainable Tourism, 1(1), 1–5.
Bramwell, B., & Lane, B. (2009). Priorities in sustainable tourism research. Journal of Sustainable Tourism,16(1),1-4.
R.W, (2002), Ecotoursm-Hasid achieved Maturity or HAS the Bubble Burst Pacific Rim tourism2000. New Zealand.
Butler, R.W. and Hall, C. M.­(1998), Tourism and Recreation in Rural Areas, John Wiley and Sons Chichester.
Cooper, C. et al. (2008). Tourism: principles ad practice. Harlow: Financial Times Prentice Hall.
Durovic, M., & Loverentjev, S. (2014). Indicators of sustainability in cultural urism. The Macrotheme Review, 3(7), 180-189.
Hall, C. M., & Lew, A. A. (1998). The geography of sustainable tourism: Lessons and prospects. In C. M. Hall & A. A. Lew (Eds.), Sustainable tourism: A geographical perspective (pp. 199-203) New York, NY: Longman.
Hilal Erkuş - Öztürk, Ayda Eraydın (2010). Environmental governance for sustainable tourism development: Collaborative networks and organisation building in the Antalya tourism region Tourism Management, Volume 31, Issue 1, February 2010, Pages 113-124.
Holden, A. (2003). In need of new environmental ethics for tourism? Annals of Tourism Research,30(1),94-108.
Hung-yi, w & gwo-hshiung, t & yi-hsuan, C (2009). A fuzzy mcdm approach for evaluating banking performance based on balanced scorecard, expert systems with applications, vol36, pp 10135–10147.
Jih-jeng, h & gwo-hshiung, t & hsiang-his, l (2009). A revised vikor model for multiple criteria decision making-the perspective of regret theory, the smithsonian/nasa astrophysics data system, vol 35, pp 761- 768.
Joppe, M. (2017). “Tourism Policy and Governance: Quo Vadis?”, Tourism Management Perspectives, Available online 24 November 2017.
Josip, M., & Ivan, K. (2015). Weighting indicators of tourism sustainabiling: a critical note. Ecological Indicators, 48, 312-314.
Lai ,P.& Napal ,S.K.(2006).”Local perspectives of ecotourism development in Tawushan Nature Reserve, Taiwan”.Journal of Tourism Management,Vol.27.
LEPAE (1998) Towards Indiators of Sustainable Development; Chemical Engineering Department, University of Porto Rua dos Bragas, Portugal.
Liburd, J. J. (2010). Introduction to Sustainable Tourism Development. In Liburd, J. J. and Edwards, D. (eds.) (2010). Understanding the Sustainable Development of Tourism. Oxford: Goodfellow Publishers.
Liu, Z. (2003). Sustainable tourism development: A critique. Journal of Sustainable Tourism, 11(6),459-475.
Mowforth, A,. & Munt, I. (1998). Tourism & sustainability: New tourism in the third world London : Rutledge.
Navarro Jurado, E., Tejada Tejada, M., Almeida García, F., Cabello González, J., Cortés Macías , R., Delgado Peña, J., et al (2012).Carrying capacity assessment for tourist destinations.Method for the creation of synthetic indicators applied in a coastalarea. Tourism Management, 33, 1337–1346.
Panosso Netto, A. (2009). What is Tourism? Definitions, Theoretical Phases and Principles. In: Tribe, J. (ed.) (2009). Philosophical issues in tourism. Bristol: Channel View.
Reid, D. (1995). Sustainable development: An introductory guide. London: Earth scans Publications.
Saarinen, J. (2006). Traditions of sustainability in tourism studies. Annals of Tourism Research, 33(4),1121-1140.
Schilcher, D. (2007). Growth versus Equity: The Continuum of Pro-Poor Tourism and Neoliberal Governance. Current Issues in Tourism 10(2&3),pp.166-193.
Sharpley, R. (2000).Tourism and sustainable development: exploring the theoretical divide. Journal of Sustainable Tourism, 8(1), 1–19.
Teo, P. (2002). Striking a Balance for Sustainable Tourism: Implications of the Discourse on Globalisation. Journal of Sustainable Tourism 10 (6),pp.459-474.
Torres-Delgado, A- & Saarinen ,J(2014) Using indicators to assess sustainable tourism development: a review, Tourism Geographies: An International Journal of Tourism Space, Place and Environment, 16:1, 31-47.
Tsaur, Sheng- Hshiung, Lin Yu- chiang, Lin Jo- Hui, 2006, Evaluating Ecotourism Sustainability from the Integrated Perspective of Resource, Community and Tourism,Journal of Tourism Mamagement, No. 27, PP. 640-653.
(2005). Cultural tourism and peverty allivation: The Asia Pacific Perspective Madrid :UNWTO.
Webster, C., & Ivanov, S. (2013). Transforming comptitiveness into economic benefits: Does tourism stimulate economic growth in more competitive destinations? Tourism Management, 137-140.
Wheeller, B. (1993). Sustaining the ego. Journal of Sustainable Tourism, 1(2), 121–129.
Yoon, Y., Gursoy, D. and Chen, J.S. (2001). Validating a tourism development theory with structural equation modeling, Tourism Management , 22(4): 363 -372.
فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)
دوره 11، شماره 44
مهر 1400
صفحه 17-32

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار