ارزیابی علل و پیامد های نارسایی در مدیریت یکپارچه حریم پایتخت با تاکید بر الزامات طرح جامع شهر تهران

نوع مقاله : مقاله های برگرفته از رساله و پایان نامه

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای شهرسازی، گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران

2 استادیار گروه شهرسازی، واحد پردیس، دانشگاه آزاد اسلامی، پردیس، ایران.

چکیده

هدف از این پژوهش ارزیابی علل و پیامدهای نارسایی در مدیریت یکپارچه حریم پایتخت با تاکید بر طرح جامع تهران است. فرض این پژوهش آن است که شکل گیری وضع نابسامان فعلی حریم در شهر تهران معلول رشته ای از نارسایی در سطوح مختلف مدیریتی است و از سوی دیگر این وضعیت خود مولد شکل گیری مجموعه ای پیامدها بر کالبد و روح شهر تهران است. پژوهش حاضر به لحاظ روش در رده تحقیقات کیفی قرار می گیرد. ابزار اصلی جمع آوری اطلاعات مصاحبه عمیق با خبرگان بوده است. تعداد 31 مصاحبه با خبرگان حوزه شهرسازی که سابقه فعالیت اجرایی و پژوهشی در حوزه حریم را داشته اند صورت گرفته است و یافته های حاصل از مصاحبه از طریق نظریه داده بنیاد مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. یافته های این تحقیق نشان می دهد که اصلی ترین شرایط علّی شامل ابعاد محتوایی و ساختاری است در حالیکه اصلی ترین شرایط زمینه ای شامل ابعاد رویه ای است. مولفه های مداخله گر این پژوهش را فساد اداری، سیاست زدگی و فشارهای سیاسی شکل می دهند در حالیکه اصلی ترین راهبردهای اصلاح نظام مدیریت حریم شامل راهبردهای عملیاتی، قانونی و مدیریتی است که در صورت کاربست آن ها پیامدهای مثبتی در حوزه ملی و کلانشهری قابل مشاهده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Assessing the causes and consequences of failure in the integrated management of the capital green belt with emphasis on the principles of the comprehensive plan of Tehran

نویسندگان [English]

  • Anooshiravan Nassermostofi 1
  • RAMA GHALAMBORDEZFOOLY 2
1 PhD Candidate, Department of Urban Planning, Faculty of Architecture and Urban planning, Qazvin Branch, Islamic Azad University, Qazvin, Iran
2 Assistant Professor, Department of Urban Planning, Pardis Branch, Islamic Azad University, Pardis
چکیده [English]

The purpose of this study is to evaluate the causes and consequences of failure in integrated management of the Tehran City Green Belt with emphasis on the comprehensive plan of Tehran. The hypothesis of this study is that the formation of the current unhealthy situation in the city of Tehran Green Belt is the result of a series of failures at different levels of management and on the other hand, this situation itself produces a series of consequences on the body and soul of Tehran. The present study is in the category of qualitative research in terms of method. The main tool for gathering information was in-depth interviews with experts. A total of 31 interviews have been conducted with urban planning experts who have a history of executive and research activities in the field of city green belt, and the findings of the interview have been analyzed through the Grounded Theory. The findings of this study show that the main causal conditions include content and structural dimensions, while the main underlying conditions include procedural dimensions. The intervening components of this research are corruption, politicization, and political pressures, while the main strategies for reforming the city green belt management system include operational, legal, and managerial strategies that, if used, can have positive consequences in the national and metropolitan areas.

کلیدواژه‌ها [English]

  • City Green Belt
  • Tehran
  • Grounded Theory
اسدبیگی، حمید و بختکیان، محمود و مرادی، احمد،(1396)،ضرورت توسعه میان افزا در مدیریت پایدار حریم شهر تهران،پنجمین کنفرانس ملی پژوهشهای کاربردی در مهندسی عمران، معماری و مدیریت شهری،تهران.
انوری, نعمت الله, دریاباری, سید جمال الدین. (1397). بررسی مسائل مدیریتی حریم کلان‌شهر تهران در ارتباط با روند فعلی و آتی تحولات کالبدی و جمعیتی. فصلنامه علمی وپژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی, 10(2), 215-238.
آجرلو، مهدی،(1397)،بررسی چگونگی توسعه نامتوازن و گسترش حریم شهرهای تهران-لندن،سومین کنفرانس بین المللی عمران ، معماری و طراحی شهری،تبریز.
ایراندوست, کیومرث, حبیبی, کیومرث, خندان, محمد. (1397). عوامل مؤثر بر پراکنده رویی شهری در شهرهای ایران(نمونه موردی شهر رشت). مجله آمایش جغرافیایی فضا, 8(28), 67-82.
بحیرایی, حمید, سرور, رحیم, کارگر, بهمن, فرجی راد, عبدالرضا. (1395). تحلیل راهبردی تحولات فضایی-کارکردی در پهنه حریم جنوبی کلانشهر تهران (مطالعه موردی: شهرستان های ری و اسلامشهر). فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر», 25(98), 57-72.
بنا, مرتضی, سرور, رحیم, قربانی نژاد, ریباز. (1398). چالش ها و راهبردهای نهادی مدیریت و توسعه پایدار حریم تهران. فصلنامه جغرافیا ( برنامه ریزی منطقه ای), 9(4), 195-213.
توفیق، فیروز،  (1392) در حاشیه طرح راهبردی حریم پایتخت (تهران)، شهرنگار، دوماهنامه 56-57، 39-60/
توکلی کجانی، حسین و استعلاجی، علیرضا و رنجبر، محسن،(1398)،تبیین اثرات تاسیس شهرداری درنقاط جمعیتی روستایی حریم کلان شهر تهران (مطالععه موردی : باقر شهر)،دومین کنفرانس بین المللی عمران ، معماری و مدیریت توسعه شهری در ایران،تهران.
خانی اوشانی, علیرضا, اقبالی, ناصر, زیویار, پروانه, جودکی, حمید رضا. (1399). تطبیق راهبردهای مدیریت صیانت برتوسعه پایدارحریم منطقه 4 تهران با حریم مناطق کلانشهرهای توسعه یافته. فصلنامه جغرافیا ( برنامه ریزی منطقه ای), 11(1), 653-674.
خراسانی، محمدامین،(1396)،الزامات و سیاست های مدیریت روستاهای حریم کلانشهر تهران،پنجمین کنفرانس ملی پژوهشهای کاربردی در مهندسی عمران، معماری و مدیریت شهری،تهران.
داداش پور, هاشم, جوادی, محمد, رفیعیان, مجتبی. (1393). بررسی نحوه ایجاد کمربند سبز و تأثیر آن در هدایت و کنترل رشد شهری حریم تهران. معماری و شهرسازی آرمان شهر, 7(13), 293-303.
دانیالی، تهمینه و حسین زاده، نعمت و لطفی طلب، حسن،(1396)،راهبردهای مدیرت یکپارچه حریم در کلانشهر تهران با تاکید بر ایجاد کمربند سبز،پنجمین کنفرانس ملی پژوهشهای کاربردی در مهندسی عمران، معماری و مدیریت شهری،تهران.
رضایی، ناصر و احمدی، سجاد،(1395)،تحلیل فضایی قانون حریم با رویکرد برنامه ریزی راهبردی با تاکید بر کلانشهر تهران،دومین کنفرانس بین المللی مدیریت و علوم انسان.
رنجبرزاده، سمیه،(1399)،ارزیابی حریم کلانشهر تهران با تاکید بر حکمروایی خوب شهری،دومین کنفرانس محیط زیست، عمران ،معماری و شهرسازی.
زیاری سمیه، زیاری کرامت اله، عبدلی محمدرضا.(1395). جایگاه تحولات جمعیت و حریم در شهر اسلامی و الزامات مدیریتی آن. نقش جهان - مطالعات نظری و فناوری های نوین معماری و شهرسازی، 6(2)، ۷۳-۸۵.
سرور، رحیم و شکری، مجتبی و سبحانی، نوبخت،(1398)،سناریوهای مدیریت یکپارچه حریم منطقه کلانشهری تهران،ششمین کنفرانس ملی پژوهشهای کاربردی در مهندسی عمران، معماری و مدیریت شهری و پنجمین نمایشگاه تخصصی انبوه سازان مسکن و ساختمان استان تهران،تهران.
سعیدی، رحیم،(1398)،بررسی مسائل و تحلیل متغیرهای اثرگذار بر تحقق مدیریت یکپارچه حریم تهران (مطالعه موردی: حریم منطقه 18)،اولین همایش بین المللی و پنجمین همایش معماری و شهرسازی پایدار،تهران.
شیخی, محمد, شبستر, محسن. (1397). آسیب شناسی مدیریتِ یکپارچۀ حریم کلانشهر تهران. فصلنامه برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای, 3(4), 1-34.
صرافی، مظفر، تورانیان، فضیلت. (1383). مدیریت کلان شهری مروری بر دیدگاه های نظری مدیریت کلان شهری با تأکید بر جنبه های نهادی. فصلنامه مدیریت شهری، 17، 6-17.
علی پور, حسین, زیاری, یوسفعلی, سرور, رحیم. (1398). تحلیل تاثیرگذاری قانون پیشنهادی مدیریت شهری ایران در تحقق حکمروایی منطقه ای در محدوده حریم کلانشهرها (مورد مطالعاتی کلانشهر تهران). فصلنامه جغرافیا ( برنامه ریزی منطقه ای), 10(1-2), 899-924.
عربی، مهدی (1389) مسائل و مشکلات حقوقی حریم و پیرامون کلانشهر تهران، چهارمین کنفرانس بین المللی جغرافیای جهان اسلام، زاهدان
کامیار، غلامرضا (1387): حقوق شهری و شهرسازی، تهران، انتشارت مجد
متقی طاهره، رفیعیان مجتبی، صارمی حمیدرضا (1399)، واکاوی تعارض ذی‌نفعان در نواحی تاریخی شهری مورد پژوهی طرح حریم حفاظتی محلۀ سنگلج تهران (علمی پژوهشی). مطالعات معماری ایران. ۹ (۱۷) :۱۹۷-۲۱۸
مهندسان مشاور کهندژ.(1396)، طرح تدقیق به هنگام سازی، مارکرگذاری، خط محدوده و حریم شهر تهران، معاونت شهرسازی و معماری شهرداری تهران.
نـوروزی فـرد، مهـدی، برک پـور، ناصر و عربـی، مهدی. (1392). نقـش محـدوده‌هـای شـهری در کنتـرل شهرسـازی، 12، 151-173.
Barros, J. L., Tavares, A. O., Monteiro, M., & Santos, P. P. (2018). Peri-urbanization and rurbanization in Leiria city: The importance of a planning framework. Sustainability, 10(7), 2501.
Bartels, L. E. (2020). Peri-urbanization as “Quiet Encroachment” by the middle class. The case of P&T in Greater Accra. Urban Geography, 41(4), 524-549.
Chiu, H. W., Lee, Y. C., Huang, S. L., & Hsieh, Y. C. (2019). How does peri-urbanization teleconnect remote areas? An emergy approach. Ecological Modelling, 403, 57-69.
Fu, W., Lü, Y., Harris, P., Comber, A., & Wu, L. (2018). Peri-urbanization may vary with vegetation restoration: A large scale regional analysis. Urban Forestry & Urban Greening, 29, 77-87.
Heider, K., Lopez, J. M. R., & Scheffran, J. (2018). The potential of volunteered geographic information to investigate peri-urbanization in the conservation zone of Mexico City. Environmental monitoring and assessment, 190(4), 1-17.
Lu, J., Li, B., & Li, H. (2019). The influence of land finance and public service supply on peri-urbanization: Evidence from the counties in China. Habitat International, 92, 102039.
Mauro, G. (2020). Rural–Urban Transition of Hanoi (Vietnam): Using Landsat Imagery to Map Its Recent Peri-Urbanization. ISPRS International Journal of Geo-Information, 9(11), 669.
Rahayu, P., & Mardiansjah, F. H. (2018, March). Characteristics of peri-urbanization of a secondary city: a challenge in recent urban development. In IOP Conference Series: Earth and Environmental Science (Vol. 126, No. 1, p. 012164). IOP Publishing.
Shaw, B. J., van Vliet, J., & Verburg, P. H. (2020). The peri-urbanization of Europe: A systematic review of a multifaceted process. Landscape and Urban Planning, 196, 103733.
Sunardi, S., Ariyani, M., Withaningsih, S., Darma, A. P., Wikarta, K., Parikesit, P., ... & Abdoellah, O. S. (2020). Peri-urbanization and sustainability of a groundwater resource. Environment, Development and Sustainability, 1-11.