تحلیل و بررسی نقش عدالت فضایی در نواحی پیرامونی بر سازماندهی سیاسی فضایی پایدار در شهر تهران

نوع مقاله : مقاله های برگرفته از رساله و پایان نامه

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای جغرافیای سیاسی، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران.

2 دانشیار جغرافیای سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

3 دانشیار گروه جغرافیا، واحد یادگار امام خمینی(ره) شهر ری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

پدیده‌های انسانی محدود و تک عاملی و گسسته از محیط پیرامون نبوده و شهر به عنوان نمودی مهم از هویت جمعی انسان‌ها از این قاعده مستثنی نیست. با توجه به این مساله هدف این مقاله عبارت است از تحلیل و بررسی نقش عدالت فضایی در نواحی پیرامونی بر سازماندهی سیاسی فضایی پایدار شهر تهران. شهر تهران از جمله کلان شهرهایی است که بیشترین تاثیرپذیری و نیز متقابلا بیشترین تاثیرگذاری را از نواحی پیرامونی در مباحثی مانند جمعیت، مسکن، الودگی هوا، مسائل سیاسی مانند انتخابات، مسائل فرهنگی مثل پوشش... و مسائل اقتصادی داشته است. سوال اصلی مقاله حاضر این است که نقش نواحی پیرامونی در سارماندهی سیاسی فضایی پایدار در شهر تهران چیست؟ روش این مقاله توصیفی تحلیلی است که با استفاده از پژوهش‌های انجام شده و آمارها و نقشه‌های موجود سعی خواهد مساله پژوهش تحلیل و تبیین شود. فرضیه مقاله برای پاسخگویی به سوال فوق این است که شهر سیستمی باز است که با محیط پیرامون خود دارای تبادل است که در نتیجه هرگونه برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری برای ساماندهی سیاسی و فضایی مولفه‌های جغرافیایی، اقتصادی و فرهنگی آن نیازمند پرداختن به دلایل آن در فضاهای پیرامونی است. نتایج این مقاله نیز نشان می‌دهد که تهران به دلیل ربایش منابع اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و ... نواحی پیرامومونی، هم آن‌ها را دچار ناعدالتی می‌کند و هم خود در سازماندهی سیاسی فضایی پایدار با چالش روبرو شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Role of Spatial Justice in Peripheral Areas on Sustainable Spatial Political Organization in Tehran

نویسندگان [English]

  • Masoumeh Akbari Dargahi 1
  • Pirouz Mojtahedzadeh 2
  • Majid Vali Shariat Panahi 3
1 PhD student of Political Geography, Garmsar Branch, Islamic Azad University, Garmsar, Iran.
2 Associate Professor of Political Geography, Science and Research Unit, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
3 Associate Professor, Department of Geography, Yadgar Imam Khomeini Unit, Shahr Ray, Islamic Azad University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Human phenomena were not limited to single-factor and discrete peripheral environments and the city as an important manifestation of human collective identity is no exception. The purpose of this article is to address this issue analysis and role of Spatial Justice in Peripheral areas in Sustainable Spatial Political organization in Tehran. Tehran is one of the most influential and mutually influenced metropolitan areas in areas such as population, housing, air pollution, political issues such as elections, cultural issues such as coverage ... and economic issues. The main question of this article is that what is the role of the peripheral areas in the sustainable spatial political governance of Tehran? The methodology of this paper is descriptive-analytical that uses research and statistics and maps available the problem of research will be analyzed and explained. The hypothesis of the article to answer the above question is that the city is an open system that interacts with its surroundings and as a result of any planning and policy making for the political and spatial organization of its geographical, economic and cultural components it needs to address its causes in the peripheral spaces. The results of this paper also show that Tehran because of the abduction of economic, social, cultural and ...It also makes them unjust and it has also faced the challenge of sustained political space organization.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Peripheral Areas
  • Spatial Justice
  • Abduction and Absorption
  • Urban System
  • Sustainable Urban Organization
اجلالی، پرویز، رفیعیان، مجتبی و عسگری، علی­(1391)، نظریه برنامه‌ریزی: دیدگاه‌های سنتی و جدید. چاپ اول. تهران: انتشارات آگه.
بهرام‌پور، مهدی­(1393)، شهر عدالت محور (عدالت فضایی در مدیریت شهری در تهران). رساله دکتری شهرسازی. تهران: دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده هنر و معماری.
پورعزت، علی‌اصغر­(1385)، تحلیل مبانی منطقی طراحی سیستم‌های خط مشی‌گذاری معطوف به عدالت: مقایسه آموزه‌های نهج‌البلاغه و برخی از مکاتب فلسفی سیاسی. مدرس علوم انسانی، 10 (4): 42-17
خدوری، مجید­(1394)، برداشت مسلمانان از عدالت، ت­: مصطفی یونسی و صمد ظهیری. چاپ اول. تهران­: انتشارات دانشگاه مفید.
داداش پور، هاشم، علیزاده، بهرام و رستمی، فرامرز­(1394). گفتمان عدالت فضایی در برنامه‌ریزی شهری. قم : انتشارات آذرخش.
سن، آمارتیا­(1390). اندیشة عدالت. ت : وحید محمودی و هرمز همایون پور. چاپ اول. تهران، انتشارات کندوکاو
سندل، مایکل­­(1393). عدالت: کار درست کدام است؟ ت : حسن افشار. چاپ اول. تهران، انتشارات نشر مرکز
شرکت عمران و توسعه آذربایجان­(1393). گزارش عملکرد شرکت عمران و توسعه آذربایجان
شکوهی بیدهندی، محمدصالح­(1393). ارزیابی عدالت فضایی در برنامه‌های توسعه شهری. پژوهش دکتری شهرسازی. تهران : دانشکده شهرسازی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران
صدر، سید محمدباقر­(1360)، اقتصاد ما. ت : محمدمهدی فولادوند. چاپ اول. تهران : بنیاد علوم اسلامی
فریدمن، جان. (1387). برنامه‌ریزی در حوزه عمومی: از شناخت تا عمل.. ت : عارف اقوامی مقدم. چاپ اول. تهران : وزارت مسکن و شهرسازی، مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری
لینج، کوین­(1381)، تئوری شکل شهر. ت : سید حسین بحرینی. ویراست دوم. تهران : انتشارات دانشگاه تهران­
مهندسین مشاور نقش محیط. (1390). طرح توسعه و عمران شهر تبریز.
میرجانی، حمید­(1389). استدلال منطقی به مثابه روش پژوهش. صفه، 20 (50) : 50-35هاروی، دیوید­(1376)، عدالت اجتماعی و شهر. ت : فرخ حسامیان، محمدرضا حائری و بهروز منادی‌زاده. چاپ اول. تهران­: شرکت پردازش و برنامه ریزی شهری (وابسته به شهرداری تهران)
هیلیر، جین­(1388)، سایه‌های قدرت­: حکایت دوراندیشی در برنامه‌ریزی کاربری اراضی. ت : کمال پولادی. چاپ اول. تهران: انتشارات جامعه مهندسان مشاور ایران
یعقوبی، داریوش­(1388)، درک ایرانیان از عدالت. چاپ اول. تهران : انتشارات جامعه شناسان
حیدریان، مسعود و مسعود احدنژاد و شهریور روستایی­(1389)، تحلیلی بر نابرابری در توزیع خدمات فرهنگی با رویکرد عدالت اجتماعی با استفاده از GIS (نمونۀ موردی: شهر زنجان)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه زنجان، دانشکده جغرافیا.
رفیع‌پور، فرامرز­(1376)، توسعه و تضاد، چاپ اول، تهران، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
مثنوی، محمدرضا­(1382)، الگوی توسعۀ پایدار و توسعه شهری جدید: شهرهای فشرده و شهر گسترده، مطالعات محیطی، شماره 31، صص 104-89.
مرصوصی، نفیسه­(1383)، توسعه‌یافتگی و عدالت اجتماعی شهر تهران، پژوهش‌های اقتصادی، شماره 14، صص 32-19.
مهندسان مشاور نقش جهان ـ پارس (1382)، طرح مطالعات و بررسی مسایل توسعۀ شهری منطقۀ شش تهران، جلد اول، تهران، مطالعات کاربری زمین.
وارثی، حمیدرضا و همکاران­(1387)، بررسی تطبیقی توزیع خدمات عمومی شهری از منظر عدالت اجتماعی، مجله جغرافیا و توسعه، شماره 11، صص 156-139.
هاروی، دیوید­(1376)، عدالت اجتماعی و شهر، ترجمه فرخ حسامیان و دیگران، تهران، شرکت پردازش و برنامه‌ریزی شهری (وابسته به شهرداری تهران).
اسمیت، دیوید­(1381)، کیفیت زندگی: رفاه انسانی و عدالت اجتماعی، ترجمه دکتر حسین حاتمی‌نژاد و حکمت شاه‌آبادی، مجله اطلاعات سیاسی ـ اقتصادی، شماره 185 و 186، صص 173-160.
سالنامۀ آماری شهرداری منطقۀ شش، 1390.
غنی‌نژاد، موسی­(1379)، تاریخی و کلان: عدالت، عدالت اجتماعی و اقتصاد، نشریۀ اقتصاد، شماره 5.
شکویی، حسین­(1391)، اندیشه‌های نو در فلسفه جغرافیا، جلد اول، انتشارات گیتاشناسی.
حاتمی‌نژاد، حسین و رحمت‌الله فرهودی و مرتضی محمدپور جابری­(1387)، تحلیل نابرابری اجتماعی در برخورداری از کاربری‌های خدمات شهری (مورد مطالعه: شهر اسفراین)، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، شماره 65، صص 85-71.
حاتمی‌نژاد، حسین و عمران راستی­(1385)، عدالت فضایی و عدالت اجتماعی: ارزیابی و مقایسۀ دیدگاه‌های جان رالز و دیوید هاروی، زمین، شماره 9، صص 95-82.
نظریان، اصغر­(1388)، پویایی نظام شهری ایران، تهران، انتشارات مبتکران.
کمانرودی کجوری، موسی و مظفر صرافی و مصطفی مؤمنی­(1377)، ساماندهی اسکان غیررسمی منطقۀ شش شهرداری تهران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه شهید بهشتی.
اژنگ، هیوا  و علی شماعی و تهمورث بهروزی‌نیا­(1390)، سنجش کیفیت محیط شهری در منطقۀ شش شهر تهران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه خوارزمی تهران.
داداش‌پور، هاشم و فرامرز رستمی­­(1390)، بررسی و تحلیل شیوۀ توزیع خدمات عمومی شهری از دیدگاه عدالت فضایی (مطالعۀ موردی: شهر یاسوج)، جغرافیا و توسعه ناحیه‌ای، شماره 16، صص 198-171.
Averroes, A. (1956), Averroes Commentary on Plato`s Republic. Edited by E.I.J. Combridge: Rosenthal.
Bentham, J. (1986), Introduction to the Principles of Morals and Legislation. Oxford: Oxford University.
Fainstein, S. (2005). Planning and the Just City. In Conference on Searching for the Just City, Friends of the Earth. London.
Fainstein, S. (2010). The just city. Ithaca: Cornell University Press.
Farabi, A. N. (1961). [PDF] Fusul al-madani; aphorisms of the statesman. Edited and translated by D. M. Dunlop. Cambridge: Cambridge University Press.
Farabi, A. N. (1964). Kitab al-siyasa al-Madaniya: political science. Edited by F. M. Najjar. Beirut: D. M. Dunlop.
Harvey, D. (1973). Social justice and the city. Tablisi: University of Georgia Press.
Harvey, D. (1990). Social Justice and the City. London: Edward Arnold.
Harvey, D. (1996). Planning the Ideology of Planning. In S. Campbell & S. Fainstein (eds). Reading in Planning Theory. Masachussetts: Blackwell Publishers.
Harvey, D. (2008). The right to the city. New Left Review II, (53): 23–40.
Hayek, F. (1960). Constitution of liberty. Chicago: Chicago University.
Lefebvre, H. (2000). The right to the city, In J. Ockman (ed.) Architecture Culture 1943-1968: A Documentary Anthology. NewYork: Rizzoli.
Marcuse, P. (2009). Spatial Justice: Derivative but Causal of Social Injustice. Spatial Justice, 1(4): 1-6.
Soja, E. (2013). Seeking Spatial Justice. Minnesota: Minnesota Press.
Kinman, E. L. (1999), Evaluating health services equity at a primary care clinic in Chilmark. Bolivia Social Science & Medicine49 (5), 663–678.
TsouKo-Wan, Hung, Yu-Ting and Chang Yao-Lin, (2005), an accessibility-based integrated measure of relative spatial equity in urban public Facilities, Department of Urban Planning, National Cheng Kung University, Tainan 70101, Taiwan.
Dufaux, Frederic, (2008), Birth announcement, justice spatial/spatial justice, www.jssj.org. (October 2010).
Ebrahimabadi, M. S. (2008), Accessibility and Street Layout. Master Thesis in Urban Planning and Design. Stockholm: Sweden.
Soja, E. (2010), Seeking Spatial Justice, Publisher: University of Minnesota Press