تحلیلی بر کیفیت زندگی شهری و تفاوت های فضایی آن در (مناطق 1 و 19 کلان‌شهر تهران)

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری رشته جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، تهران

2 دانشیار گروه جغرافیا، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 دانشیارگروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، تهران

چکیده

کیفیت زندگی از موضوعاتی است که امروزه در مطالعات شهری، از منظر علوم مختلف از جمله جغرافیای شهری، شهرسازی، علوم اجتماعی، روانشناسی، اقتصاد، مدیریت، علوم سیاسی و... مورد توجه محققان واقع شده است. بر این اساس در بسیاری از کشورهای توسعه یافته برنامه ریزان در تلاش برای نمایش سطوح کیفیت زندگی در سطوح مختلف جغرافیایی هستند تا از این طریق بتوان راهکارهای بهینه‌ای را برای بهبود کیفیت زندگی نواحی عقب مانده بیابند. در این پژوهش به بررسی و تحلیل کیفیت زندگی شهری و تفاوت‌های فضایی آن در مناطق 1 و 19 کلان‌شهر تهران پرداخته شده است. روش تحقیق حاضر مبتنی بر تحقیق موضوعی است و به صورت توصیفی - تحلیلی انجام می‌گیرد و از نظر هدف کاربری است. روش گردآوری اطلاعات شامل اسنادی (کتابخانه‌ای) و پیمایشی (میدانی) است که در مجموع از روش‌های آمیخته کمی و کیفی استفاده‌شده است. برای جامعه آماری و بر اساس فرمول کوکران و با توجه به ضریب خطای 5% برای مناطق 1 و 19 تعداد 322 پرسشنامه تعیین شده است پرسشنامه‌های تدوین شده در بین ساکنان دو منطقه توزیع گردیده است و جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات استخراج شده از پرسشنامه‌ها از نرم‌افزار SPSS و نرم‌افزار GIS استفاده گردیده است. نتایج به دست آمده بیانگر آن است که بین دو منطقه 1 و 19 تهران تفاوت‌های فضایی ناشی از تفاوت‌های اقتصادی و اجتماعی موجود در بین دو منطقه است و همین امر سبب تفاوت‌هایی در کیفیت زندگی ساکنان دو منطقه شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analyzing the Quality of Urban Life and Its spatial differences Case Study: Regions 1 and 19 of the Tehran metropolis

نویسندگان [English]

  • Farzad Baryaji 1
  • Hossein Hataminezhad 2
  • Nasser Eghbali 3
1 Ph.D. in Geography & Urban Planning, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 Associate Professor, Department of Geography, Faculty of Geography, University of Tehran, Tehran, Iran
3 Associate Professor of Geography & Urban Planning, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Abstract
The quality of life is one of the issues that have been studied in urban studies, including urban geography, urban, social sciences, psychology, economics, management, political science and… researchers. On this basis, in many developed countries planners are trying to display quality levels of life at different geographical levels to find optimal solutions for improving the quality of life in rural areas. This study examines the quality of urban life and its spatial differences in areas 1 and 19 Tehran. The present research method is based on thematic research and is descriptive - analytical and is considered in terms of applied purpose. The data collection method consists of documents (library) and survey (field) used in combination with qualitative and qualitative methods. According to the Cochran formula and according to the error coefficient of 5% for regions 1 and 19, 322 questionnaires were determined, formulated questionnaires were distributed among residents of two regions, and SPSSand GISsoftware were used to analyze the extracted data. The results show that between the two regions 1 and 19Tehran, spatial differences arise from the economic and social differences that exist between the two regions, and that makes a difference in the quality of life of the inhabitants of the two regions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Quality of life
  • spatial inequalities
  • GIS
  • SPSS
  • Tehran

مراجع

براتی ناصر، یزدان پناه شاه‌آبادی محمدرضا (1390)، بررسی ارتباط مفهومی سرمایه اجتماعی و کیفیت زندگی در محیط شهری (نمونه موردی: شهر جدید پردیس)؛ نشریه: جامعه پژوهی فرهنگی: دوره 2, شماره 1؛ از صفحه 25 تا صفحه 49. بهار و تابستان 1390.
حاجی نژاد، علی؛ قادری، جعفر؛ قاسمی قاسموند، عزت اله­(1395)، تحلیلی بر مفهوم کیفیت زندگی در محلات شهری (نمونه موردی: شهر فارسان)، فصلنامه برنامه‌ریزی منطقه‌ای، شماره 21، صص 167-178.
حسین زاده، داود، میرزایی، سابینا (1386)، کیفیت زندگی کاری و تأثیر آن بر بهره‌وری، فصلنامه مدیریت، سال هجدهم، شماره 123- صص 17- 20.
رهنما، گیتی (1375)­، گزارش درباره کیفیت زندگی کارگران ایران در کیفیت زندگی، تهران: امیرکبیر.
سجادیان، ناهید؛ نعمتی، مرتضی؛ دامن باغ، صفیه؛ شجاعیان، علی­(1395)، تحلیلی بر رشد سریع شهرنشینی و کیفیت زندگی در کلان‌شهر اهواز، جغرافیا و آمایش شهری و منطقه‌ای، شماره 18، صص 187-214.
شهرداری تهران (1386)­، سند اصلی طرح راهبردی-ساختاری توسعه و عمران شهر تهران، (طرح جامع تهران)، مصوب شورای عالی شهرسازی و معماری ایران.
فرجی ملایی، امین؛ عظیمی، آزاده و زیاری، کرامت الله (1389)­، تحلیل ابعاد کیفیت زندگی در نواحی شهری ایران، پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، سال اول، شماره دوم،1-16.
قالیباف، محمدباقر، مجتبی روستائی، مهدی رمضان زاده، محمد رضا طاهری (1390)، ارزیابی کیفیت زندگی شهری (محله یافت‌آباد)، فصلنامه علمی و پژوهشی انجمن جغرافیایی ایران، سال نهم، شماره 31.
کرد زنگنه، جعفر (1381)، بررسی کیفیت زندگی مرتبط با سالمندان و عوامل مؤثر بر آن، رساله کارشناسی ارشد، دانشکده علوم اجتماعی تهران.
محمدی، جمال، خان آقایی، اعظم، رزم پوری، علی‌اکبر­(1395)، ارزیابی شاخص‌های کیفیت زندگی در شهرهای کوچک اندام (مطالعه موردی: شهر دنا)، فصلنامه فضای جغرافیایی، شماره 55، صص 87-109.
مهدیزاده، جواد (1385)، معیارها و ضوابط ساماندهی صنایع و خدمات شهری، جلد اول، انتشارات سازمان شهرداری‌های کشور، تهران.
Camagni, R., Capello, R., & Nijkamp, P,1998, Towards Sustainable City Policy: aneconomy environment technology nexus, Ecological Economics, 24.
Cuadrado-Ballesteros, B. Garcia-Sanchez, I.M. Prado-Lorenzo, J.M,2012, Effects of different modes of local public services delivery on quality of life in Spain. Journal of Cleaner Production 37(68-81).
Diener E, Eunkook, S, 1998, Measuring quality of life: Economic, Social, And Subjective indicators, Social Indicators Research to, 1997: 189، 216.
Fryback, D. G. Palta, M. Cherepanov, D. Bolt, D. & Kim, J.-S,2010, “Comparison of Five Health Related Quality-of-Life Indexes Using Item Response Theory Analysis”. Medical Decision Making: An International Journal of the Society for Medical Decision Making, 30(1): 5–15. doi:10.1177/0272989X09347016
Hardi, P. and Pinter, L,2006, City of Winnipeg Quality of Life Indicators, In Sirgy, M. J., Rahtz, D., and Swain, D. [eds] Community Quality of Life Indicators: Best Cases 2, Springer.
Keles, R,2012, The quality of life and the environment. Procedia-Social and Behavioral Sciences 35(23-32).
Kim, M. and J. Kawachi. (2007). ''U.S. State Level Social capital and Health related Quality of Life'' A.E.P., v.17, n.4.
King CR, H, 2003, Quality of life from Nursing and patient perspective, Jones and Bartlett publishers. Massachusettes.
Lynda, L., Diana, E,2005, "A concept of quality of life", Journal of Orthopedic nursing, No 9: 12، 18.
Malkina، Pykh, Irina G And Pykh, Yuri A,2007, “ Quality of Life indicator at different scales: theoretical background”. Ecological Indicators. No 228.
McCrea, R., Shyy, T.، K. and Stimson, R,2006, What is the Strength of the Link Between Objective and Subjective Indicators of Urban Quality of Life?, Applied Research in Quality of Life, 1(1): 79، 96.
Morais,P. Camanho,S, 2011, Evaluation of Performance of European Cities with the aim to promote quality of life improvements. Omega 39. (398_409).
Moser, G,2009, Qualitycof Life and Sustainability: Toward Person-Environment Congruity. Journal of Environmental Psychology(29), p.p351-357.
Pacione, M., 2003, Urban environmental quality and human wellbeing، a social geographical perspective, Landscape and Urban Planning, 65(1، 2): 19
Pal, A. K., & Kumar, U. C,2005, Quality of Life (QoL) concept for the evaluation of societal development of rural community in West Bangal, India. Asia، Pacific Journal of Rural Development, 15(2), 83، 93.
فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)
دوره 9، شماره 34
خرداد 1398
صفحه 457-473

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار