تحلیل ساختاری مولفه‌های موثر بر توسعه روستایی با تاکید بر اقتصاد غیررسمی در استان کردستان (مطالعه موردی: مناطق روستایی مرزی شهرستان‌های مریوان و بانه)

نوع مقاله : مقاله های برگرفته از رساله و پایان نامه

نویسندگان

1 دانشجوی مقطع دکتری تخصصی جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 استادیار گروه جغرافیا، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

3 استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه فارابی، تهران، ایران

چکیده

هدف از پژوهش حاضر، بررسی نقش اقتصاد غیررسمی در توسعه روستایی روستاهای واقع در مناطق مرزی شهرستان‌های بانه و مریوان با استفاده از تحلیل معادلات ساختاری است. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی ساکنان نواحی روستایی واقع در دو شهرستان بانه و مریوان، در دهستان‌های مرزی این شهرستان‌ها که به صورت مستقیم با مرز در ارتباط هستند، می‌باشد. لذا، چهار دهستان در شهرستان بانه و دو دهستان در شهرستان مریوان هدف نهایی مطالعه حاضر بوده واز بین روستاهای این دهستان‌ها، 27 روستا که در فاصله‌ی حداکثر 30 کیلومتری مرز واقع شده‌اند مورد مطالعه قرار گرفته‌اند. براساس آخرین آمارگیری نفوس و مسکن (1395)، 9788 خانوار در روستاهای هدف پژوهش ساکن هستند. نمونه مورد مطالعه با استفاده از فرمول کوکران و به روش نمونه‌گیری طبقه‌ای تصادفی با انتساب متناسب انتخاب شدند(370 سرپرست خانوار).ابزار مورد استفاده در این پژوهش شامل پرسشنامه‌ی محقق ساخته‌ای است که روایی آن به صورت محتوایی (صوری) و سازه‌ای و پایایی آن با استفاده از پایایی ترکیبی مورد تأیید قرار گرفته است. تحلیل داده‌ها از طریق تحلیل همبستگی و الگویابی معادلات ساختاری و با استفاده از نرم‌افزارهای SPSS وAMOS انجام شده است. مدل ارزیابی شده در پژوهش از شاخص‌های برازندگی قابل قبولی برخوردار بود. مدل‌سازی معادلات ساختاری نشان داد، مولفه‌های کیفیت زندگی (409/0= γ، 51/4 = Z)، زیست-محیطی (36/0= γ، 39/5 = Z)، مهاجرت (64/0= γ، 25/8 = Z)، توانمدی اقتصادی (41/0= γ، 64/5 = Z) و کیفیت کالبدی ـ فضایی روستا و مساکن آن (39/0= γ، 25/5 = Z) تبیین کننده‌ی 68 درصد از تغییرات پراکنش توسعه روستایی هستند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Structural analysis of components affecting rural development with emphasis on informal economy in Kurdistan province (Case study: Border rural areas of Marivan and Baneh counties)

نویسندگان [English]

  • Mostafa Nankali Kalabadi 1
  • Farideh Asadian 2
  • Alireza Abbasi Semnani 3
1 PhD Student in Geography and Rural Planning, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 Assistant Professor, Department of Geography, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
3 Assistant Professor, Farabi University, Department of Geography, Tehran, Iran
چکیده [English]

in the border villages of these counties that are directly connected to the border. Therefore, four villages in Baneh city and two villages in Marivan city are the final target of the present study and among the villages of these villages, 27 villages that are located at a maximum distance of 30 km from the border have been studied. According to the latest population and housing statistics (2016), 9788 households live in the target villages. The study sample was selected using Cochran's formula and random sampling method with proportional assignment (370 heads of households). The tool used in this study includes a researcher-made questionnaire whose content validity (formal) and its structure and reliability Approved using hybrid reliability. Data analysis was performed through correlation analysis and structural equation modeling using SPSS and AMOS software. The model evaluated in the study had acceptable fitness indices. Structural equation modeling showed the components of quality of life (γ = 0.409, Z = 4.51), environmental (γ = 0.36, Z = 5.39), migration (γ = 0.64, 0.25). Z = 8), economic viability (γ = 0.41, Z = 5.64) and physical-spatial quality of the village and its dwellings (γ = 0.39, Z = 5.25) explain 68% of the changes in development distribution They are rural.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Informal economy
  • rural development
  • border villages
  • structural equations
  • Kurdistan province

مراجع

خیرالدین، رضا و رازپور، مهدی (1393الف). بررسی پیامدهای اقتصادی غیررسمی و توریسم تجاری بر تحولات کالبدی فضایی شهرستان مرزی بانه؛ رویکرد تحلیل استراتژیک فضایی چند مقیاسی. مطالعات و پژوهش­های شهری و منطقه­ای، سال پنجم، شماره بیستم، صص 66-45.
خیرالدین، رضا و رازپور، مهدی (1393ب). پایش تحولات فضایی سکونتگاههای روستایی مناطق مرزی؛ چالشها و
ظرفیتها در کارکرد جامعة روستایی شهرستان مرزی بانه. فصلنامه روستا و توسعه، سال 17، شماره 4، صص 48-25.
قادرشفق، طیبه (1395). تحلیل اثرات مشاغل غیررسمی و اقتصاد زیرزمینی در مناطق روستایی شهرستان نیمروز. پایان­نامه کارشناسی ارشد در رشته جغرافیا و برنامه­ریزی روستایی، دانشگاه زابل، زابل.
عنابستانی، علی اکبر و نامدار، محبوبه (1395). بررسی پیامدهای فعالیت غیررسمی (کالاهای وارداتی) روستاییان بر توسعه­ی سکونتگاه­های روستایی (مورد: منطقه دهشیخ و سیگار شهرستان لامرد). فصلنامه برنامه­ریزی منطقه­ای، سال ششم، شمارۀ پیاپی 23، صص 128-113.
عنابستانی، علی اکبر و نامدار، محبوبه (1396). مقایسه تطبیقی اثرات قاچاق کالا بر توسعه نواحی روستایی (مورد پژوهی: مناطق تجاری ده­شیخ (فارس) و گچین (هرمزگان)). فصلنامه پژوهش­های روستایی، دوره هشتم، شماره 2، صص 227-211.
افراخته، حسن و حجی­پور، محمد (1396). اقتصاد زباله­ای در روستاهای پیراشهری جنوب تهران. فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، سال ششم، شماره 4 (پیاپی 22)، صص 72-47.
قلی پور، آذر (1389). تجزیه و تحلیل و برآورد اشتغال غیررسمی (مطالعه موردی شهر خرم آباد). پایان نامه کارشناسی ارشد رشته­ی اقتصاد دانشگاه رازی، کرمانشاه.
کریمی موغاری، زهرا. جهان­تیغ، الهام (1393). عوامل مؤثر بر اشتغال غیررسمی زنان جوان در ایران. مطالعات اجتماعی روانشناختی زنان، دورۀ 12، شماره 3، صص 142-115.
افراخته، حسن و حجی­پور، محمد (1396). بررسی اقتصاد زباله­ای در روستاهای پیراشهری جنوب تهران. فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، سال ششم، شماره 4، صص 72-47.
کهنه­پوشان، سیدهادی و شایان، حمید (1392). بررسی تاثیرات اقتصادی قاچاق کالا بر شهرهای مرزی مطالعه موردی؛ شهر مریوان. نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی سال 13، شماره 29، صص 73-51.
کهنه­ پوشان، سیدهادی و جلالیان، حمید (1392). تأثیر قاچاق کالا بر اقتصاد روستاهای مرزی مورد: بخش خاو و میرآباد شهرستان مریوان. جغرافیا و توسعه، سال 11، شماره 32، صص 74-61.
شاطریان، محسن.؛ گنجی پور، محمود و اشنویی، امیر (1392). تأثیر وضعیت اجتماعی - اقتصادی مرزنشینان بر قاچاق کالا (مطالعه موردی: استان های سیستان و بلوچستان، بوشهر و کردستان). پژوهش­های جغرافیای انسانی، دوره 45، شماره 2، صص 178-157.
عرب مازاریزدی، علی (1384). اقتصاد سیاه در ایران. تهرانن، مؤسسه تحقیقات و توسعه­ی علوم انسانی.
Schneider, F. (2005). Shadow economies around the world: what do we really know? European Journal of Political Economy, Vol. 21. No.3, Pp. 598-642.
Byrd, E., Bosley, H. & Dronberger, M. (2009): Comparisons of stakeholder perceptions of tourism impacts in rural eastern North Carolina, Tourism Management, Vol. 30, No. 1, Pp. 693– 703.
Okubo, T, (2004). The border effect in the Japanese market: A Gravity Model analysis. Journal of Japanese international Economies, 18, 1-11.
Sheehan, C. M., & Riosmena, F. (2013). Migration, business formation, and the informal economy in urban Mexico. Social Science Research, 42(4), 1092-1108.
Leebouapao, L., Souksavath, P., Sone, P., Darachanthara, S. & Norintha, V. (2004). Lao PDR's cross border economy: Case study in Dansavanh, Savannakhet and Houaysay/Tonpheung, Bokeo, Lao PDR. Cambodia: Graphic Roots Co., Lt
Rafique, A., Rogaly, B., (2003). Internal seasonal migration, livelihoods and vulnerability in India: A case study. In Siddiqui, T., (Ed.), Migration and Development: Pro-Poor Policy Choices (pp. 359-85), Dhaka: University Press Limited.
Henley, A., & Arabsheibani, R. (2009). On defining and measuring the informal sector: Evidence from Brazil. World Development, 37(5), 992-1003.
ILO (2017). Informal economy. Available at: http://www.ilo.org/global/topics/employmentpromotion/informal-economy/lang--en/index.htm.
Sana, M., & Massey, D.S. (2005): Household composition, family migration, and community context: Migrant remittances in four countries, Social Science Quarterly. No. 86, Pp. 509–28.
De Haas, H. (2006): Migration, remittances and regional development in Southern Morocco. Geoforum, Vol. 37, No. 4, Pp. 565-580.
فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)
دوره 11، شماره 42
خرداد 1400
صفحه 753-770

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار