شناسایی و تحلیل پیشران های کلیدی موثر بر بازآفرینی بافت های ناکارآمد با رویکرد آینده پژوهی مطالعه موردی: منطقه 12 کلانشهر تهران

نوع مقاله : مقاله های برگرفته از رساله و پایان نامه

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری شهرسازی، گروه شهرسازی، دانشکده عمران، معماری و هنر، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی،تهران، ایران

2 گروه شهرسازی، دانشکده عمران، معماری و هنر، علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

3 دکتری شهرسازی، استاد گروه شهرسازی، دانشکده عمران، معماری و هنر، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی،تهران، ایران

چکیده

ازآنجایی که محلات قدیمی نشانه هویت فرهنگی و تاریخی شهرها محسوب می‌شوند تخریب و نابودی آنها تیشه‌ای بر ریشه هویت ساکنان است، ضرورت رسیدگی به این بافتها و بازآفرینی آنها احساس می‌شود. البته موضوع محلات فرسوده و ناکارآمد شهری و بازآفرینی این محلات موضوعی پیچیده و چندبعدی است لذا بایستی هرگونه مسائل و موضوعات درارتباط با بازآفرینی بافت های ناکارآمد شهری به صورت نگاه چند بعدی و ترکیبی از عوامل مختلف مورد سنجش و ارزیابی قرا گیرد. بدین‌منظور در این پژوهش سعی گردیده است که به صورت سیستمی و نظام‌مند پیشران‌های کلیدی موثر بر بازآفرینی محلات فرسوده منطقه 12 کلانشهر تهران شناسایی و تحلیل شوند. در این پژوهش ابتدا با تکنیک پویش محیطی و دلفی، 40 عامل اولیه در شش حوزه مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی-فرهنگی، حقووقی و قانونی، مدیریتی و کالبدی استخراج شده و سپس با استفاده از روش دلفی مدیران، ماتریس اثرات متقاطع مولفه‌ها تشکیل گردیده است. در مرحله بعدی از طریق نرم‌افزار میک‌مک نسبت به تحلیل ماتریس اقدام شده است. نتایج حاصل از پراکندگی متغیر‌ها در محور تاثیرگذاری و تاثیر‌پذیری عوامل در نرم‌افزار میک‌مک، حاکی از ناپایداری سیستم در بازآفرینی محدوده مورد‌‌مطالعه است و بر همین اساس پنج دسته متغیر مورد شناسایی قرار گرفت. در نهایت با توجه به امتیاز بالای اثرگذاری مستقیم و غیرمستقیم عوامل، ده عامل اصلی به‌عنوان پیشران‌های کلیدی در آینده بازآفرینی منطقه مورد شناسایی قرار گرفتند. از بین پیشران‌های مورد‌بررسی نیز، متغیر‌های بخش اجتماعی-فرهنگی بیشترین تأثیر را بر بازآفرینی محلات منطقه مورد مطالعه و عوامل سیاسی کمترین درجه تأثیرگذاری را به خود اختصاص دادند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Identification and analysis of key promoters affecting dysfunctional tissue regeneration Based on Future Research Approach Case Study: District 12 of Tehran metropolis

نویسندگان [English]

  • Mohammad Jahed Ghadami 1
  • Alireza Andalib 2
  • hamid majedi 3
1 Phd Student of Uurban Planing, Urban Planning Group, Civil, Art and Architecture College, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 Depatment of Urban Planing/ Faculty of Art and Architecture / Science and Research Branch /Islamic Azad Univercity/ Tehran/Iran
3 Phd in UrbanPlaning, Associate Professor of Urban Planning Group, Civil, Art and Architecture Ccollege, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Since ancient neighborhoods are a symbol of the cultural and historical identity of cities and their destruction and destruction are at the root of the inhabitants' identity, there is a need to address these contexts and recreate them. Of course, the issue of worn-out and inefficient urban neighborhoods and recreation of these neighborhoods is a complex and multidimensional issue, so any issues related to recreational urban texture regeneration should be evaluated in a multidimensional way and a combination of different factors. In this study, systematically and systematically, the key proponents of effective regeneration of worn-out neighborhoods of District 12 of Tehran metropolis have been systematically identified and analyzed. In this study, first, 40 environmental factors were extracted in six different political, economic, socio-cultural, legal, managerial, and physical fields using environmental and Delphi techniques, and then using the Delphi method of managers, the cross-effects matrix of the components Is formed. In the next step, matrix analysis was performed through Miccom software. The results of scattering of variables in the influence axis and factor influencing in the Mickemak software indicate the instability of the system in recreating the study area and accordingly five variables were identified. Finally, given the high score of direct and indirect influence of the factors, ten key factors were identified as key drivers in the future recreation of the area. Among the factors considered, socio-cultural variables had the greatest impact on recreation of the study area and political factors had the least influence.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Key Propellants
  • Recreation
  • Worn Neighborhoods
  • District 12 of Tehran Metropolis

مراجع

  1. ابلقی، علیرضا(1380)، بافت تاریخی، حفاظت، مرمت، بهسازی یا نوسازی، نشریه شهرسازی و معماری هفت شهر 1(4)، 124-113.
  2. احمدزاده نانوا، حسین(1387)، سنجش و ارزیابی ظرفیت­های مشارکت اجتماعی در فرایند بهسازی و نوسازی محلات ناکارآمد شهری، پایانامه کارشناسی ارشد شهرسازی، دانشکده هنر، دانشگاه تربیت مدرس
  3. پوراحمد، احمد، شماعی، علی(1384)، بهسازی و نوسازی شهری از دیدگاه علم جغرافیا، انتشارات دانشگاه تهران.
  4. پوراحمد،‌ احمد؛‌ حبیبی،‌ کیومرث؛‌ کشاورز،‌ مهناز(1389)، سیر تحول مفهوم­شناسی بازآفرینی شهری به عنوان رویکردی نو در بافت­های فرسوده شهری،‌ فصلنامه مطالعات شهر ایرانی اسلامی، پاییز 1389،‌ دوره 1، ‌شماره 1،‌ صص. 92-73
  5. حاتمی نژاد، حسین، پوراحمد، احمد، نصرتی هِشی، مرتضی(1398)، آینده پژوهی در بافت فرسوده شهری - مطالعه موردی: ناحیه یک، منطقه 9 شهر تهران، فصلنامه اطلاعات جغرافیایی سپهر، 28(109)، صص: 55-37.
  6. حاجی­پور، خلیل(1386)، مقدمه ای بر سیر تحول و تکوین رویکردهای مرمت شهری (دوره زمانی بعد از جنگ جهانی اول تا آغاز هزاره سوم)، اندیشه ایرانشهر، صص: 2
  7. دانشگاه علم و صنعت ایران.
  8. زیاری، کرامت اله، مهدنژاد، حافظ، پرهیز، فریاد(1388)، مبانی و تکنیک­های برنامه­ریزی شهری، چاپ اول، انتشارات دانشگاه بین المللی چابهار
  9. سجادزاده، حسن؛ زلفی گل، سجاد(1394)، طراحی شهری در بازآفرینی محلات سنتی با رویکرد محرک توسعه نمونه موردی:محله گلپا همدان، آمایش محیط، دوره 8، شماره 31، صص 147-171.
  10. سجادی،ژیلا­(1390)، تحلیل اجتماعی_ فضایی در بافتهای فرسوده شهری مطالعه موردی: بافت مرکزی شهر سردشت،مجله پژوهش و برنامه­ریزی شهری، سال دوم،شماره ششم، صص: 55-70
  11. شفیعی دستجردی، مسعود؛ صادقی، نگین­(1396)،  بررسی طرح های باز آفرینی بافت های فرسوده ی   شهری به روش تلفیقی –تحلیل شبکه­ای -کارت  امتیازی متوازن  ،نمونه موردی :بافت فرسوده زینبیه اصفهان نشریه باغ نطر سال 14شماره 46 .
  12. شورت، جان رنه (1388)، نظریه شهری، ارزیابی انتقادی، ترجمه کرامت اله زیاری، حافظ مهدنژاد و فریاد پرهیز، چاپ دوم، انتشارات دانشگاه تهران
  13. صفری،جابر­(1395)، بررسی عوامل مالی موثر بر اجرای طرح­های بازآفرینی شهری نمونه موردی شهر کرد، پایاننامه کارشناسی ارشد، رشته جغرافیا و برنامه­ریزی شهری، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه مازندران
  14. عندلیب ،علیرضا؛ بیات، اشکان؛ رسولی، لیلا(1394)، مقایسه و تطبیق بازآفرینی بافت های فرسوده شهری بلوک خیام تهران (ایران) و پروژه لیورپول1، فصلنامه هویت شهر، دوره 4، شماره29، 79-104.
  15. فرخ زنوزی، عباس(1380)، ضرورت نوزایی شهری، نشریه شهرسازی و معماری هفت شهر، 1(4)، صص: 15-6.
  16. کیم، هیوم یونگ، شورت، جان رنه (1389)، شهرها و نظام­های اقتصادی، ترجمه ابوالفضل مشکینی، فریاد پرهیز، علیرضا غلامی، حافظ مهدنژاد، تهران، انتشارات مرکز مطالعاتی معماری و شهرسازی وزارت مسکن و شهرسازی
  17. لطیفی،غلامرضا؛ صفری چابک،  ندا (1393)،  بازآفرینی مفهوم محله در شهرهای ایرانی  اسلامی برپایه اصول نوشهرگرایی  فصلنامه مطالعات شهری، شماره 7.
  18. ماجدی، حمید (1389)، توسعه­های شهری امروز، بافت­های فرسوده آینده، نشریه هویت شهر، 4(6)، صص: 94-87.
  19. محمدصالحی، زینب، شیخی، حجت، رحیمیون، علی اصغر­(1392)، بهسازی کالبدی _ محیطی بافت مرکزی شهر با رویکرد توسعه شهری پایدار، مطالعه موردی، بافت مرکزی شهر خرم آباد، فصلنامه علمیپژوهشی مطالعات شهری،  شماره 7، صص: 73-87.
  20. محمدی،جمال؛ شفقی، سیروس ؛ نوری، محمد­(1393)، تحلیل ساختار فضایی-کالبدی بافت فرسوده شهری با رویکرد نوسازی و بهسازی، مطالعه موردی:بافت فرسوده شهر دو گنبدان ،نشریه علمی –پژوهشی برنامه ریزی فضایی ،سال چهارم شماره2.
  21. ملکی، سعید (1382)، شهر پایدار و توسعة پایدار شهری فصلنامه مسکن و انقلاب شماره، شماره 102،صص:26
  22. مهندسین مشاور شاران­(1396)، شناسایی محله­ها و محدوده­های ناکارآمد هدف بازآفرینی شهری و راهکارهای اجزایی آن، وزارت راه و شهرساری، شرکت عمران و بهسازی شهری ایران.
  23. Balchin,Paul and soon(1998), Urban land Economics, Machmillan, Ltd, U. K
  24. Chapin, S( 1979). Urban Land use Planning, New York
  25. Colantinio, A & Dixon, T (2011), urban regeneration & social sustanibility: best practice from European cities.
  26. Furlan, R., & Faggion, L. (2017). Urban regeneration of GCC cities: preserving the urban fabric’s cultural heritage and social complexity.
  27. Galdinin, R. 2005. Urban Regeneration. Process the Case of Genoa, an Example of Integrated Urban Development 45th Congress of the European Regional Science Association: Land Use and Water Management in a Sustainable Network Society, Italy
  28. M., (2008) Strategic Foresight, Lipsor Working Paper ,France , Paris.
  29. Gordon, A., (2009) Future Savvy, American Management Association Press, New York
  30. Lazarević, E. V., Koružnjak, A. B., & Devetaković, M. (2016). Culture design-led regeneration as a tool used to regenerate deprived areas. Belgrade—The Savamala quarter; reflections on an unplanned cultural zone. Energy and Buildings, 115, 3-10.
  31. lchfield, D,(2000), Context of Urban Regeneration,in Urban Regeneration. Sage Publications Ltd.
  32. Loosum, R, (1996). Urban conservation policy and the pre servation of historical and cultural. ,
  33. McDonald, S., N. Malys & V. Maliene, "Urban Regeneration for Sustainable Communities: A Case Study", Technological and Economic Development of Economy, Vol. 15, No. 1, Pp. 49-59, 2009.
  34. Neuma W. (2007) Social research methods, 6thed. Upper Saddle River, NJ: Pearson Education, London.
  35. Norbe, E. (2002), Urban Regeneration Experiences in Brazil: Historical Preservation, Tourism Development and Gentrification
  36. Ozlem, G., (2009), Urban Regeneration and Increased Competitive Power:
    Ankara in an Era of Globalization, Cities, 26 (1): 27-37
  37. 399–409,Volume 13, Issue 6, December 1996
  38. Roberts, Peter & Sykes, Hugh (2000) Urban Regeneration: Handbook. London: Sage Publication
  39. UN-Habitat (2012),Handling Land: Innovative tools for land governance and secure tenure, HS Number: HS/023/12E, United Nations Human Settlements Programme (UN Habitat) .http:// www .unhabitat.org.
  40. United Nations (2012), World Urbanization Prospects: The 2011 Revision United Nations )Population Division of the Department of Economic and Social Affairs(, New York. ESA/P/WP/224
  41. Yikang Rui (2013), Urban Growth Modeling Based on Land-use Changes and Road Network Expansion, Doctoral Thesis in Geodesy and Geoinformatics with Specialization in Geoinformatics Royal Institute of Technology Stockholm, Sweden, 2013.
فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)
دوره 11، شماره 42
خرداد 1400
صفحه 851-870

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار