برنامه ریزی اکولوژیک خیابان به منظور ارائه راهبرد مناسب در مدیریت شهری با استفاده از تکنیک AHP و SWOT (مطالعه موردی: خیابان آزادی کلان شهر تهران)

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت محیط زیست، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 دانشجوی دکترای برنامه ریزی محیط زیست، دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی محیط زیست، دانشگاه تهران، تهران، ایران

4 استادیار گروه برنامه ریزی محیط زیست، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

خیابان‌های واقع در کلان شهرها به منظور تسهیل عبور و مرور وسایل نقلیه طراحی شده‌اند. با افزایش تعداد وسایل نقلیه و ظرفیت محدود عبور و مرور سطح کیفی خیابان‌ها به شدت رو به کاهش است. ارتباط خیابان‌ها با محیط زیست و اجتماع فراموش شده است و شرایط نامطلوب و ناپایدار برای زندگی در خیابان و بافت اطراف بوجود آورده است. خیابان با برقراری مناسب تبادلات و ارتباطات کلیدی، فضایی و اجتماعی شهر، می‌تواند در حیات و سرزندگی فضاهای شهری بیشترین نقش را داشته باشد. خیابان‌های اکولوژیک، با در نظر گرفتن نیازهای اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی جامعه مورد نظر، سعی بر ایجاد زمینه‌ی حضور کلیه افراد دارد. وجود معیارهای خیابان‌های اکولوژیک، خیابان‌های همه شمول و خیابان‌هایی با کیفیت بصری و حسی و توسعه پایدار در شهر نیازمند طراحی خیابان اکولوژیک شهری است. هدف از ارائه این مقاله در نظر گرفتن معیارهای مؤثر در برنامه ریزی خیابان اکولوژیک است که با مطالعات میدانی و اسناد کتابخانه‌ای و اینترنتی به دست آمده‌اند قوت‌ها، ضعف‌ها، فرصت‌ها و تهدیدهای خیابان آزادی را استخراج کرده و در نرم افزار Expert Choice آن‌ها را رتبه بندی نموده و در نهایت با استفاده از ماتریس SWOT آن‌ها را تحلیل نموده و راهبرد تدافعی در برنامه ریزی خیابان آزادی بدست آمد. بنابراین استراتژی‌های تعیین شده موقعیت بحرانی خیابان آزادی را از نظر اصول اکولوژیکی نشان می‌دهند که باید در برنامه ریزی‌های شهری مورد توجه قرار گیرند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Ecological approaches in planning for sustainable streets (Case study: Azadi Street)

نویسندگان [English]

  • Hadis Alahyari 1
  • Saeideh Nasehi 2
  • Mihan Parak 3
  • Lobat Zebardast 4
1 M.Sc. of Biology Environment Managemnt, University of Tehran, Tehran, Iran
2 Ph.D. student of Biology Environment Managemnt, University of Tehran, Tehran, Iran
3 M.Sc. of Biology Environment Managemnt, University of Tehran, Tehran, Iran
4 Assistant Prof. of Biology Environment Managemnt, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]

Abstract
The streets located in megalopolises have been designed for facilitating the traffic of vehicles. With the increase of the number of vehicles and the limited capacity of traffic, the qualitative level of streets is decreasing. The connection of streets with the community and environment has been neglected and unstable and undesirable conditions for living in street and its surrounding context have appeared. The street through making suitable, spatial and social communication and exchanges can play the most influential role in the existence of lively urban spaces. Ecologic streets through considering social, economic and environmental needs of the considered society, try to make all the people take part in the considered process. The existence of criteria like ecologic streets, comprehensive streets and streets with visual and sensory quality as well as sustainable development in city requires the process of designing urban and ecologic street. The aim of this study is to consider effective criteria in designing the ecologic street that are obtained by performing field studies and using library documents. The strengths, weaknesses, opportunities and threats of the Azadi Street have been extracted and ranked through using Expert Choice software. Finally, through using SWOT matrix such issues have been analyzed and the defensive approach in the process of programming the Azadi street street was obtained. Therefore, determined strategies show the crucial position of the Azadi street ecologically that should be considered in urban programming.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Ecologic planning
  • AHP
  • SWOT
  • Azadi Street
بهناز امین زاده, فرامرز داعی نژاد. (1381). ملاحظات محیطی در طراحی و بهسازی خیابان‌های شهری. هنرهای زیبا, 50-61.
یاسر معرب, پیمان گلچین, محمد جواد امیری, رسول افسری. (1394). بررسی مقایسه‌ای کیفیت خیابان‌های شهری تهران بر اساس معیارهای خیابان ممتاز (مطالعه موردی: خیابان‌های انقلاب، کشاورز و فاطمی). محیط شناسی, 41, 283-296.
کــــوکبی, لــــیلا, ایـزدی خرامـه, عبـدالهی, رحمت الـه, ســــلیمانی, رقیــــه. (1391). حیات جمعی در فضای عمومی سبز راه، نگرشی بر تنوع فرهنگی اجتماعی استفاده از فضا؛ مطالعه‌موردی پارک خطی باغ بلند شیراز. فصلنامه علمی-پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری, 3(11), 97-114.‎
شهیندخت برق جلوه, نغمه مبرقعی دینان. (1389). توسعه شاخص‌های پایداری شبکه سبز راه‌ها بر اساس "اصول بوم شناسی سیمای سرزمین". علوم و تکنولوژی محیط زیست, 15.
 الیا وطن پرست, جعفر اولادی, مرتضی اکبری. (1391). بررسی چگونگی برنامه ریزی سبزراه های شهری مطالعه موردی: منطقه یازده شهری کلان شهر مشهد. همایش بین المللی بحران‌های زیست محیطی ایران و راهکارهای بهبود آن.‎
مسعود خادمی, روجا علیپور. (1389). مطلوبیت خیابان‌های شهری, انتشارات طحان.
الهه جعفریان مقدم, سعید ملماسی, سید مسعود منوری, سید علی جوزی. (1391). بررسی اثرات محیط زیستی پتروشیمی منطقه اقتصادی ماهشهر با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی. علوم محیطی, 8(3).‎
کشاورز بخشایش, م. (1394). پهنه بندی خطرزمین لغزش در محدوده پی و مخزن سد پلرود با روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP). نشریه زمین شناسی مهندسی, 11(2), 1-2.‎
 قهفرخی, بمن بنایی, مهربان صادقی, سید راشد جزایری, نرگس ساکی نیا. "بررسی راهکارهای عملی دفع ایمن زباله بیمارستانی با استفاده از روش SWOT." مجله دانشگاه علوم پزشکی شهر کرد 14 (1391): 60-71.
رومینا سیاح نیا, مجید مخدوم, & شهرزاد فریادی. نمایه‌های اکولوژیکی در ارزیابی توان رشد و توسعه شهری مطالعه موردی: کلانشهر تهران. علوم محیطی, 15(1), 77-88.
11. صالحی، ا. 1379. ساماندهی شهری، فصلنامه مدیریت شهری، شماره دوم، صص 88-94.
Dong, H., Fujita, T., Geng, Y., Dong, L., Ohnishi, S., Sun, L., ... & Fujii, M. (2016). A review on eco-city evaluation methods and highlights for integration. Ecological Indicators, 60, 1184-1191.
Hu, M. C., Wadin, J. L., Lo, H. C., & Huang, J. Y. (2016). Transformation toward an eco-city: lessons from three Asian cities. Journal of Cleaner Production, 123, 77-87.
Wu, J. (2014). Urban ecology and sustainability: The state-of-the-science and future directions. Landscape and Urban Planning, 125, 209-221.
de Jong, M., Yu, C., Chen, X., Wang, D., & Weijnen, M. (2013). Developing robust organizational frameworks for Sino-foreign eco-cities: comparing Sino-Dutch Shenzhen Low Carbon City with other initiatives. Journal of Cleaner Production, 57, 209-220.
McPhearson, T., Pickett, S. T., Grimm, N. B., Niemelä, J., Alberti, M., Elmqvist, T., ... & Qureshi, S. (2016). Advancing urban ecology toward a science of cities. BioScience, biw002.
Guo, R., Miao, C., Li, X., & Chen, D. (2007). Eco-spatial structure of urban agglomeration. Chinese Geographical Science, 17(1), 28-33.