آشکارسازی تغییرات کاربری اراضی با استفاده از داده‌های سنجش‌ازدور (مطالعه موردی: شهر تهران)

نوع مقاله : مقاله های برگرفته از رساله و پایان نامه

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای منابع طبیعی- جنگلداری دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی مازندران

2 دانشیار دانشکده کشاورزی و‌ منابع طبیعی ساری

3 دکتر حمید جلیلوند دانشیار دانشکده کشاورزی و ‌‌منابع طبیعی ساری

4 دکتر حسن اکبری دانشیار دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی ساری

چکیده

به دلیل روند افزایشی اثرات مخرب تغییر کاربری اراضی ناشی از فعالیت‌های انسانی، کشف و بارزسازی این تغییرات به‌منظور برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری مدیریتی ضروری است. در این تحقیق، تغییرات کاربری اراضی کلان‌شهر تهران در طی سال‌های 2000 تا 2015 موردبررسی قرار گرفت. بدین منظور، از داده‌های تصاویر ماهواره‌ای ETM، OLI چهار دوره زمانی 2000، 2005، 2010 و 2015 استفاده شد. همچنین نقشه‌های رقومی 1:25000 منطقه موردمطالعه و اطلاعات حاصل از بازدید میدانی نیز به‌منظور تکمیل داده‌های گردآوری‌شده مورداستفاده قرار گرفت. پس از پیش‌پردازش تصاویر و اصلاح آن‌ها، بارزسازی و استخراج اطلاعات انجام و نقشه‌های کاربری اراضی برای سال‌های موردمطالعه استخراج شد. دقت کلی و شاخص کاپا نشان از قابلیت اعتماد نقشه‌های خروجی از تصاویر مورداستفاده داشت. نتایج نشان داد که در تمامی دوره‌ها بیشترین سطح مربوط به کاربری انسان‌ساخت بوده است که روند تغییرات این کاربری از سال 2000 (8/61 درصد) تا سال 2015 (7/78 درصد) افزایشی بوده و بر مساحت این کاربری افزوده شده است. طبق نتایج در طی سه دوره موردمطالعه، کاربری‌های فضای سبز، بایر و سایر کاربری‌ها کاهش مساحت داشته‌اند و میزان این روند کاهشی در دوره زمانی 2000-2005 شدت بیشتری داشته است. اما در مقابل نیز کاربری انسان‌ساخت در طی سه دوره روند افزایشی نشان داده است این افزایش به دلیل رشد جمعیت بوده و بیشترین افزایش این کاربری در بخش‌های شمال شرق مشاهده شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Detection of land use changes using remote sensing data(Case study: Tehran)

نویسندگان [English]

  • Elham Pakkhesal 1
  • Jafar Oladi ghadikolaei 2
  • hamid jalilvand 3
  • Hassan Akbari 4
1 PhD student in Natural Resources - Forestry, Faculty of Agriculture and Natural Resources Mazandaran University
2 Associate Professor, Faculty of Agriculture and Natural Resources, Sari University
3 Dr. Hamid Jalilvand, Associate Professor, Faculty of Agriculture, and Naturals Resources of sari University
4 Dr .Hassan Akbari Associate Professor Faculty Of Agriculture and Natural Resources sari University
چکیده [English]

Due to the increasing trend of destructive effects of land use change due to human activities, it is necessary to discover and highlight these changes in order to plan and make managerial decisions. In this study, land use changes in the metropolitan area of ​​Tehran during the years 2000 to 2015 were studied. For this purpose, ETM, OLI satellite image data of four periods of 2000, 2005, 2010 and 2015 were used. Also, 1: 25000 digital maps of the study area and information obtained from the field visit were used to supplement the collected data. After pre-processing the images and correcting them, information was extracted and extracted, and land use maps were extracted for the studied years. The overall accuracy and kappa index indicated the reliability of the output maps used. The results showed that in all periods, the highest level was related to man-made use, the trend of changes in this use from 2000 (61.8%) to 2015 (78.7%) has increased and the area of ​​this use has increased. According to the results, during the three periods under study, land use, barren and other land uses have decreased in area and the rate of this decreasing trend has been more intense in the period of 2000-2005. On the other hand, man-made land use has shown an increasing trend during three periods. This increase is due to population growth and the highest increase in this land use has been observed in the northeastern parts.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Land use
  • remote sensing
  • Tehran
  • satellite images

مراجع

Alkaradaghi K, Ali S.S, Al-Ansari N, Laue J. 2018. Evaluation of Land Use & Land Cover Change Using Multi-Temporal Landsat Imagery: A Case Study Sulaimaniyah Governorate, Iraq. Journal of Geographic Information System, 10 (6): 247-260. doi: 4236/jgis.2018.103013
Bella K.P, Irwin E.G. 2002. Spatially explicit micro-level modeling of land-use changes at the rural-urban interface. Agricultural Economics, 27: 217-232. https://doi.org/10.1016/S0169-5150(02)00079-8
Bracchetti L, Carotenuto L, Catorci A. 2012. Land- cover changes in remote area of central Apennines (Italy) and management directions. Journal of landscape and urban planning, 104:157-170. https://doi.org/10.1016/j.landurbplan.2011.09.005
Briassoulis H. 2019. Analysis of land use change: theoretical and modeling approaches. Web Book of Regional Science. Regional Research Institute, West Virginia University. Edited by Scott Loveridge, 1999: Randall Jackson.
Chamling M, Bera B. 2020. Spatio-temporal patterns of land use/land cover change in the Bhutan–Bengal foothill region between 1987 and 2019: study towards geospatial applications and policy making. Earth Systems and Environment, 4 (7): 117-130. doi:1007/s41748-020-00150-0
Chang Q, Li S, Wang Y, Wu J, Xie M. 2013. Spatial process of green infrastructure changes associated with rapid urbanization in Shenzhen, China. Chinese Geographical Science, 23(1): 113-128. doi: 1007/s11769-012-0568-3
Chen Y, Chen Z, Xu G, Tian Z. 2016. Built-up land efficiency in urban China: insights from the general land use plan (2006–2020). Habitat International, 51: 31-38. https://doi.org/10.1016/j.habitatint.2015.10.014
Dewan A.M, Yamaguchi Y. 2009. Land use and land cover change in Greater Dhaka, Bangladesh: using remote sensing to promote sustainable urbanization. Journal of Applied Geography, 29 (3): 390-401. https://doi.org/10.1016/j.apgeog.2008.12.005
Erdogan N, Nurlu E, Erdem U. 2011. Modeling land use changes in Karaburun by using CLUE-s, ITUAZ. 8(2): 91-102.
Farajollahi A, Asgari H.R, Ownagh M, Mahboubi M.R, Salman Mahin A.R. 2016. Monitoring and prediction of spatial and temporal changes of land use/ cover (case study: Marave Tappeh region, Golestan), Journal of RS and GIS for Natural Resources, 6 (4): 1-14 (in Persian).
Hamad R, Balzter H, Kolo K. 2018. Predicting land use/land cover changes using a CA-Markov model under two different scenarios. Sustainability, 10(10), 3421. https://doi.org/10.3390/su10103421
Henry S, Boyle P, Lambin E.F. 2003. Modeling inter-provincial migration in Burkina Faso, West Africa: The role of socio-demographic and environmental factors. Applied geography, 23(2-3):115-136. https://doi.org/10.1016/j.apgeog.2002.08.001
Iqbal S, Billa M, Alak P. 2016. Urban land use change analysis using RS and GIS in Sulakbahar ward in Chittagong city, Bangladesh. International Journal of Geomatics and geosciences, 7(1): 1-10.
Jensen JR. 2007. Remote sensing of vegetation. In: Remote sensing of the environment: an earth resource perspective. Pearson Prentice Hall, Upper Saddle River, NJ.
Kogo B.K, Kumar L, Koech R. 2020. Impact of Land Use/Cover Changes on Soil Erosion in Western Kenya. Sustainability, 12(22), 9740. https://doi.org/10.3390/su12229740
Liang J, Li S, Li X, Li X, Liu Q, Meng Q, Lin A, Li J. 2021. Trade-off analyses and optimization of water-related ecosystem services (WRESs) based on land use change in a typical agricultural watershed, southern China. Journal of Cleaner Production, 279, 123851. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2020.123851
Noor N.M, Abdullah A, Manzahani M.N.H. 2013. Land cover change detection analysis on urban green area loss using GIS and remote sensing techniques. Planning Malaysia: Journal of the Malaysian Institute of Planners. 11: 125-138. doi: 21837/pmjournal.v11.i3.111
Parabaharan S, Srinivasa Rajuk K, Lakshumanan C, Ramalingam M. 2010. Remote sensing GIS application change detection study in coastal zone using Multi Temporal Satellite data. International Journal of Geomatics and geoscience, 2:159-166.
Pauchard A, Aguayo M, Pena E, Urrutia R. 2006. Multiple effects of urbanization on the biodiversity of developing countries: The case of a fast-growing metropolitan area (Concepcion, Chile). Biological Conservation, 127 (3): 272-281. https://doi.org/10.1016/j.biocon.2005.05.015
Rawat J. S, Kumar M. 2015, Monitoring land use/cover change using remote sensing and GIS techniques: A case study of Hawalbagh block, district Almora, Uttarakhand, India. The Egyptian Journal of Remote Sensing and Space Science, 18 (1): 77-84. https://doi.org/10.1016/j.ejrs.2015.02.002
Sanjari S, Boroomand N. 2013. Land use/cover change detection in last three decades using remote sensing technique (case study: Zarand region, Kerman Province). Journal of RS and GIS for Natural Resources, 4 (1): 57-67 (in Persian).
Schneider L.C, Pontius Jr, R.G. 2001. Modeling land-use change in the Ipswich watershed, Massachusetts, USA. Agriculture Ecosystems and Environment, 85: 83-94. doi: 1016/S0167-8809(01)00189-X
Shah SA. 2012. Use of geographic information system in land use studies: a micro level analysis. European Journal of Applied Sciences, 4(3):123–128. doi: 10.5829/idosi.ejas.2012.4.3.268
Shokouei H. 2014. New Perspectives on Urban Geography, Samat Publications, 17th edition, 568 p.
Stow D.A, Chen D.M. 2002. Sensitivity of multi-temporal NOAA AVHRR data of an urbanization region to land-use/cover changes and mis registration. Remote Sensing of Environment, 80 (2): 297-307. doi: 1016/S0034-4257(01)00311-X
Wang Y ,Moskovits D.K. 2001. Tracking Fragmentation of Natural Communities and Changes in Land Cover: Applications of Landsat Data for Conservation in an Urban Landscape (Chicago Wilderness). Conservation biology, 15 (4): 835–843.
Zhang F, Tiyip T, Feng Z.D, Kung H.T, Johnson V.C, Ding J.L, Tashpolat N, Sawut M, Gui, D.W. 2015. Spatio-temporal patterns of land use/cover changes over the past 20 years in the middle reaches of the Tarim River, Xinjiang, China. Land Degradation and Development. 26: 284- 299. https://doi.org/10.1002/ldr.2206
فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)
دوره 11، شماره 44
مهر 1400
صفحه 287-298

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار