بررسی میزان انطباق جهت معماری ساختمان های قدیم و جدید شهر سقز از منظر اقلیمی

نوع مقاله : مقاله های برگرفته از رساله و پایان نامه

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تخصصی جغرافیای طبیعی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 دانشیار گروه جغرافیا، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

3 دانشیار گروه جغرافیا، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

4 دانشیار گروه جغرافیا، دانشکده علوم انسانی، واحد یادگار امام خمینی(ره) شهر ری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

نگاهی گذرا بر فرم مسکن در کشور و سایر کشور ها این اثر را به خوبی آشکار می سازد. امروزه معماران و مهندسان مسکن تمام تلاش خود را برای همسازی مساکن با اقلیم منطقه برای ایجاد محیطی ارام و همراه با آسایش زیستی برای ساکنان بکار می بندند. در معماری مدرن با توجه با افزایش قیمت حامل های انرژی و هزینه بسیار بالا برای سرمایش و گرمایش ساختمان ها تلاش بسیاری برای انطباق و سازگاری مساکن با شرایط اقلیمی انجام می شود. در مناطق سردسیر و گرمسیر این پدیده اثر خود را در سبد هزینه خانوار به شدت نشان می دهد. با وجود تلاش دولت ها برای کمک به مردم در تقبل بخشی از هزینه ها از طریق کاهش تعرفه های برق و حامل های انرژی ولی همچنان بار آن بر سبد هزینه خانوار ها سنگینی می کند. لذا بهترین کار تلاش بر همسازی مساکن با شرایط اقلیمی منطقه می باشد. شهرستان سقز از شهرهای منطقه سردسیر ایران می باشد که می بایستی توجه ویژه ای به سازگاری هر چه بیشتر بنا ها با شرایط اقلیمی منطقه شود. هدف این تحقیق یافتن سازگارترین الگوی معماری با شرایط اقلیمی منطقه با استفاده از شاخص های علمی مرسوم در ایران و جهان شناسایی و معرفی شده و در عین حال میزان انطباق معماری قدیم و جدید شهر سقز با الگوی سازکار مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد. روش مقاله توصیفی- تحلیلی است. یافته های مقاله نشان می دهد که با استفاده از ویژگی‌های زیست -اقلیمی و طراحی و انطباق الگوی معماری شهر سقز بر اساس شاخص دمای موثر می توان نیازهای حرارتی و آسایش اقلیمی شهر سقز را در طول سال به صورت ساعت به ساعت تعیین نمود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Assessing the degree of adaptation for the architecture of old and new buildings in Saqez from a climatic perspective

نویسندگان [English]

  • Sara Karimzadeh 1
  • hassan lashkari 2
  • reza borna 3
  • majid valishareeatpanahi 4
1 PhD student in Natural Geography, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
2 Associate Professor, Department of Geography, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
3 Associate Professor, Department of Geography, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran
4 Associate Professor, Department of Geography, Faculty of Humanities, Imam Khomeini Memorial Branch, Rey, Islamic Azad University, Tehran, Iran
چکیده [English]

A quick look at the form of housing in the country and other countries reveals this effect well. Today, architects and housing engineers make every effort to adapt housing to the climate of the region to create a peaceful environment with bio-comfort for residents. In modern architecture, due to the increase in the price of energy carriers and the very high cost of cooling and heating buildings, many efforts are made to adapt and adapt housing to climatic conditions. In cold and tropical regions, this phenomenon has a strong effect on the household budget. Despite government efforts to help people cover some of the costs by reducing electricity tariffs and energy carriers, the burden remains on households. Therefore, the best thing to do is to try to adapt the houses to the climatic conditions of the region. Saqez city is one of the cities in the cold region of Iran that special attention should be paid to the compatibility of buildings with the climatic conditions of the region. The purpose of this study is to find the most compatible architectural model with the climatic conditions of the region using conventional scientific indicators in Iran and the world to identify and introduce and at the same time the compatibility of old and new architecture in Saqez with the compatible model to be studied and evaluated. The method of the article is descriptive-analytical. Findings show that by using bio-climatic features and designing and adapting the architectural model of Saqez city based on the effective temperature index, the thermal needs and climatic comfort of Saqez city can be determined hourly during the year.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Architectural pattern
  • climatic conditions
  • adaptation

مراجع

بهرام پور، عبدالحمید. (1392)، ارائه مدل مناسب جهت گیری بناها و فضاهای آزاد شهری منطبق با شرایط اقلیمی شهر حاجی آباد هرمزگان، پایان نامه کارشناسی ارشد به راهنمایی حسن لشکری، ص 12.
بیرقدار. محمدعلی. (1377). طرح مطالعه معماری مساکن روستایی خراسان، سازمان هواشناسی کشور
پور خادم، زهرا. (1382). نقش اقلیم در شکل گیری و تحول بناهای مسکونی اردبیل، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی.
تقدیری، عبدالرضا. (1383). میزان تبعیت الگوی معماری در استقرار واحدهای مسکونی شهر تربت حیدریه از شرایط اقلیمی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی.
جامع، عبدالکریم. (1392). ارائه مدل مناس جهت گیری فضاهای آزاد شهری منطبق با شرایط اقلیمی – مطالعه موردی شهر شیراز، پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی، واحد لارستان.
حسین‌آبادی، سعید.، لشکری، حسن.، سلیمانی‌مقدم، محمد. (1391). طراحی اقلیمی ساختمان‌های مسکونی شهر سبزوار با تأکید بر جهت‎گیری ساختمان و عمق سایبان. جغرافیا و توسعه، 27، 116-103.
داوری، رضا. (1381). تهیه نقشه های پهنه بندی زیست اقلیمی استان آذربایجان غربی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی.
رازجویان، محمود. (1367). آسایش به وسیله معماری همساز با اقلیم، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی تهران.
رازجویان، محمود. (1379). آسایش در پناه باد، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی تهران.
رضائی حریری، محمدتقی و فیاض، ریما. (1380). محدوده آسایش حرارتی در تهران، مجله محیط شناسی، دوره بیست و هفتم، شماره 28، ص 13
رنجبر. آزاده. (1386). بررسی معیارهای پایداراقلیمی درطراحی فضاهای عمومی شهرهای جدیدحاشیه خلیج فارس، داتشگاه تربیت مدرس
سلکی، هیوا. (1388). اقلیم معماری مطالعه موردی، شهر سقز، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی.
شمس، مجید و خداکرمی، مهناز. (1389). بررسی معماری سنتی همساز با اقلیم سرد (مطالعه موردی: شهر سنندج)، فصل نامه جغرافیایی آمایش محیط، شماره 10، ص 90.
صفایی پور، مسعود، روزبه، حبیبه. (1392). هویّت و توسعه‌ی پایدار محله‌ای در شهر شیراز مورد: محله‌ی فخرآباد. فصلنامه جغرافیا و توسعه، 11(31), 107-120.797
طاهباز، منصوره. (1388). خورشید وجهت گیری ساختمان، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
عدل، احمد حسین. (1339). تقسیمات اقلیمی و رستنی های ایران، انتشارات دانشگاه تهران.
عساکره، حسین و موحدی، سعید (1376) تعیین دمای مؤثر جهت طراحی اقلیمی در مناطق شمالی و جنوبی خوزستان، اطلاعات جغرافیایی (سپهر)، جلد ۶، شماره ۲۳، صفحات ۶-۱۰
عسگری نژاد، امین، ۱۳۸7، معماری همساز با اقلیم، دهمین کنفرانس دانشجویی مهندسی عمران، تهران، دانشگاه امیرکبیر (پلی تکنیک تهران)، عمران
علیجانی، بهلول. (1375). نگرشی نو در کاربرد آب و هواشناسی، مجموعه مقالات نهمین کنگره جغرافیدانان ایران، تبریز.
علیزاده، امین، کمالی، غلامعلی، موسوی، فرید و موسوی بایگی، محمد، (1379)، هوا و اقلیم شناسی، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد، چاپ پنجم، ص 25.
قبادیان، وحید. (1380). بررسی اقلیمی ابینه سنتی ایران، انتشارات دانشگاه تهران.
کاویانی، محمد رضا. (1372). بررسی نقشه زیست اقلیمی انسانی ایران، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره۲٨.
کسمایی، مرتضی. (1363). اقلیم و معماری، انتشارات شرکت خانه سازی ایران.
کسمایی، مرتضی. (1372). اقلیم و معماری خوزستان- خرمشهر، انتشارات مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن، تهران
کسمایی، مرتضی. (1372). پهنه بندی اقلیمی ایران مسکن و محیط های مسکونی، انتشارات مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن، تهران.
کسمایی، مرتضی. (1379). پهنه بندی و راهنمای طراحی اقلیمی، اقلیم گرم و خشک (استان سمنان)، انتشارات مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن، نشریه شماره ک-٣۲۲.
گرگانلی دوجی، آی سان. (1393). بررسی تیپولوژی اقلیمی شهر گنبد، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی.
لشکری، حسن. (1390). کتاب اصول ومبانی تهیه وتفسیر نقشه ها ونمودارهای اقلیمی. انتشارات دانشگاه شهید بهشتی. ص 191.
لشکری، حسن و پورخادم، زهرا. (1384). بهینه سازی جهت گیری فضاهای آزاد در شهر اردبیل بر اساس شرایط اقلیمی، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره۴.
لشکری، حسن، موزرمی، سارا، سلکی، هیوا و لطفی، کوروش. (1391). بهینه سازی جهت گیری بناهای ساختمانی در شهر اهواز بر اساس شرایط اقلیمی، فصل نامه جغرافیای طبیعی، سال چهارم، شماره 12. ص 45.
لشکری، حسن؛ موزرمی، سارا و لطفی، کوروش. (1390). آسایش در خارج و داخل بنا بر اساس شاخص پن واردن و ماهانی، نمونه موردی: شهر اهواز. مجله پژوهشی جغرافیای انسانی. شماره 2. صص 220 – گرمسار.
لشکری، ح.محمدی، ز.(1392). تحلیل رابطه جهت زاویه تابش خورشید وجهت دیواردرانتقال انرژی گرمایی به داخل ساختمان درمناطق گرمسیری (مطالعه موردی شهرستان لار). مجله آمایش محیط. دانشگاه آزاد ملایر.
محمدی، زینب و لشکری، حسن. (1393). آب و هواشناسی کاربردی (معماری – توریسم). تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی واحد شهید بهشتی.
نجفی، امین هوشنگ. (1371). طرح خانه های اقتصادی از نظر مصرف انرژی برای مناطق معتدل. انتشارات مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن نشریه شماره 165.
نصرآبادی، سعید. (1381). پهنه بندی زیست اقلیمی و کاربرد آن در سکونتگاههای شهری استان کردستان، پایان نامه ارشد به راهنمایی حسن لشکری، دانشگاه شهید بهشتی، ص 6.
واتسون، دانلد و کنت، لب(1376)، طراحی اقلیمی، ترجمه وحید قبادیان و فیض مهدوی، انتشارات دانشگاه تهران.
M. Clarke, M.J. Drennan, M. Mcgee, D.A. Kenny, R.D. Evans, D.P. (2009).BerryIntake, live animal scores/measurements and carcass composition and value of late-maturing beef and dairy breeds,Livest. Sci., 126 (2009), pp. 57-68.
Adl, Ahmad Hussein (1960). Iranian Division of Climate and Vegetation, First Edition, Tehran, Tehran University Press. [In Persian].
Chani, P.S., D. Najamuddin and S.K.Kaushi.) 2003(. Comparative analysisof embodied: Architective Engine ering. 84: 47 – 50.
Chun-sheng, Zhao; Shu-wen, Niu and Xin, Zhang. (2012).Effects of household energy consumption on environment and its influence factors in rural and urban areas," Energy Procedia 14: 805- 811.
Cuadros,F.,FLopez-Rodrigvez,C.SegadoraAndA.Marces.)2004(.ASimple Procedore to Size. Acuive Solar heating schemes for lowenergybuildingDesing. Energy and Building s.39:96-104.
Gholinejad, M., Safarad, T, Zanganeh Shahraki, S, Rourdeh, H. (2019). Climatic Design and Optimal Housing Orientation Case Study: Scientific and Research Quarterly New Attitudes in Human Geography, 6 (19), 73-93. doi: 10.22080 / shahr.2019.14847.1618. [In Persian].
Ghorbani Param, M. R.,, Bavar,S.,, Mahmoudinejad. H. (2020).Assessing the impact of biophysical architectural principles on the quality of housing design in northern Iran (Case study: Gorgan), Scientific and Research Quarterly New Attitudes in Human Geography, Volume 12, Number 2 - Serial Number 46, Spring 2020, Pages 405-424. [In Persian].
Givoni, B.)1969(... climate and Architecture. Amsterdam: El seveirpubishing compan Limited.
Goto, T.,T. Mita mura,H. yashino, A. Tamura,P E. Inomata. )2007(.Long-Term field Survey On Thermal adaptation in office buildings In Japan.Building and Enuironment. 42: 3944- 3954.
Gratia, E. and A.D.Herde. )2003(.Design of Low energy officebuildings.35: 473 – 491.
Gupta & Kaleqankar,... (2010).Unraveling the conundrum of seemingly discordant protein-protein interaction datasets. Conf Proc IEEE Eng Med Biol Soc 2010:783-6.
Hawkes, D. and enuironment. London. (2002). Laurense King and Arup.
Hossein Abadi, S., Lashkari, H., Soleimani Moghaddam, M. (2013). Climatic Design of Residential Buildings in Sabzevar with Emphasis on Canopy Orientation and Depth, Sistan and Baluchestan University, Journal of Geography and Development, 27, 116-103. [In Persian].
Kamiabi S., Pahlavani P., Doust Mohammadi, M. (2014).Identification of thermal conditions in hot and dry areas and its effect on the architecture of Garmsar city, Scientific and Research Quarterly New Attitudes in Human Geography, Year 7 No. 1. [In Persian].
Lashkari, H. Mohammadi, Z. (2015). Analysis of the Relationship between the Sun's Angle of Radiation and the Transmission of Heat into the Tropical Areas (Case Study of Lar County). Scientific and Research Quarterly New Attitudes in Human Geography, No. 2, page 2- 28. [In Persian].
Lee, J. W.; Jung, H. J.; Park, J. Y.; Lee, J. B. and Yoon, Y. (2013).Optimization of building window system in Asian regions by analyzing solar heat gain and daylighting elements," Renewable Energy 50: 522- 531.
Lee, Jaehyuk; Je, Haeseong and Byun, Jeongsoo. (2011). Well-being index of super tall residential buildings in Korea, Building and Environment 46, No. 5: 1184- 1194.
Li, S., Liu, L., & Peng, C. (2020). Energy strategy pattern for climate responsive architecture: workflowin the early stages of design. Architectural Science Review, 1-13.
Mofidi Seyed M., Fazeli M., Fallah E. (2014), Space Layout Patterns in Moderate and Humid Climates, Iranian Association of Architecture and Urban Planning, Iranian Journal of Architecture and Urban Development Volume 5, Number 7, pp. 83-94. [In Persian].
Mohammadi, Z and Lashkari, H. (2015).Applied Meteorology (Architecture – Tourism, Publisher: Jahad-e Daneshgahi Branch of Shahid Beheshti; ISBN: 9789644790508, [In Persian].
Motealleh, P., Zolfaghari, M., & Parsaee, M. (2018). Investigating climate responsive solutions in vernacular architecture of Bushehr city. HBRC journal, 14(2), 215-223. [In Persian].
Movahed, Khosro and Fatahi, Kaveh. (2013), Investigating the Role of Climate and Environment in Shaping Rural Housing Structure Form of Fars Province, Islamic Revolution Housing Foundation, Housing and Rural Environment Journal. 1 (1), pp. 1-6. [In Persian].
Murakami, S., Mochida, A., (2006). numerical simulation of airflow around a cubic model by means of the kemodel. J. Wind Eng. Ind. Aerodyn. 31, 283–303.
Olgyay،V).1963).Design with climate: Bioclimatic Approach to
Architectural Regionalisum, Princetion University Press, Princetion.
Qadermarzi, S,. (2015).Effects of Climate Change on Garden Products in Kurdistan Region; Master Thesis, Shahid Beheshti University. [In Persian].
Ramsey Charles G. Sleeper Harold R. Architectural Graphic Standards.
Azadeh (2007). Sustainable Criteria for Designing Public Spaces for Designing New Spaces of New Persian Gulf Cities, Tarbiat Modarres Department, Urban Planning, MA Thesis, Supervisor Dr. Mohammad Reza Pour Jafar, Mojtaba Ansari. [In Persian].
Razjoo, M., Matin, M., Emamgholi.A. (2019).Analyse der Bildung sozialer Interaktionen in ländlichen Wohnungen in gemäßigten und feuchten Klimazonen unter Verwendung der Raumaufteilung in Gilan-Ebenen, Scientific and Research Quarterly New Attitudes in Human Geography, Band 11, Nummer 2, Spring 2019, Seiten 371-396. [In Persian].
Robert Clarke.,R, Paul J. Somer N. Gorley. (2008).Testing of null hypotheses in exploratory community analyses: similarity pro files and biota-environment linkage,J ournal of Experimental Marine Biology and Ecology 366,56-69.
Saeed Khani, Mohammad, Fallahi, Ismail, Banashi, Mehdi. (2016). Presentation of Iran Power Supply Management Model Based on Technical, Economic and Environmental Criteria. Iranian Journal of Energy Economics, 5 (18), 29-60. [In Persian].
Statistical Center of Iran, 2016. [In Persian].
Sulaiman, H., Sipowicz, E., Filippín, C., & Oga, L. (2020). Energy Performance of Dwellings in a Temperate Climate Area of Argentina. An Architectural Proposal. The Open Construction and Building Technology Journal, 13(1).
Watson, D & Labs,k. (1983): Climatic Design, Newyork, MeGraw – Hill BookCompany,
Watson, D. and Labs, K. (1983) Climate Design: Energy Efficient Building Principles and Practices. McGraw-Hill, New York, 37.Yao, Jian, and Neng Zhu. (2011).Enhanced supervision strategies for effective reduction of building energy consumption– A case study of Ningbo," Energy and Buildings 43, No. 9: 2197- 2202.
Watson, Donald, Lab, Kent (1983), Climate Design, Translated by Vahid Ghobadian and Mohammad Feiz Mahdavi, First Edition, Tehran, Institute of Publishing and Printing, 2001. [In Persian].
Yao, Jian, and Neng Zhu. (2011).Enhanced supervision strategies for effective reduction of building energy consumption– A case study of Ningbo," Energy and Buildings 43, No. 9: 2197- 2202.
فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)
دوره 11، شماره 44
مهر 1400
صفحه 183-209

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار