نقش مولفه معنا در تداعی معانی آثار معماری به عنوان سمبل شهری از طریق آزمون افتراق معنایی نمونه موردی: یادمان‌های معاصر ایران (پهلوی دوم تاکنون)

نوع مقاله : مقاله های برگرفته از رساله و پایان نامه

نویسندگان

1 گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 دانشیار گروه معماری، دانشکده هنر و معمای، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

3 دانشیار گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه هنر، تهران، ایران

چکیده

بناهای یادمانی، در خلق هویت شهری نقش به‌سزایی را بازی می‌کنند. معنای یک اثر معماری برآیندی از 4 سازه معناساز معمار، اثر، متن اجتماعی و مخاطب است.پرداخت به مساله معنا عمدتا کیفی بوده و کمتر نوشتاری به سنجش کمی معنای معماری از نظر مردم پرداخته است. پژوهش حاضر با هدف سنجش معنای آثار یادمانی معاصر به‌عنوان نشانه فرهنگی-اجتماعی، از نظر مردم، به دنبال پاسخ به این پرسش است که زیرمولفه‌های تاثیرگذار بر ارتقای یک اثر معماری به نشانه فرهنگی-اجتماعی کدام است؟ و معنای یادمان‌های معاصر از دید مردم چیست؟ در ابتدا و در بخش نخست نوشتار، با استفاده از مطالعات نظری و کتابخانه‌ای، ادبیات موجود در زمینه نشانه شهری و سطوح معنایی مرور و جمع‌بندی گردید. حاصل این بخش مدل مفهومی پژوهش است که در آن زیرمولفه‌های موثر بر نقش معماری به‌عنوان نشانه فرهنگی-اجتماعی و نحوه ارتباط آن‌ها با نقش نمادین بنا مشخص شده است. در بخش دوم، پیمایش زیر مولفه‌های بخش معنا از طریق پرسشنامه آزمون افتراق معنایی، جهت سنجش معنا از دید مخاطب در هفت اثر یادمانی ایران معاصر انجام گردید. سپس جهت بررسی نتایج پرسشنامه، آمار توصیفی بر پایه میانگین نمرات پاسخ‌ها و آمار استنباطی بر پایه آزمون t و آزمون توکی انجام شد. نتیجه آن‌که ابعاد اجتماعی (سنت، قدرت، رسانه، اقتصاد، خاطرات جمعی)، عوامل فرهنگی (آئیین‌ها و مراسم)، روانکاوی (ناخودآگاه جمعی و تباری)، زمان (هم‌زمانی و درزمانی)، عوامل کالبدی (بعد زیبایی شناسی)، نشانه‌ها (بصری، کلامی، انتزاع)، عوامل اقلیمی، کارکرد اجتماعی در شکل‌گیری معنای یک اثر موثر هستند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Role of the Meaning Component in Associating the Meanings of Architectural Works as an Urban Symbol through the Opening Experiment of the Meaning of a Case Study: Contemporary Iranian Monuments (Pahlavi II to date)

نویسندگان [English]

  • Zahra Turkaman 1
  • Mojtaba Ansari 2
  • Mustafa Kiani 3
1 Department of Architecture, Faculty of Art and Architecture, South Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 Associate Professor, Department of Architecture, Faculty of Art and Puzzle, Tarbiat Modarres University, Tehran, Iran
3 Associate Professor of Architecture, Faculty of Art and Architecture, Art University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Monuments play an important role in creating urban identity. they are upgraded to social-cultural landmarks. Dealing with the problem of meaning is mainly qualitative, and less literature has been used to quantify the meaning of architecture in terms of people. The purpose of this study is to evaluate the meaning of contemporary monumental architectures as socio-cultural landmarks In the view of the people, this research seeks to answer the following question: What are the sub-components influencing the promotion of an architectural building to socio-cultural landmarks? And what do contemporary monuments mean to people? At first, the literature was reviewed and summarized using theoretical and library studies, literature on urban sign and levels of meaning. The result of this section is a conceptual model of research in which sub-components affecting the role of architecture as a socio-cultural landmark and how they relate to the symbolic role of the building are identified. In the second part, the sub-components of the semantic section were surveyed through semantic differentiation test questionnaire to measure the meaning of the audience in seven contemporary Iranian monumental architectures. Descriptive statistics based on mean scores of responses and inferential statistics based on t-test and Tukey test were used to evaluate the results of the questionnaire. The result is social dimensions (tradition, power, media, economics, collective memory), cultural factors (rituals), psychoanalysis (subconscious and ethnicity), time (synchrony and diachronic), physical factors (Aesthetics), symptoms (visual, verbal, abstract, metaphore), climatic factors, social function are effective in shaping the meaning of an architectural work.

کلیدواژه‌ها [English]

  • meaning
  • Monument
  • urban identity
  • semantic differentiation test questionnaire
احمدی­پور زهرا ، خوجم­لی عبدالوهاب ، پورجعفر محمدرضا، (1396)،  تحلیل ژئوپلیتیک عوامل موثر در نمادسازی شهر تهران (برج میلاد)، فصلنانه ژئوپلی­تیک، سال سیزده، شماره 2، ص 35-66
پاکزاد جهانشاه، (1386)، سیر اندیشه ها در شهرسازی (2): از کمیت تا کیفیت، شرکت عمران شهرهای جدید، تهران.
پاکزاد جهانشاه، (1388)، سیر اندیشه ها در شهرسازی (3): از فضا تا مکان، تهران: انتشارات شهیدی
راپاپورت آموس، (1391) معنای محیط ساخته شده، فرح حبیب، تهران: انتشارات سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری (تاریخ انتشار به زبان اصلی 1982)
رضازاده راضیه، (1383)، بررسی نقش معماری در تداعی معانی و انتقال مفاهیم: معماری مساجد سنتی یا نوآورانه، نشریه هنرهای زیبا، شماره 18، 37-48
رئیسی محمد منان. نقره­کار عبدالحمید. (1394). هستی شناسی معنا در آثار معماری. نشریه هویت شهر. سال نهم. شماره 24. ص 5-16
ساسانی فرهاد، (1389)، معنا کاوی: به سوی نشانه شناسی اجتماعی، نشر علمی، تهران
شولتز کریستین نوربرگ (1393)، معماری : معنا و مکان، ترجمه نوروز برازجانی ویدا، انتشارات پرهام نقش، تهران (تاریخ انتشار به زبان اصلی 1998)
صادقی صادق و دیگران. (1398). شناخت و ارزیابی مولفه های کیفیت محیطی موثر بر هویت و حس تعلق شهروندان (مورد پژوهی: شهر اهواز). فصلنامه علمی پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر. دوره 13. شماره 4. 39-57
فرهنگی علی اکبر و صفرزاده حسین، (1390)، روش­های تحقیق در علوم انسانی (با نگرشی بر پایان نامه نویسی)، انتشارات برایند پویش، تهران
کیوی ریموند و کاپنهود لوک وان، (1370)، روش تحقیق در علوم اجتماعی (نظری و عملی)، ترجمه عبدالحسین نیک گهر، چاپ دوم، انتشارات فرهنگ معاصر، تهران، (سال انتشار به زبان اصلی 1995)
لینچ کوین، (1387)، سیمای شهر، منوچهر مزینی، تهران: دانشگاه تهران (تاریخ انتشار به زبان اصلی 1960)
محمدحسنی الینا، ظغرایی ابوالفضل، میرغلامی مرتضی، تحلیل گونه­شناسانه عوامل موثر بر خوانایی نشانه­های شهری (نمونه موردی خیابان ولیعصر محدوده ونک تا تجریش)، مجله هویت شهر، سال دهم، شماره 25، ص 61-74
Alkan Bala Hayya, Landmarks in Urban Space as Signs, Current Urban Studies, 2016, 4, 409-429
Jencks, C. 2004: Towards an Iconography of the Present. In Log 3, ed. Cynthia Davidson. New York: Anyone Corporation.101-108
Caduff David. Timpf Sabine, On the assessment of landmark salience for human navigation, Cogn Process (2008) 9-249
DEnish Alock & K.P AR. Sheeja, 2014, A Study On Visibility Analysis of Urban landmarks, International Journal of Science & Engineering Reserch, Volum 5, p 113-129
Duckham, M., Winter, S., Robinson, M. Including landmarks in routing instructions. J, Location-Based Serv. 4(1), 28-52 (2010)
Rapoport Amos, 1977, "Human Aspects Of Human Forms" Towards a Man—Environment Approach to Urban Form and Design. Oxford Pergamon.
Sorrow Molly E & Hirtle Stephan c, 1999, The Nature of Landmarks for Real and Electronic space,