تحلیل رابطه و اثرگذاری سرمایه اجتماعی بر بهسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده شهری (مطالعه موردی: محله فهادان شهر یزد)

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه ازاد اسلامی، واحد خوراسگان

2 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگله تهران

3 کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه پیام نور تهران

4 دانشجوی کارشناسی ارشد اکوتوریسم، دانشگاه تبریز

5 کارشناسی شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد خوراسگان

6 کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی گردشگری، گروه جغرافیا، واحد نجف آباد دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، اصفهان

چکیده

سرمایه اجتماعی امروزه یکی از عوامل مؤثر بر بهسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده شهری و مورد تأکید برنامه ریزان محسوب می‌گردد. چرا که تجربه ثابت کرده است که سودمندی از سرمایه اجتماعی و مؤلفه‌های آن در برنامه‌ریزی و اجرای پروژه‌های شهری امری انکارناپذیر است. با توجه به اهمیت این موضوع، هدف از پژوهش حاضر بررسی اثرگذاری سرمایه اجتماعی بر بهسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده شهری محله فهادان شهر یزد می‌باشد. روش تحقیق در این بررسی از نوع توصیفی- تحلیلی بوده که آمار و اطلاعات آن از طریق روش‌های پیمایشی به دست آمده است. جامعه آماری این پژوهش را شهروندان محله فهادان شهر یزد تشکیل می‌دهند که با استفاده از فرمول کوکران، نمونه‌ای به حجم 365 نفر با روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای انتخاب گردیده است. برای تحلیل داده‌ها از آمار استنباطی و مدلسازی معادلات ساختاری (SEM) استفاده گردیده است. نتایج استنباطی پژوهش نشان می‌دهد که مطلوبیت شاخص‌های سرمایه اجتماعی در بین جامعه شهروندان، باعث بهبود روند نوسازی و بهسازی بافت قدیم محله فهادان شهر یزد شده است. نتایج معادلات ساختاری نیز معناداری تأثیر سرمایه اجتماعی بر بهسازی و نوسازی بافت قدیم محله فهادان را اثبات می‌نماید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis of the relationship and the effect of social capital on the Rehabilitation and Renovation of urban old texture (Case Study: Fahadan Neighborhoods in Yazd City (

نویسندگان [English]

  • mahboubeh mahmodinia 1
  • Hojjat Rezaei 2
  • Laiya Jaliliyan 3
  • Fatemeh Doulati 4
  • Neda Taghipour 5
  • Iman Choghajerdi 6
1
2
3 M.A. in Geography & Urban Planning, Payame Noor Univeristy, Tehran, Iran
4 M.A. Eco-tourism, Tabriz Univeristy, Tabriz, Iran
5 M.A. Urban Planning, Khorasgan Branch, Islamic Azad University, Isfahan, Iran
6 M.A. of Geography & Tourism Planning, Dept. of Geography, Najafabad Branch, Islamic Azad University, Najafabad, Isfahan, Iran
چکیده [English]

Abstract
Social capital is one of the factors affecting the Rehabilitation and Renovation of urban old texture and is emphasized by planners. Because experience has proven the usefulness of social capital and its components in the planning and implementation of urban projects is irrefutable. Given the importance of this issue, the aim of this study was to investigate the influence of social capital on the Rehabilitation and Renovation of urban old texture this Fahadan neighborhoods of Yazd city. The research method in this study was descriptive and analytical data obtained through survey methods. The study population the Consist of Yazd Fahadan neighborhoods citizens who use the sample, a sample size of 365 patients stratified random sampling method is selected. For data analysis, inferential statistics and structural equation modeling (SEM) was used. The results of the study showed a favorable analytical component of social capital among civil society, affecting the process of Improvement and Renovation of the old Urban of Yazd is Fahadan neighborhoods. The result of structural equation proves statistically significant relationship between social capital and Rehabilitation and Renovation of urban old texture of the Fahadan neighborhoods.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social Capital
  • Rehabilitation and renovation
  • old texture
  • Fahadan
  • Lisrel
احمدی، حسن، شهابی، منیرالسادات (1387)، "مشارکت محلی ضامن بهسازی پایدار بافت‌های فرسوده (مطالعه موردی: محله سیروس تهران)"، اولین همایش بافت‌های فرسوده شهری، چشم‌انداز توسعه پایدار، ارزش‌ها و چالش‌ها.
اصلانی، اسکندر (1383)، "بافت قدیم بی‌بدیل و تکرارناپذیر"، مجله شهرداری‌ها، سال ششم، شماره 70، صص 72-69.
امین زاده، بهناز، رضابیگی ثانی، راضیه (1391)، "ارزیابی جایگاه مشارکت در طرح‌های منظر شهری به منظور ارائه فرایند مناسب بازآفرینی بافت‌های آسیب دیده"، نشریه هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی، دوره 17، شماره 3، صص 39-29.
الوانی، مهدی، سید تقوی، میرعلی (1384)، "سرمایه اجتماعی، مفاهیم و نظریه‌ها"، فصلنامه مدیریت، تهران، شماره 34-33، صص 26-4.
آئینی، محمد، جمشیدزاده، ابراهیم، مهماندوست، محمدرضا، گودرزی، حسین (1387)، "جلب مشارکت مردمی در بهسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده شهری"، اولین همایش بهسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده شهری، مشهد مقدس.
باقریان، محمد صابر (1384)، "بازشناسی قابلیت‌های نوسازی در بافت فرسوده میانی بر پایه نگرش‌های اجتماع ویژگی‌های فضا"، مجله پژوهش‌های جغرافیایی، شماره 73، 156-141.
تاج‌بخش، کیان (1384)، "سرمایه اجتماعی، اعتماد، دموکراسی و توسعه"، تهران، انتشارات شیرازه.
توسلی، محمود (1376)، "اصول و روش‌های طراحی شهری و فضاهای مسکونی در ایران"، جلد اول، مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران، تهران.
حبیبی، کیومرث، پوراحمد، احمد، مشکینی، ابوالفضل (1386)، "بهسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده شهری، نشر انتخاب"، چاپ اول.
حبیبی، محسن، مقصودی، ملیحه (1381)، مرمت شهری، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول.
زنگنه، یعقوب، حسین‌آبادی، سعید، روشندل، تکتم، نبی پور، رضا (1393)، "تأثیر تعلق مکانی و سرمایه اجتماعی بر بهسازی مشارکتی محلات قدیمی (مطالعه موردی: محله سرده سبزوار)"، مجله پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، سال پنجم، شماره نوزدهم، صص 128-111.
زنگی‌آبادی، علی، مویدفر، سعیده، غفورزاده، مجتبی (1394)، "ارزیابی بازنده سازی بافت‌های قدیم شهر یزد در راستای توسعه پایدار شهر یزد"، فصلنامه مطالعات برنامه‌ریزی شهری، سال سوم، شماره نهم، صص 159-131.
زنگی‌آبادی، علی، مویدفر، سعیده، غفورزاده، مجتبی (1394)، "ارزیابی بازنده سازی بافت‌های قدیم شهری در راستای توسعه پایدار شهر یزد"، فصلنامه مطالعات برنامه‌ریزی شهری، سال سوم، شماره نهم، صص 159-131.
زیاری، کرامت اله، طاوسیان، علی، سلمانی، محمدعلی، رضایی، حجت (1393)، "برآورد و سطح‌بندی توسعه محله‌ای با تأکید بر مؤلفه‌های سرمایه اجتماعی در شهر ابرکوه"، فصلنامه برنامه‌ریزی شهری، دوره 5، شماره 18، صص 76-59.
زیویار، پروانه (1389)، "مدیریت بحران در بافت‌های فرسوده شهری با تأکید بر تأسیسات شهری"، فصلنامه شوراها، شماره 54، صص 35-31.
شعبانجولا، الهه، شکوه فر، فهیمه، سادات کرمانی، سمیرا (390)، "بهره‌گیری از سرمایه اجتماعی در جهت بهسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده"، اولین کنفرانس اقتصاد شهری ایران، دانشگاه فردوسی مشهد.
شیعه، اسماعیل (1382)، "لزوم تحول مدیریت شهری در ایران"، مجله جغرافیا و توسعه، سال دوم، شماره پیاپی 4، صص 62-37.
صیدایی، سید اسکندر، قنبری، یوسف، جمینی، داود، بسحاق، محمدرضا (1392)، "سنجش پایداری کشاورزی در مناطق روستایی (مطالعه موردی: مناطق روستایی بخش مرکزی شهرستان روانسر)"، فصلنامه جغرافیا و پایداری محیط، شماره 6، صص 106-87.
فرجی ملائی، امین، قرخلو، مهدی (1389)، "زلزله و مدیریت بحران شهری در شهر بابل"، مجله جغرافیا، سال هشتم، شماره 25، صص 164-143.
فوکویاما، فرانسیس (1379)، "پایان نظم و بررسی سرمایه اجتماعی و حفظ آن"، ترجمه غلام عباس توسلی، انتشارات جامعه ایرانیان.
فوکویاما، فرانسیس (1384)، "سرمایه اجتماعی و جامعه مدنی"، ترجمه افشین خاکباز و حسن پویان، انتشارت شیرازه.
کلانتری خلیل‌آباد، حسین (1384)، "مدیریت و برنامه‌ریزی احیا ناحیه تاریخی یزد، مجله پژوهش‌های جغرافیایی، شماره 54، صص 92-77.
محسنی تبریزی، علیرضا، آقا محسنی، مریم (1389)، "بررسی نقش سرمایه اجتماعی در توسعه شهری؛ مورد پژوهی: شهر محلات"، فصلنامه مدیریت شهری، شماره 26، صص 162-147.
موسوی، حمیدرضا (1385)، "ضرورت به کارگیری الگوی فرایند طراحی شهری با تمرکز بر مشارکت مردم در برنامه‌ریزی و طراحی بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری"، دومین سمینار ساخت‌وساز در پایتخت، دانشکده‌های فنی دانشگاه تهران.
موسوی، مرضیه، توسلی، غلامعباس (1384)، "مفهوم سرمایه در نظریات کلاسیک و جدید با تأکید بر نظریه‌های سرمایه اجتماعی"، فصلنامه علوم اجتماعی، دوره 11، شماره 4، پیاپی 26، صص 32-1.
موسوی، میرنجف، حیدری، حسن، کشکولی، علی (1391)، "بررسی نقش سرمایه اجتماعی در نوسازی و بهسازی بافت‌های فرسوده در شهر سردشت"، مطالعات و پژوهش‌های برنامه‌ریزی منطقه‌ای، سال چهارم، شماره پانزدهم، صص 122-105.
مؤمنی، مهدی، بیک محمدی، حسن، مهدیزاده، زهره (1389)، "تحلیلی بر طرح‌های احیا و نوسازی بافت‌های فرسوده در محله جویباره اصفهان"، فصلنامه مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، سال دوم، شماره هفتم، صص 52-31.
الوانی، مهدی، سید تقوی، میرعلی (1384)، "سرمایه اجتماعی، مفاهیم و نظریه‌ها"، فصلنامه مدیریت، تهران، شماره 34-33، صص 26-4.
محمدی، جلیل، محمدی، علیرضا (1396)، بررسی میزان سرمایه اجتماعی جهت نوسازی بافت فرسوده شهر زنجان، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، سال هفدهم، شماره 44، صص 86-65.
Fukuyama, F (2001), "Social capital, civil society and development", Third World Quartely, pp 7-20.
Kweit, M. G. and Kweit. R. W., (2007), "Participation, Perception of Participation, and Citizen Support", American Politics Research, Number 3, Volume 35, 18-29.
Norbe, E. (2002), "Urban Regeneration Experiences in Brazil: Historical Preservation", Tourism Development and Gentrification, URBAN DESIGN International.
Payton, Michelle Angela Payton (2003), "Influence of Place Attachment and Social Capital on Civic Action: A Study at Sherburne National Wildlife Refuge", master’s thesis of Natural Resources Science and Management Program, University of Minnesota.
Perkins, Douglas D., Joseph Hughey, and Paul W. Speer. (2002), "Community psychology perspectives on social capital theory and community development practice". Journal of the Community Development Society 33(1): 33–52.
Walters, W. (2002), "Social Capital and Political Sociology: Re-imaging Politics?" Journal of Sociology, Vol.36, No.377.