تبیین الگوهای کاهش آسیب پذیری هویت فرهنگی، اجتماعی شهرک اکباتان تهران

نوع مقاله : مقاله های برگرفته از رساله و پایان نامه

نویسندگان

1 گروه معماری، واحد بین الملل کیش، دانشگاه آزاد اسلامی، کیش، ایران.

2 گروه معماری، واحد علوم تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

3 گروه شهرسازی، دانشکده عمران، معماری و هنر، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

معماری مجموعه ای از مهارت‌ها و علوم قابل توصیف نیست ؛ اما عملکرد اصلی آن شکل دادن به هویت مکان است. از این رو  فرهنگ به عنوان پدیده ای طبیعی در شکل گیری هویت معماری نقشی اساسی دارد و فرایندهای تعامل فرهنگی به عنوان مناسب ترین تعریف هویت فرهنگی برای معماری بیان میشوند. این در حالی است که هویت اجتماعی تسط اشخاص جامعه به معماری داده می‌شود. بر این اساس هدف اصلی پژوهش حاضر کاهش آسیب پذیری هویت فرهنگی- اجتماعی شهرک اکباتان تهران است. از این رو پژوهش حاضر با استفاده از روش تحقیق توصیفی- تحلیلی دریافت که شهرک اکباتان در طول مراحل و زمان ساخت خود اجتناب از شبیه شدن به معماری دوره‌ای خاص اجتناب نموده و سعی در استفاده از اصول و ارزش‌های فرهنگی به‌جای تقلید ظاهری و شکلی داشته است، لیکن در چند سال اخیر شاهد عدم توجه به این امر هستیم، چراکه برپانمودن فضاهای تفریحی و مراکز خرید من‌جمله مگامال در قلب مجموعه و برخورداری از فرمی مدرن هویت فرهنگی این شهرک را دچار خدشه نموده است. حال در جهت بهبود و ارتقاء هویت اجتماعی- فرهنگی در شهرک اکباتان می‌بایست ضوابط و مقرراتی همسو با خود شهرک جهت بازنگری مکان یابی و کلیه عوامل کالبدی تنظیم گردند تا علاوه بر رفع مشکلات هویت اجتماعی- فرهنگی اکنون شهرک اکباتان بتوان از این بحران در پی توسعه شهرک، جلوگیری نمود. یکی از مهم ترین راهکارها در این شهرک "افزایش تعداد فضاهای باز مانند پارک ها و زمین های بازی متناسب با گروه های سنی مختلف، افزایش طول و عمق فضاهای مابین بلوک های مسکونی جهت تسریع در رفت و آمد در صورت بسته شدن راه های اصلی، تقویت شبکه چیدمان مبتنی بر الگوهای ستارهای و شعاعی به منظور تسریع در ورود و خروج جمعیت و کاهش ترافیک و جانمایی فضاهای باز مابین بلوک ها با قابلیت دسترسی سریع برای ساکنین محله" است. بنابراین می توان بیان نمود که تمهیدات طراحانه در معماری شهرک اکباتان برای حفظ پایداری و حیات در بستر هویت و فرهنگ منطقه و تداوم فعالیت‌های خود ملزم به رعایت معیارهایی این چنین می باشند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Explaining the patterns of reducing the vulnerability of cultural and social identity in Ekbatan town of Tehran

نویسندگان [English]

  • hamideh estrabi ashtiani 1
  • iraj etesam 2
  • hamid majedi 3
1 Department of Architecture, Kish International Branch, Islamic Azad University, Kish, Iran.
2 Department of Architecture, Research Sciences Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
3 Department of Urban Planning, Faculty of Civil Engineering, Architecture and Art, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Architecture is an indescribable set of skills and sciences; But its main function is to shape the identity of the place. Therefore, culture as a natural phenomenon plays an essential role in the formation of architectural identity and cultural interaction processes are expressed as the most appropriate definition of cultural identity for architecture. This is while the social identity is given to architecture by the domination of individuals in society. Accordingly, the main purpose of this study is to reduce the vulnerability of socio-cultural identity in Ekbatan, Tehran. Therefore, the present study using descriptive-analytical research method found that Ekbatan town during its stages and time of construction has avoided resembling the architecture of certain periods and has tried to use cultural principles and values ​​instead of apparent and formal imitation. However, in the last few years, we have witnessed a lack of attention to this issue, because the establishment of entertainment spaces and shopping centers, including Megamal in the heart of the complex and having a modern form, has damaged the cultural identity of this town. Now, in order to improve and enhance the socio-cultural identity in Ekbatan town, rules and regulations should be set in line with the town itself to review the location and all physical factors so that in addition to solving socio-cultural identity problems, Ekbatan town can be developed from this crisis. The town, prevented. One of the most important solutions in this town is to increase the number of open spaces such as parks and playgrounds suitable for different age groups, increase the length and depth of spaces between residential blocks to speed up traffic if the main roads are closed. "Strengthening the layout network is based on stellar and radial patterns in order to accelerate the entry and exit of the population and reduce traffic and location of open spaces between blocks with the ability to quickly access the neighborhood." Therefore, it can be said that the design arrangements in the architecture of Ekbatan town to maintain stability and life in the context of the identity and culture of the region and the continuation of their activities are required to comply with such criteria.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Identity "
  • socio-cultural identity "
  • vulnerability "
  • "
  • Ekbatan town
اژدری، محمود. 1396. هویت ایرانی در معماری؛ نگین بی‌بدیل معماری ایرانی اسلامی، اولین کنگره بین‌المللی تحقیقات نوین وپیشترفته در علوم و فناوری، شیراز، ایران.
بهزادفر، مصطفی، طهماسبی، ارسلان.1392. شناسایی و ارزیابی مولفه های تاثیرگذاربرتعاملات اجتماعی، باغ نظر، دوره 10 شماره 25 ، صفحه 17-28.
بهشتی، سید محمد. . هویت ایرانی، مجله گلستان هنر، شماره 11، 21- 8.
بهزاد فر، مصطفی ؛ و طهماسبی، ارسلان. 1392. شناسایی و ارزیابی مولفه های تاثیر گذار بر تعاملات اجتماعی، فصلنامه باغ نظر، شماره 25، سال دهم، 17-28
 پارسا، محمد. 1395. زمینه روانشناسی وهویت اجتماعی، چاپ اول، تهران: بعثت.
پرویزی، الهام. 1388. معماری ملی از دیدگاه هویت فرهنگی، فصلنامه شهرنگار، شماره 43، 28.
 تاجیک، محمدرضا.1384. روایت غیریت وهویت درمیان ایرانیان، نشرفرهنگ گفتمان، تهران.
توسلی، محمود. 1391. شهر: کانون فرهنگ، هنرهای زیبا شماره 7،21-29.
جوادی، مهسا،1394. درآمدی بر مفهوم هویت محیط انسان ساخت با تاکید بر مولفه های مکان، فضا و کالبد، مدیریت شهری، شماره 44،23-31.
جینکز، ریچارد. 1381. هویت اجتماعی، ترجمه تورج یار احمدی، تهران، انتشارات شیرازه.
چاوشیان، حمید.1383. سبک زندگی وهویت اجتماعی، رساله دکتری جامعه شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران.
حبیب، فرح. 1385. کالبد شهرتابع هویت یاهویت تابع کالبدشهر، نشریه هویت شهر، سال دوم، شماره 3، 13-21.
حبیب، فرح، نادری، سید مجید، فروزان گهر، حمیده. 1390. پرسمان تبعی در گفتمان کالبد شهر و هویت، فصلنامه هویت شهر، سال چهارم، شماره 3،13-23.
رفیعیان، مجتبی، امین صالحی، فرزین، تقوایی، علی اکبر. 1389. سنجش کیفیت محیط سکونت در شهرک اکباتان تهران، مدرس علوم انسانی، برنامه ریزی وآزمایش فضا،دوره چهار دهم،شماره4، 63-85.
سلیمانی، محمدرضا، اعتصام، ایرج، حبیب، فرح.1392. بازشناسی مفهوم و اصول هویت در اثر معماری، فصلنامه هویت شهر،شماره بیست و پنج، سال دهم، 15-26.
سیدیان،سیدعلی، بذرگری، شهرام، طالبی، حسنی جواد. 1395. احرازهویت درباهمستان های بافت کهن و تاریخی شهری ،آینه خیال، شماره11، 86-88.
 شارع پور، محمد، خوش فر، غلام. 1395. رابطه سرمایه فرهنگی با هویت اجتماعی، ناحیه علوم اجتماعی، شماره20 ،133-147.
صفر نژاد، مهسا، کریمی آذری، امیر رضا، غلامعلی زاده، حمزه. 1395. شناسایی مؤلفه های مؤثر بر ارتقای هویت شهر و افزایش حس تعلق شهروندان در طراحی بناهای اداری فرهنگی،فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران، دوره نهم، شماره4، 1-32.
ضرغامی، اسماعیل، مهدوی نژاد،جمال الدین، فتوره چی، درسا، 1396، ایجاد چارچوب نظری طراحی مبتنی بر تئوری هویت اجتماعی مجتمع مسکونی برای ساکنان باطبقات مختلف اجتماعی-اقتصادی، نشریه معماری شهری،سال پنجم، شماره دوم، 1-13.
عیسی زاده، کوثر. 1395. تحلیل شناخت تاثیر فرهنگ بر کالبد و طراحی شهرها با تاکید بر نظریه های فرهنگی طراحی مجتمع های زیستی، فصلنامه مدیریت شهری، شماره 46،71-96.
فیض آبادی، محمود، شیر رفیع اردکانی، مریم،1394، بیان هویت در معماری معاصر ایران با تاکید بر سازه گرایی، نشریه هنر های زیبا، معماری وشهرسازی، دوره 19، شماره 1، 61-69.
کوهی فرد، الناز. 1395. هویت در معماری ایرانی،چاپ اول،نشر نگاه بوستان.
 گل محمدی، احمد.1391. جهانی شدن فرهنگ وهویت،تهران،نشر نی.
معظمی،منوچهر،حجت،عیسی.1393. ریشه های گسست و گم گشتگی فرهنگی در معماری معاصر ایران، فصلنامه معماری و شهرسازی آرمان شهر، شماره21، 103-112.
مهدوی نژاد، محمد جواد، بمانیان، محمدرضا، خاکسار، ندا،1394، هویت معماری؛ تبیین معنای هویت در دوره های پیشامدرن، مدرن و فرامدرن، هویت شهر،شماره7، 113-122.
میرمقتدایی، مهتا. 1393. معیارهای شناخت و ارزیابی هویت کالبدی شهرها، هنرهای زیبا، شماره19.
نقره کار، عبدالحمید، رئیسی، محمدمنان.1391. تحقق پذیری هویت اسلامی درآثار معماری، فصلنامه مطالعات شهری ایرانی اسلامی،شماره7، 5-12.
نوذری، حسین علی. 1395. نگاهی تحلیلی به روند مفهوم هویت در قالب های سه گانه هویت سنتی، مدرن وپست مدرن، فصلنامه مطالعات ملی،شماره26،  127-148.
نوفل؛ سید علی رضا. 1395. بررسی وارزیابی شاخص های موثر در هویت شهری، (نمونه موردی محله جلفا اصفهان)، مجله آرمانشهر، شماره3، 57-69.
ولیدی، شیما، معتکف ماسوله،صادق.1393. هویت در معماری، مجله آیینه خیال، شماره10، 1-13.
هاشمی زاده موتاب، لیلا. 1391. مقایسه دلبستگی مکان، هویت اجتماعی، عزیت نفس اجتماعی درمیان ساکنین خانه های با معماری مدرن و سنتی در شهر کرمان،پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی، استاد راهنما:دکتر مجید صفارنیا، دانشگاه پیام نور.
Hague, C., & Jenkins, P,2013, Place identity, participation and Planning. London: Routledge
Noghrekar, A., Hamze-Nejad, M., Foruzandeh, A., 1388. The Secret to the Immortality of Architecture. Journal of Sad Sad, 6 (12), 31-44
Relph Edward. ,1976, Place and Placelessness, Pion, London