مطالعه ابعاد و مولفه های توسعه کارآفرینی گردشگری با استفاده از روش-شناختی نظریه داده بنیاد (مورد مطالعه: جزیره قشم)

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت منابع انسانی، دانشگاه سیستان وبلوچستان، زاهدان، ایران

2 دانشیار گروه مدیریت دولتی، دانشگاه سیستان وبلوچستان، زاهدان، ایران

چکیده

صنعت گردشگری از قابلیت­های زیادی درجهت نوآوری و کارآفرینی و ایجاد فرصت­های شغلی برخوردار است. وسعت و موقعیت جغرافیایی، منابع گردشگری متنوع و منحصر به فرد، حاکمیت قوانین مناطق آزاد و... . می‌تواند قشم را پیشرو صنعت گردشگری کشورنماید. با وجود تلاش‌های صورت گرفته، قشم به جایگاه متمایز خود در بین مقاصد گردشگری دست نیافته است و فرصت‌های کارآفرینی گردشگری به خوبی مورد بهره برداری قرار نگرفته‌اند. پژوهش کیفی حاضر با هدف شناسایی ابعاد و مؤلفه‌های توسعه کارآفرینی گردشگری جزیره قشم، با استفاده از روش نظریه داده بنیاد انجام و با 45 نفراز خبرگان و صاحبنظران حوزه گردشگری مصاحبه انجام شده است. داده‌های حاصل از طریق 3 مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی، تحلیل و مقوله‌های تاثیرگذار بر توسعه کارآفرینی گردشگری شناسایی شدند. ارتباط بین این عوامل درالگوی پارادایمی توسعه کارآفرینی گردشگری در قالب عوامل اجتماعی_فرهنگی، منابع انسانی، اصلاح قوانین و مقررات، مؤلفه‌های اقتصادی، زیرساخت‌ها و جاذبه‌های گردشگری و بهبود حمایت کننده‌ها نمایش داده شده‌اند. دراین پژوهش منابع انسانی به عنوان مقوله محوری در مرکز فرآیند مورد کاوش قرار گرفته و سایر مقوله‌ها به طور نظری به آن ارتباط داده شده‌اند. یافته‌های این پژوهش با ارائه ابعاد و مؤلفه‌های توسعه کارآفرینی گردشگری جزیره قشم در قالب مدل پارادایمی می‌تواند مبنای تشکیل اکوسیستم گردشگری و زمینه ساز ایجاد اشتغال و رونق بخش گردشگری جزیره قشم باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Study of Dimensions and Components of Tourism Entrepreneurship Development using the Grounded Theory Methodology (Case Study: Qeshm Island)

نویسندگان [English]

  • Hekmatolah Dastranj 1
  • Mehdi Kazemi 2
  • Bagher Kord 2
  • Amin Kamaliyan 2
  • Seyed Aligholi Roushan 2
1 Ph.D. student of Human Resources Management, Sistan & Baluchistan Uiversity, Zahedan, Iran
2 Associate Prof. Dept. of Govermantal Management, Sistan & Baluchistan Uiversity, Zahedan, Iran
چکیده [English]

Abstract
Tourism industry enjoys assorted capabilities for innovation, entrepreneurship and the creation of job opportunities. The geographic extent and location, diverse and unique tourism resources, and the sovereignty of Free Zone laws could make Qeshm as the leading tourism industry in the country. Despite efforts, Qeshm has not achieved its distinctive position among the tourist destinations, and, tourism entrepreneurship opportunities have not been well exploited. This qualitative study was conducted to identify dimensions and components of tourism entrepreneurship development in Qeshm Island using a data-based theory method, and, 45 tourism experts were interviewed. The obtained data were analyzed in three phases of open, axial and selective coding, and, the factors affecting tourism entrepreneurship were identified. The relation between these factors was demonstrated in the paradigm of tourism entrepreneurship development in the form of socio-cultural factors, human resources, amendments to laws and regulations, economic factors, infrastructures, tourist attractions, and the improvement of sponsors. In the present study, human resources were investigated as the central theme of the process, and, other categories were theoretically connected to it. By providing the dimensions and components of tourism entrepreneurship development in Qeshm, findings of this study in a paradigmatic model could be a basis for the establishment of the tourism ecosystem, and a foundation for creating employment and prosperity of tourism sector in Qeshm Island.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Tourism
  • Entrepreneurship
  • Tourism Entrepreneurship Development
  • Tourism Entrepreneurship Development in Qeshm Island
  • Grounded Theory Methodology
احمدپورداریانی، محمود، (1383)، کارآفرینی: تعاریف، نظریات، الگوها، چاپ پنجم، شرکت پردیس، 21.
ارجمندی نژاد، آفاق (1395). طراحی و تدوین الگوی بهره­وری منابع انسانی در بستر اسلامی (مورد مطالعه: سازمان شهرداری مشهد)، رساله دکتری رشته مدیریت دانشگاه سیستان و بلوچستان به راهنمایی دکتر دعائی.
اسماعیلی، محمودرضا و موسوی نژاذ، هادی. (1395). گرایش به کارآفرینی سازمان در صنعت بیمه: تأکید بر نقش سرمایه اجتماعی و فرهنگ سازمان، مجله پژوهشنامه بیمه، سال سی‌ام، شماره 4، 63-43.
حجازی، رضا؛ کیاکجوری، کریم؛ باقر زاده لاکانی، فاطمه. نقش پارک‌های علم و فناوری در توسعه کارآفرینی، کنفرانس ملی کارآفرینی، تعاون؛ جهاد اقتصادی، دانشگاه آزاد اسلامی نایین، 1389.
حریری، نجلا. (1385). اصول وروش­های پژوهش کیفی، تهران: انتشارات دانشگاه آزاد علوم تحقیقات، چاپ 1.
حسین پور، داود و و قربانی پاچی، عقیل. (1396). تأثیر راهبردهای توسعه منابع انسانی بر اثر بخشی سازمانی با نقش میانجی اعتماد متقابل و رضایت شغلی کارکنان در سازمان ورزش و جوانان استان مازندران، پژوهش‌های مدیریت راهبردی سال 23، شماره 65، صص: 75-45
دانایی فرد، حسن و الوانی، مهدی و آذر، عادل. (1390). پژوهش کیفی در مدیریت: رویکردی جامع، تهران: انتشارات صفار، چاپ پنجم.
دانایی فرد، حسن و امامی، سید مجتبی. (1386). استراتژی­های پژوهش کیفی: نظریه داده بنیاد، مجله اندیشه مدیریت، سال اول، شماره دوم، صص: 97 – 69.
داوری، علی و سفید بری، لیلا و باقرصاد، وجیهه. (1396). عوامل اکو سیستم کار آفرینی ایران بر اساس مدل آیزنبرگ، فصلنامه توسعه کار آفرینی، دوره 10، شماره 1، صص: 120-100.
دستوم, صلاح و سوادی, مهدی. (1396). طراحی چارچوب توسعه کارآفرینی در صنعت گردشگری ورزشی. فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه‌ای), 26(1), 249-265.
ذبیحی محمد رضا و مقدسی، علیرضا. (1385). کارآفرینی از تئوری تا عمل، مشهد: انتشارات جهان فردا.
رضایی پندری، عباس و آذر، عادل. (1396). طراحی مدل مدیریت زنجیره تأمین خدمات با رویکرد نظریه داده بنیاد، شماره 39، 32 – 5.
رضایی، شمس الدین (1396). طراحی مدل درآمد زایی باشگاه­های فوتبال ایران با رویکرد گراندد تئوری، مجله پژوهش­های کاربردی در مدیریت ورزشی، سال ششم، شماره 3 (23 پیاپی)، 121 – 106.
رعنایی کردشولی، حبیب اله وعلوی، سید مسلم و وانعمی، فائزه السادات. (1395). مدیریت فرهنگ سازمانی بر مبنای مدل موجودی فرهنگ سازمانی، فصلنامه مطالعات رفتار سازمانی، سال پنجم، شماره 10 صص: 35-1.
رکن الدین افتخاری، عبدالرضاوسجاسی قیداری، حمدالله. (1389) توسعه روستایی با تأکید برکارآفرینی، سمت.
سالارزهی، حبیب الله و هاشمی، جلیل. (1389). کارآفرینی سازمانی در یک چارچوب سیستمی، اولین کنفرانس بین المللی مدیریت، نوآوری و کارآفرینی، شیراز.
سجاسی قیداری، حمداله. (1391). اراده الگوی توسعه کارآفرینی اکتوریسم در مناطق روستایی مورد مطالعه: روستاهای دره­ای اکوریستی استان تهران، رساله دکتری رشته جغرافیا و برنامه­ریزی روستایی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس.
صادقی فسائی، سهیلا و ناصری راد، محسن. (1390). عناصر بنیادین پژوهش کیفی در علوم اجتماعی: هستی شناسی، معرفت شناسی، روش شناسی و روش، مجله مطالعات اجتماعی ایران، دوره پنجم، شماره 2، 98-78.
صفری علی اکبری، مسعود و صادقی، حجت اله. (1396). تحلیل عوامل زمینه ساز ایجاد و رشد کارآفرینی روستایی، سال ششم، شماره 2، 118-97.
عباس زاده، محمد. (1391). تأملی بر اعتبار و پایایی در تحقیقات کیفی، مجله جامعه شناسی کاربردی، سال بیست و سوم، شماره­ی پیاپی (45)، شماره­ی اول، صص: 34 – 19.
قلی زاده، محمدرضا (1389). ارائه الگوی تلفیقی بخش بندی بازارهدف صنعت گردشگری با استفاده ازرویکرد SWOT (مطالعه موردی؛ استان گیلان)، پایان نامه کارشناسی ارشد، مدیریت بازرگانی، دانشگاه آزاد رشت.
قنبری, سیروس و محمدحسین دهقان و حسین میرکی اناری،. () ۱۳۹۵. عوامل مؤثر بر توسعه کارآفرینی در گردشگری روستایی، فصلنامه مطالعات مدیریت گردشگری 10 (32).
قناتی، سوسن و کردناییج، اسداله و یزدانی، حمیدرضا. (1389). بررسی وضعیت فرهنگ سازمانی کارآفرینانه در دانشگاه تهران، مجله توسعه کارآفرینی، سال سوم، شماره 10، 133-115.
کاظمی، مهدی و اسماعیلی، محمودرضا و بیگی فیروزی، الله یار (1392). تدوین و انتخاب استراتژی توسعه صنعت گردشگری استان لرستان بر اساس تحلیل SWOT و ماتریس برنامه ریزی استراتژیک کمی، مجله جغرافیا و توسعه، سال یازدهم، شماره 32، 60 – 47.
کاظمی، مهدی. (1387). تحلیل ادراک شهروندان زاهدانی در توسعه‌ی گردشگری چابهار، جغرافیا و توسعه، شماره 12، 100-81.
کرد، باقر و آبتین، عبدالعزیر. (1392). بررسی عوامل مؤثر بر توسعه کارآفرینی روستایی در استان سیستان و بلوچستان، مجله جغرافیا و توسعه، شماره 32، 14 – 1.
کریمی، جعفر؛ محبوب فر، محمدرضا (1390). کاربرد اقلیم در طرح توسعه صنعت گردشگری، ارکان دانش.
کمیجانی، اکبر و سهیلی احمدی، حبیب و قربانی، پوریا. (1391). نگاهی به نقش عوامل مؤثر اقتصاد کلان در ترکیب انگیزشی کار آفرینان، فصلنامه علمی، پژوهشی برنامه ریزی و بودجه، سال 7، شماره 1، صص: 72-49
محسنی، رضا علی (1388). گردشگری پایدار، مجله فضای جغرافیایی، سال 9، شماره 28، دانشگاه آزاد واحد اهر
میرگاطع زاده، عبدالله و همکاران. (1389). آزمون علی افسردگی بر اساس مولفه­های سبک زندگی با میانجی گری سلامت اجتماعی، فصلنامه پژوهش در سلامت روانشناختی، دوره 11، شماره 1، 24-13.
میرواحدی, سیدسعید, اسفندیاری بیات, الهام. (1395). بررسی پتانسیل کارآفرینی گردشگری فرهنگی در جامعة عشایر قشقایی ایران. گردشگری و توسعه, 5(3), 78-62.
نجفی توه خشکه، پری؛ آزادی، سیامک (1391). اهمیت ترویج کارآفرینی در صنعت گردشگری. کنفرانس ملی کارآفرینی و مدیریت کسب وکارهای دانش بنیان.
نظری، گودرز (1380). راهنمای جهانگردی استان لرستان. چاپ 1، خرم آباد: کانون آگاهی وتبلیغات جهانگردی.
نیومن، ویلیام لارنس (فقیهی و آغاز مترجمان). (1390). روش­های پژوهش اجتماعی رویکردهای کمی و کیفی، تهران: انتشارات: ترمه، چاپ اول.
واحد پور، غلامعباس و جعفری، مهتاب. (1390). راهبردهای مدیریت و توسعه پایدار زیر ساخت‌های گردشگری ایران با تاکید بر مدل SOWT، فصلنامه برنامه ریزی منطقه‌ای، سال اول، شماره 1، صص: 97-83
Acun, V. and Yilmazer, S. (2018). A grounded theory approach to investigate the precedived soundscape of open – plan offices, hournal of Applied Acoustics, vol. 131, pp: 28 – 37.
Ahmad, S.Z. and Abdu Baker, A. and Ahmad, N. (2018). An evaluation of teaching methods of entrepreneurship in hospitality and tourism programs, international journal of management education, vol. 16, pp: 14-25.
Aquino, R. and Luck, M. and Schänzel, H. (2018). A conceptual framework of tourism social entrepreneurship for sustainable community development, Journal of Hospitality and Tourism Management, vol. 37, pp: 23 – 32.
Bastakis, C., Buhalis, D., and Butler, R. 2004. The perception of small and medium sized tourism accommodation providers on the impacts of the tour operators' power in Eastern Mediterranean.Tourism Management,25(2):151–170
Erkko Autio, Heikki Rannikko (2016). Retaining winners: Can policy boost high-growth entrepreneurship? Research Policy.
Eyuboglu, Dilek (2004). Girisimciligin gelistirilmesi. (2. Basım). Ankara: Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları, No:68.
Güven, semra, (2009), Procedia Social and Behavioral Sciences, No.1, 265–270.
Harbi, Sana and Anderson, Alistair (2010) Institutions and the shaping of different forms of entrepreneurship, Journal of Behavioral and Experimental Economics, vol. 39, issue 3, pages 436-444
Lee, T.H. and Liu, R.T. (2011). Strategy formulation for the recreational areas of Central Taiwan: An application of SWOT (Strengths, Weakness, Opportunities, Threat) analysis, journal of Hospitality Management and Tourism, Vol.2, No.3, PP: 38-47.
Liu, A. and Wall, G. (2006). Planning tourism employment: a developing country perspective, Journal of Tourism Management, Vol.27, No.1, PP: 159-170.
Lundstrom, A and Stevenson, L.A, (2005), "Entrepreneurship Policy: Theory and Practice", Chapter 2 ISEN International studies in Entrepreneurship, Springer, New York,
Morrison, A. (2006). A contextualisation of entrepreneurship, International Journal of Entrepreneurial Behavior. & Research, 12(4): 192-209
OECD (2016), Entrepreneurship at a Glance 2016, OECD Publishing, Paris.http://dx.doi.org/10.1787/entrepreneur_aag-2016-
Rusu, S., Csorba, L. M., Cureteanu, R., & Isac, F. L. 2012. Tourism Entrepreneurship and its Role in the Activity of SMEs in Romania, Journal of Economics and Business Research, 23.
Stivala, A. (2016). Snowball sampling for estimating exponential random graph modelsfor large networks, journal of Social Networks, vol. 47, pp: 1-22.
UNCTAD. (2012). Entrepreneurship Policy Framework and Implementation Guidance. New York and Geneva,, United Nation, unctad.org.
World Tourism Organization. (2018). Tourism Highlights, www.unwto.org/facts
World Travel Tourism Council. (2018). www.wttc.org
Yang, L., & Wall, G. (2008). Ethnic tourism and entrepreneurship: Xishuangbanna, Yunnan, China. Tourism Geographies, 10(4): 522-544.