روند الحاق روستاهای شمال کلانشهر تهران با تاکید بر روستاهای مناطق درکه و دربند

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران ایران

2 دانشیار جغرافیای سیاسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

3 دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی انسانی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

4 استاد گروه جغرافیای انسانی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

یکی از اثرات فرآیند شهرگرایی شتابان، رشد فزاینده تعداد شهرها و همچنین تبدیل مراکز روستایی به نقاط منفصل شهری است؛ که با بر هم زدن تعادل توزیع فضایی جمعیت و برنامه ریزی، آسیب های اجتماعی وسیعی از آن مترتب است. الحاق روستا به شهر یکی از نتایج گسرش شهری است که آثار اجتماعی، اقتصادی و کالبدی گوناگون مطلوب یا نامطلوب را بر عرصه های روستایی ادغام شده در شهر برجای می گذارد. این پژوهش که به روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از مطالعات اسنادی و میدانی وسیع ازجمله تکمیل پرسشنامه خانوار در روستای درکه و دربند در شمال کلانشهر تهران انجام پذیرفته، تاثیر مجموعه عواملی زیر شاخصه های اقتصادی ،کالبدی، اجتماعی و محیط زیستی در روند الحاق روستاهای موضوع تحقیق مورد بررسی قرار داده و مشخص می سازد عوامل اقتصادی و کالبدی، اجتماعی و محیط زیستی در روند الحاق روستاهای درکه و دربند به کلانشهر تهران موثر بوده اند و احتمالا به عنوان عوامل موثر در ایجاد تعارضات ناشی از الحاق نقاط روستایی به محدوده شهر محسوب می گردند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The process of joining the villages in the north of Tehran metropolis with emphasis on the villages of Darkeh and Darband regions

نویسندگان [English]

  • kobra Zehbari Borazjani 1
  • Haidreza Moammadi 2
  • bijan rahmani 3
  • Mohammad Taghi Razavian 4
1 PhD student in Geography and Rural Planning, Faculty of Earth Sciences, Shahid Beheshti University, Tehran Iran
2 Associate Professor of Political Geography, Faculty of Earth Sciences, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
3 Associate Professor of Geography and Human Planning, Faculty of Earth Sciences, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
4 Professor, Department of Human Geography, Faculty of Earth Sciences, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
چکیده [English]

One of the effects of the accelerated urbanization process is the growing number of cities as well as the transformation of rural centers into isolated urban areas; By upsetting the balance of spatial distribution of the population and planning, a great deal of social damage is inflicted on it. The annexation of the village to the city is one of the results of urbanism that has various desirable, undesirable social, economic and physical effects on the rural areas integrated in the city. This descriptive-analytical study was conducted using extensive documentary and field studies, including the completion of a household questionnaire in Darkeh and Darband villages in the north of Tehran metropolis. The subject of the research examines and determines that economic and physical, social and environmental factors have been effective in the process of annexation of Darkeh and Darband villages to the metropolis of Tehran and are probably considered as effective factors in creating conflicts due to the annexation of rural areas to the city limits. They return.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Urbanism
  • economic
  • social
  • physical
  • environmental factors
ایزدی خرامه. حسن (1380)، تبدیل روستا به شهر و نقش آن در توسعه ی روستاهای پیرامون (مورد فارس)، رساله دوره ی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه تربیت مدرس تهران.
امیر انتخابی، شهرام، 1387، فرایند پیامدهای فضایی کالبدی تبدیل روستا به شهر درشهرستان تالش، رساله دوره ی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشگاه شهید بهشتی تهران.
امیر شاه کرمی، سید نجم الدین، (1395) عوامل تخریب زیست محیطی ایران، بعداز انقلاب صنعتی دوم، در آیینه تایپوگرافی متحرک. پایان نامه دکترا.
آزادبخت، بهرام، (1378)، پیامدهای تحولات زیست محیطی در امنیت انسانی مقاله، چهارمین همایش زمین شناسی و محیط، اسلامشهر.
ایزدی، حسن، معراج نوذری، (1392)، ارتقای روستا به شهر و تاثیر آ ن درتحول تعامل های روستایی – شهری مطالعه موردی: بخش بیضاء- شهرستان سپیدان، مقاله پژوهشی، کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری و منطقه ای، جهادکشاورزی استان فارس.
امیر انتخابی، شهرام، ضیاتوانامحمدحسن، (1386)، روند تبدیل روستا به شهر و پیامدهای آن درشهرستان تالش، مقاله.- آتشی، محبوبه، (86-1385)، تاثیر روابط متقابل شهر وروستا پرتحولات بافت فضایی سکونتگاه های روستایی جغنه دهستان درزاب شهرستان مشهد (از انقلاب اسلامی تاکنون)، راهنما: بیژن رحمانی، مشاوران: غلامحسین شیح حسنی ومهدی جهالی ثانی، کارشناسی ارشد
آیر ملو، محمدرضا، «مهاجرت از روس روستا به شهرها در ایران ، قسمت دوم؛ نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تبریز، ش 3، سال 32، 1363.
توکلی نیا، جمیله، فرانک سعیدی فرد، نوبخت سبحانی، (1395)، سنجش و رتبه بندی شاخص های موثردر تقسیمات محله ای (مورد: محله های درکه و قیطریه منطقه یک کلانشهر تهران).
پریشان، مجید، تحولات ساختاری – کارکردی از تبدیل نقاط روستا به شهر(لاتی شهرستان بائه)، 1385، پایان نامه ی کارشناسی ارشد جغرافیا ی روستایی دانشگاه شهیدبهشتی تهران.
پشابادی، شهرام، 1385، نقش شهرهای کوچک در توسعه ی روستایی (مورد کامیاران دراستان کرمان)، پایان نامه کارشناسی ارشدجغرافیا وبرنامه ریزی روستایی.
داودی، محمد، مجتبی شکیبا زیده، پرستو مقنی باشی ممتانی، شناسایی پتانسیل های منطقه دربندتهران درجذب گردشگری، مقاله.
زنگنه شهرکی، سعید،1392. فرایند تبدیل نقاط روستایی به شهر در مقیاس ملی و پیدایش پدیده خام شهرها، پژ وهش های روستایی، دوره 4، شماره 3، ص ص 557-525.
سعیدی، عباس، 1382 ف روابط شهر و روستا و پیوندهای روستایی شهری، یک بررسی ادراکی «فصلنامه جغرافیایی شماره اول.
یاری حصار، ارسطو، (85- 1384)، نقش پذیری روستا – شهری با تاکید برتحولات ساختاری – عملکردی موردی: روستا – شهر صاحب – شهرستان سقز. راهنما: سعیدی عباس. مشاور: جمیله توکلی نیا.
سعیدی، عباس، (1382)، روابط شهر و روستا و پیوندهای روستایی –شهری یک بررسی ادراکی. مقاله. دانشگاه شهید بهشتی
سعیدی، عباس، فاطمه تقی زاده، (1384)، پیوندهای روستایی – شهری و توسعه منطقه ای: بررسی تطبیقی شهرستانهای باغملک و اردکان. منبع جغرافیا یی ایران، شماره 7 و 6.
-سعیدی، عباس، (1395)، پیوستگی توسعه روستایی – شهری در قالب منظومه های روستایی. پایان نامه.
ضیاء توانا، محمدحسن و امیرانتخابی، شهرام، 1386، «روند تیدیل روستا به شهر و پیامدهای آن در شهرستان تالش ، فصلنامه ی تحقیقاتی جغرافیایی، شماره 10، دانشگاه سیستان بلوچستان.
عزیزی، پروانه، حیدر لطفی، (1396)، نقش گردشگری پایدار روستایی در توسعه مناطق روستایی استان سمنان (مطالعه موردی، مناطق روستایی شهرستان شاهرود). پایان نامه دکترا.
فریدمن، جان و مایک داگلاس، 1363، توسعه ی روستاشهری، ترجمه ی عزیز کیاوند، چاپ اول، تهران، سازمان برنامه بودجه، مرکز مدارک اقتصادی – اجتماعی و انتشارات.
فنی، زهره، 1382، شهرهای کوچک رویکردی دیگر در توسعه ی منطقه ای چاپ اول، انتشارات سازمان شهرداری ها ودهیاری های کشور، تهران.
قادر مرزی، حامد، 1382، نقش روستا شهرها در توسعه ی روستاهای پیرامونی (مورد دهگلان)، پایان نامه ی کارشناسی ارشد جغرافیا یی روستایی، دانشگاه تربیت مدرس تهران.
قاسمی اردهائی، علی؛ «بررسی علل مهاجرت روستاییان به شهرها در ایران بافراتحلیل پایان نامه های تحصیلی (مقطع زمانی 83-59) ، فصلنامه علمی – پژوهشی سال 9، ش 1، 1385.
گلی، علی، تحلیل فرایند گذار از روستا به شهر و طراحی مدلی برای شناسایی روستاهای در حال گذار 1383، رساله ی دوره ی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه تربیت مدرس تهران، نقش پذیری روستا – شهر با تاکید بر تحولات ساختار – عملکردی (مورد روستا
رحمانی، بیژن، غلامحسین شیخ حسنی، مهدی جهانی ثانی، (86-1385)، تاثیر روابط متقابل شهر وروستا برتحولات بافت فضایی سکونتگاه های روستایی جغنه دهستان در زاب شهرستان مشهد (از انقلاب تاکنون).
United Nations, Department of Economic and Social Affairs, Population
(2011). World population prospects: The 2010 revision,
Volume I: comprehensive tables. New York: United Nations.
Wu, J., Jenerette, G. D., Buyantuyev, A., & Redman, C. L. (2011).
Quantifying spatiotemporal patterns of urbanization: The case of
the two fastest growing metropolitan regions in the United States.
Ecological Complexity, 8(1), 1–8. doi: 10.1016/j.ecocom.2010.03.0
Mansourian, H. (2014). [Explaining urban growth patterns in Tehran
metropolitan region (Persian) (PhD Thesis). Tehran: University of
Tehran