امنیت سازی پایدار درخلیج فارس

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای جغرافیای سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 استاد جغرافیای سیاسی، دانشگاه تهران

3 دانشیار جغرافیای سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

4 استادیار جغرافیای سیاسی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

منطقه خلیج فارس نقش محوری در ارتباط بین اروپا، آفریقا، آسیای جنوبی و جنوب شرقی دارد و به عنوان یکی از زیرسیستم های منطقة آسیای جنوب غربی، دریای مدیترانه، دریای سرخ و اقیانوس هند، کبیر و اطلس را به هم پیوند می دهد و در این راستا از دیرباز مورد توجه قدرت های جهانی به ویژه ایالات متحده آمریکا بوده است. با توجه به اینکه این منطقه در موازنة قدرت و ساختار امنیتی بین المللی نقش محوری و تعیین کننده ای دارد، اما تاکنون از ساختار امنیتی متناسب با سهم و نقش کشورهای ساحلی این منطقه برخوردار نبوده است و فقدان ترتیبات امنیتی بومی در خلیج فارس، از دسترسی به امنیت پایدار دور مانده و آسیب پذیری این منطقه را تحت تأثیر تحولات پیرامونی، دوچندان نموده است. در این راستا ضرورت ایجاد ساختار امنیتی جدید در خلیج فارس با درک امنیتی مشترک و پذیرش موازنه و تنوع رفتار استراتژیک بازیگران این منطقه در سایة مشارکت منطقه ای، امری اجتناب ناپذیر می باشد و از الزامات آن، تقویت نقاط همگرایی و ایجاد ائتلاف و اتحادیه های فراگیر در بین کشورهای ساحلی این منطقه می باشد. این پژوهش با روش تحلیلی- توصیفی درصدد ارایة الگوی ساختار امنیتی در خلیج فارس با استفاده از نقش و سهم کشورهای ساحلی این منطقه با هدف رسیدن به امنیت پایدار می باشد و به دنبال پاسخ این پرسش است که الگوی امنیتی برای رسیدن به امنیت پایدار در خلیج فارس را چگونه می توان تدوین نمود؟. نتایج حاصله از این تحقیق بیانگر آن است که هرگونه ایجاد ساختار امنیتی متناسب با منافع نقش محوری قدرت های فرامنطقه ای منجر به رضایت مندی و دربرگیرندة منافع همة کشورهای ساحلی خلیج فارس نخواهد شد و تنها ترتیبات امنیتی بومی متناسب با سهم و نقش محوری کشورهای منطقه زمینة دسترسی به امنیت پایدار را می تواند فراهم نماید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Secure security building and Persian Golf

نویسندگان [English]

  • hojjatollah heidari soufiani 1
  • Zahra Pishgahi fard 2
  • Ezatollah Ezati 3
  • Omran Alizadeh 4
1 Islamic Azad university science and research branch
2 Professor of Political Geography, University of Tehran
3 university
4 university
چکیده [English]

Abstract
Persian Gulf plays a central role in interrelations of Europe, Africa and South and Southeast Asia. As a subsystem of Southwest Asia region, it connects Mediterranean and Red Seas and Indian, Pacific and Atlantic Oceans. It’s been, therefore, a longtime focus of world powers.
Though the region plays a definitive role in the international balance of power and security structure, it yet lacks a security structure corresponding to the contributions and roles of its coast countries. Lack of indigenous security arrangements has made Persian Gulf lagging in terms of sustainable security and doubly vulnerable to peripheral developments.
Using analytical-descriptive method, this research aims to provide a model of security structure in Persian Gulf based on contributions and roles of its coast countries in order to achieve sustainable security. It aims to find out how a security model aimed at sustainable security in Persian Gulf might be developed.
The results indicate that any security system corresponding to the interests of trans-regional powers would not satisfy and include the interest of all Persian Gulf countries, and security arrangements corresponding to contributions and roles of regional countries can only pave the way to achieve sustainable security.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Balance of Power
  • Sustainable Security
  • Indigenous Security Arrangements
اسدی، ب.(1393). خلیج فارس و مسایل آن، انتشارات مؤسسة فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین المللی ابرار معاصر. تهران
 الهی، ه.(1391).خلیج فارس و مسائل آن. انتشارات قومس، تهران
امامی، م. (1380). عوامل تأثیرگذار داخلی در خلیج فارس. دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی، انتشارات وزارت خارجه، تهران
ابوالحسن شیرازی، ح و آخوند مهریزی، (1386)، جایگاه منابع انرژی در امنیت خلیج فارس و امنیت آمریکا با توجه به الگوی امنیت مشارکتی، مجله علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی کرج، سال چهارم، شماره 7،
بوزان، ب، 1381، خاورمیانه ساختاری همواره کشمکش زا. ترجمة احمد صادقی. فصلنامة سیاست خارجی. سال شانزدهم. شماره 3.
بوزان، ب و ویور و دوویلد(1386)، چارچوبی تازه برای تحلیل امنیت، ترجمه علیرضا طیب، انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی، تهران
  .....پایگاه اطلاع رسانی حوزه. (1386). جامعة شیعه در عربستان. شماره 219.
.... (1390). امارات عربی متحده. دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی. انتشارات وزارت خارجه، تهران
.... (1392). عراق. دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی. انتشارات وزارت خارجه، تهران
حافظ نیا، ف، (1393). تأثیر ژئوپولیتیک انرژی بر شکل گیری ترتیبات امنیت منطقه ای، مطالعات موردی خلیج فارس. فصلنامة آفاق. سال هفتم. شماره بیست و چهارم
حافظ نیا، ربیعی. (1392). نقش استراتژیک خلیج فارس و تنگة هرمز. تهران: انتشارات سمت
 خلیلی، ح. (1392). امنیت در خلیج فارس. انتشارات دانشگاه عالی دفاع ملی، تهران
 روشن دل، س. (1382). تعارضات ساختاری در منطقة خلیج فارس. مرکز پژوهش های علمی و استراتژیک خاورمیانه، تهران
 عبدالله خانی، ع. (1389). نظریه های امنیت. انتشارات مؤسسة فرهنگی و تحقیقات بین المللی ابرار معاصر، تهران
کوهکن، ع. (1393). سیاست خارجی خاورمیانه در آینة نظر و عمل. دانشگاه علامه طباطبایی، تهران
موسوی، ح و صالحی، ج، (1393). خلیج فارس منطقه ای ژئوپولیتیک، ژئواستراتژیک و ژئواکونومیک. انتشارات مرکز پژوهش های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه، تهران
میررضوی، ف و احمدی، ب. (1383). راهنمای منطقه و کشورهای حوزة خلیج فارس. مؤسسة فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین المللی ابرار معاصر، تهران
نظری، ع و نوری، ا و حیدری، ش. (1390). جهانی شدن و شکل گیری روندهای دموکراتیک در جهان غرب. شماره های 106- 107- 108، تهران
ونت، الکساندر. (1384). نظریة اجتماعی سیاست بین الملل. ترجمه: حمیرا مشیرزاده. انتشارات وزارت امور خارجه، تهران
www.persianngulfstudies.com