تحلیل عوامل مؤثر بر توسعه محله ای در شهر زاهدان با رویکرد راهبردی مشارکتی

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

2 گروه مدیریت مالی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

شهر به عنوان پدیده­ای پیچیده و پویاست که در گذر زمان، همواره دچار تحولات کالبدی، اجتماعی، اقتصادی و حتی سیاسی و فرهنگی می­شود. در نتیجه­ی رشد سرسام آور شهرها، مدیریت شهری به علت فقدان منابع و زمان لازم برای پاسخگویی به نیازهای فزاینده شهروندان، دچار معضلی گردیده که رهایی از آن را تنها در چارچوب راه حل­های نوین می­توان یافت. در این میان برنامه­ریزی راهبردی می‌تواند به عنوان رویکردی نوین جهت رفع این معضل مطرح می­گردد. هدف از انجام پژوهش حاضر، برنامه­ریزی راهبردی برای توسعه فضایی محله­های شهر زاهدان می­باشد که ابعاد اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی و کالبدی در آن مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است. روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی- تحلیلی است که با استفاده از داده­های اسنادی و مطالعات میدانی و بهره­گیری از روش SWOT انجام شده است. نتایج پژوهش بیانگر آن است که وجود اراضی بایر وسیع و مناسب و فاقد کاربری در سطح شهر به عنوان اولویت اول در توسعه فضایی محله­های شهر زاهدان مطرح می­باشد. توجه به فقر شدید فضای سبز و مراکز تفریحی و گذران اوقات فراغت در سطح محله­ها، می­تواند عاملی مهم در راستای توسعه فضایی محله­ها در سطح شهر زاهدان قلمداد شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis of Factors Affecting on Neighbourhood Development in Zahedan city with emphasis on strategical- participatory approach

نویسندگان [English]

  • Hamid Reza Rakhshaninasab 1
  • mohammad kheiry 2
1 Assistant professor of Geography & Urban Planning, University of Sistan & Balouchestan, Zahedan, Iran
2 Dept. of Finantial Management, Payame Noor University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Abstract
City considered as a complicated and dynamic phenomenon, which always experience changes in physical, social, economic and even political and cultural dimensions over time; as a result, the increasing development of cities faces urban management with challenges due to the lack of resources and time required for responding citizens’ increasing needs. Becoming free of these challenges can be found only in the framework of new solutions. In this arena, strategic planning can be considered as a modern approach in eliminating these challenges. The objective of the present study is to investigate and study strategic planning for spatial development of neighborhood in Zahedan which evaluate sociocultural, economic, and physical dimensions of the city. The research method is descriptive-analytical and the data were collected using documentary, library, and field studies employing the SWOT method. The results of the study indicate that the existence of expansive arid lands that are appropriate but without users in the city considered as the first priority in the spatial development of neighborhoods in Zahedan. Paying attention to server poverty, green spaces, and entertainment centers for spending leisure time in neighborhoods can be important factors in line with the spatial development of neighborhoods in Zahedan City.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: strategy
  • strategic planning
  • strategic analysis
  • Zahedan City
ابراهیم زاده، عیسی و دیگران، (1390)، برنامه ریزی استراتژیک توسعه گردشگری، با تأکید بر گردشگری مذهبی (مطالعه موردی: شهر قم)، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، شماره 76.
بدری، سید علی، نعمتی، مرتضی، (1388)، برنامه ریزی راهبردی توسعه اقتصادی با رویکرد مشارکتی، مطالعه موردی: بخش مرکزی شهرستان لنگه، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، شماره 68.
حاتمی نژاد، حسین، فرجی مولایی، امین، (1390)، امکان سنجی اجرای طرح‌های استراتژی توسعه شهری (CDS) در ایران، مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، سال دوم، شماره هشتم.
حق جو، محمدرضا، (1383)، تحلیل مناسبات محیطی در مدیریت گسترش فضایی کلان شهرها، فصلنامه مدیریت شهری، شماره 17.
زیاری، کرامت­اله (1383)، مکتب­ها، نظریه­ها و مدل­های برنامه و برنامه­ریزی منطقه­ای، انتشارات دانشگاه یزد، یزد.
صابری، حمید و دیگران، (1391)، اولویت بندی استراتژی‌های توسعه شهر (CDS) با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی AHP مطالعه موردی: کلان شهر اصفهان، فصلنامه علمی – پژوهشی فضای جغرافیایی، سال دوازدهم، شماره 39.
صرافی، مظفر، (1377)، مبانی برنامه ریزی توسعه منطقه‌ای، انتشارات سازمان برنامه و بودجه، چاپ اول، تهران.
صرافی، مظفر (1381)، مشکلات شهری مهم ایران و نقش برنامه­ریزی شهری، فصلنامه معماری و شهرسازی، شماره 63 -62.
کیانی، اکبر و دیگران، (1388)، بررسی هویت بخشی شهر فیروزآباد در بهسازی و نوسازی بافت تاریخی شهر گور با استفاده از تکنیک SWOT، فصلنامه جغرافبایی آمایش، شماره 6.
مسیحی، واراز، (1383)، برنامه ریزی استراتژیک و کاربرد آن در شهرسازی ایران، انتشارات شرکت پردازش و برنامه ریزی شهر تهران.
مصیب زاده، علی، عابدینی، اصغر، (1391)، تحلیلی بر تعیین راهبردهای بهینه جهت بهسازی و نوسازی بافت فرسوده، مطالعه موردی: بخش مرکزی شهر ارومیه، فصلنامه علمی- پژوهشی فضای جغرافیایی، سال دوازدهم، شماره 20.
Kurttila, M, (2000), Utilizing the Analytic Hirarchy Process(AHP) in SWOT Analysis: A Hybrid Method and Application to forest Certification Case, Forest Policy and Economic.
Phonm Prnch, M, (2005), City development Sterategy, 2005-2015.
Behzadfar, M, Zamanian, R, (2007), Application of Multi- Criteria Decision Making for AHP Process in Tourism Planning, International Engineer Leafler, Vol. 19, No.6.
Ebrahimzade, I, Aghasizadeh, A., (2009), The Analisis of Factors in Expansion of Coastal Region of Chabehar Tourism Thought SWOT Model, Journal of Urban- Regional Studies and Reserch, Issue1, N.1.
Hangher, J., Vilan, D., & Toms, L., (2002), Base of Strategic Management, Translated by Seyes Mohammad Erabi and Daoud Ezadi, Published by Center for Cultural Reserch.
Harison, J., (2003), Strategic Management, Translated by Behrooz Ghasemi, 1th Published, Heyhat Press, Tehran.