بررسی روند تغییرات بیابان زایی در دشت کرمان با استفاده از مدل IMDPA

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 مربی دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه جیرفت، جیرفت، ایران

2 استادیار دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 دانشیار دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران

4 استادیار دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه جیرفت، جیرفت، ایران

چکیده

امروزه بیابان زایی یکی از مهمترین پدیده‌های طبیعی است که خسارات گاها" جبران ناپذیری بر زندگی انسان‌ها می‌گذارد این پدیده به صورت تدریجی محیط پیرامون خود را تسخیر کرده و باعث خالی از سکنه شدن و مهاجرت مناطق تحت تأثیر خود خواهد شد. ارزیابی و پایش این پدیده طبیعی از جمله برنامه‌های اساسی برنامه ریزان منطقه‌ای جهت مقابله با آن می‌باشد. پایش این پدیده در ایران که بیش از دو سوم آن در منطقه خشک و نیمه خشک قرار دارد و از اکوسیستم‌های شکننده‌ای برخوردار است از اهمیت قابل توجهی برخوردار است، به همین دلیل مدل بومی IMDPA جهت ارزیابی آن ابداع گردید. در این تحقیق به منظور ارزیابی شدت بیابان زایی دشت کرمان از مدل IMDPA با تاکید بر معیارهای آب و اقلیم استفاده گردید. نتایج نشان داد کلاس بیابان زایی معیار اقلیم در دوره آماری ده ساله (1392-1382) تغییر نکرده و در کلاس متوسط قرار دارد و همچنین کلاس بیابان زایی معیارآب متوسط تعیین گردید. ضمناً نتایج نشان داد در معیار آب از مساحت شدت بیابان زایی کلاس کم کاسته شده و به مساحت کلاس بیابان زایی متوسط افزوده شده است و نهایتاً مشخص گردید با گذشت زمان شرایط بیابان زایی منطقه وخیم‌تر شده حتی کلاس بیابان زایی شدید نیز در بعضی از مناطق به خصوص در نواحی غرب و جنوب شرقی دشت کرمان مشاهده شده است.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating the trend of desertification changes in Kerman plain using IMDPA model

نویسندگان [English]

  • farshad soleimani sardoo 1
  • Tayyebeh Mesbahzadeh 2
  • Nasser Broomand 3
  • Ali Azareh 4
  • Elham Rafiei Sardooi 4
1 Lecturer at Natural Resources Faculty, University of Jiroft, Jiroft, Iran
2 Assistant Professor of Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Tehran, Iran
3 Associate professor of Faculty of Agriculture, Shahid Bahonar University of Kerman, Kerman, Iran
4 Assistant Professor, Faculty of Natural Resources, University of Jiroft, Jiroft, Iran
چکیده [English]

Abstract
Today, desertification is one of the most important natural phenomena that losses sometimes "irreparably affect human life. This phenomenon will gradually capture its surroundings and cause impoverishment and migration of affected areas." Assessment and Monitoring this natural phenomenon is one of the basic plans of regional planners to deal with it. Monitoring this phenomenon in Iran, which has more than two thirds of it in the dry and semi-arid region and has fragile ecosystems, is of paramount importance. Due to this, the IMDPA's native model was developed for its evaluation. In this study, for the purpose of the evaluation of the desertification intensity of Kerman plain was based on the IMDPA model with emphasis on water and climate criteria. The results showed that the climate class desertification class did not change during the ten-year statistical period (2003-2013) and is in the middle class and also the class Meanwhile, desertification was determined, and the results showed that in the water criterion the area of low desertification intensity was reduced and the average desertification class area was increased and eventually it became clear that with the passage of time, the desertification conditions of the region became worse, even the desert class Severe growth has also been observed in some areas, especially in the western and southeastern parts of Kerman plain.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Desertification
  • IMDPA
  • Water
  • Climate
  • Kerman Plain

مراجع

حیدر زاده، زاهده.، کریمی، حاجی.، آرامی، سید عبد الحسین.، آزادنیا، فرزاد، 1395، بررسی تأثیر عوامل آب و اقلیم بر شدت بیابان زایی منطقه ابوغویر دهلران با استفاده از مدل IMDPA، مجله جغرافیا و مطالعات محیطی، 5 (20): 97-110.

حیدری، اسماعیل. آذره، علی. خسروی، حسن. رفیع شریف آباد، جواد. 1392. ارزیابی شدت بیابان زایی با استفاده از معیارهای اقلیم و خاک مطالعه موردی (میبد یزد). پژوهش­های آبخیزداری. 101 (111-120).

رضایی پور، عبد الحسین.، بهرامی، حسین.، رفیع شریف آباد، جواد.، خسروی، حسن.، 1394، ارزیابی شدت بیابان زایی با استفاده از مدل IMDPA مطالعه موردی منطقه باغدر یزد، مجله مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، 5(19)، ص 54-42
زهتابیان، غلامرضا. خسروی، حسن. مسعودی، ریحانه. 1393. مدل‌های ارزیابی بیابان زایی (معیارها و شاخص‌ها)، انتشارات دانشگاه تهران
زهتابیان، غلامرضا. حسن، خسروی. مرضیه، قدسی. 1388، تعیین شدت بیابان زایی در منطقه کاشان با استفاده از مدل IMDPA، مجله علمی و پژوهشی بیابان، خرداد 1388، ویژه نامه روز جهانی مقابله با بیابان‌زدایی.
فرهاد ذوالفقاری، علیرضا شهریاری، اکبر فخیره، علیرضا راشکی، سهیلا نوری، حسن خسروی. 1390. ارزیابی شدت بیابان‌زایی دشت سیستان با استفاده از مدل IMDPA. مجله پژوهش‌های آبخیزداری، شماره 91، ص 97-107.
مسعودی، ریحانه، زهتابیان، غلامرضا، احمدی، حسن، خلیقی سیگارودی، شهرام. 1394، ارزیابی بیابان زایی بر اساس معیارهای آب و اقلیم، مطالعه موردی (دشت کاشان)، مجله مرتع و آبخیزداری، 68 (4): 711-723.

ولی، عباسعلی. برآبادی، حسن. حیدری، اسماعیل. خسروی، حسن. 1394. ارزیابی شدت بیابان­زایی دشت روداب سبزوار با تاکید بر دو معیار اقلیم و آب. مجله مهندسی اکوسیستم بیابان. 4(8): 57-66.

هاشمی، زهره.، پهلوانروی، احمد.، مقدم نیا، علیرضا.، جوادی، محمد رضا.، میری، عباس.، 1393. ارزیابی پتانسیل بیابان زایی با استفاده از مدل IMDPA در دشت سیستان (مطالعه موردی زهک)، مجله علمی و پژوهشی مهندسی اکوسیستم بیابان، 3(5)، ص 49-62
Abdi, J. (2007). Investigation and the Map Supply of Desertification Intensity Based on IMDPA Model Emphasis on two Criteria Water and Soil in Abozid-Adad Region. Master Science Thesis. University of Tehran.
Dolatshahi, R.,2008, Preparing a Desertification Map based on IMDPA model with emphasis on water, soil, vegetation cover, (case study south of Garmsal). M.Sc. thesis, Faculty of Natural Resources, University of Tehran.
Esfandiari, M. and Hakimzade, M.A., Ekhtesasi, M.R., Zehtabian, GH.R. (2009). Assessment of Desertification in density as a result of water by IMDPA model, (case study: Toshak, Fars), 1th International Water Management Conference, University of Shah rood.
Javadi, M.R. (2004). Investigation of Effective Factors on Desertification Intensity and Development of Regional in Kerman. Iran. Master Science Thesis. University of Tehran.
Nateghi, S. (2008). Assessment of desertification intensity in Sagzi area with IMDPA model with emphasis on issues of water and vegetation, M.Sc. Dissertation, University of Tehran.
Shakerian, N. Gh. R. Zehtabian. H. Azarnivand. H. Khosravi. (2011). Evaluation of desertification intensity based on soil and water criteria in Jarghooyeh region. Journal of DESERT 16 (2011) 23-32.
فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)
دوره 8، شماره 31
شهریور 1397
صفحه 25-40

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار