تحلیل و بررسی پتانسیل‌های عمق ژئوپلیتیک ایران در مقابله با تحریم های همه جانبه غرب: مطالعه موردی آمایش سرزمینی مناطق غرب کشور

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای جغرافیای سیاسی، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران

2 دانشیار جغرافیای سیاسی، مدرس دوره دکترا، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران

3 دانشیار جغرافیای سیاسی، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران

چکیده

تحریم‌های ایران را از نظر تحریم کنندگان می‌توان به چهار دسته کلی تقسیم‌بندی کرد: تحریم‌های چندجانبه همچون تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل، تحریم‌های اتحادیه اروپا، تحریم‌های یک‌جانبه از سوی کشورهای مختلف مانند ایالات متحده و تحریم‌های کنگره آمریکا. در این وضعیت بایستی به دنبال راهکارهای علم و در دسترس برای غلبه بر مشکلات ناشی از این چالش بود. هدف اصلی این رساله عبارت است از بررسی نقش آمایش سرزمینی مناطق غربی کشور در ارتقاء پتانسیل­های عمق ژئوپلیتیک ایران در مقابله با تحریم­های همه جانبه غرب. سؤال اصلی رساله این است مناطق غربی کشور در ارتقاء پتانسیل­های عمق ژئوپلیتیک ایران در مقابله با تحریم­های همه جانبه غرب چه نقشی می‌توانند ایفا نمایند؟ فرضیه‌ای را که برای پاسخگویی به سؤال فوق در صدد آزمون آن هستیم این است که به نظر می­رسد آمایش سرزمینی مناطق غربی می­تواند موجب پویایی توان داخلی برای مقابله با تحریم­ها شود. در این مقاله از روش تحلیل سوآت برای تحلیل و بررسی پتانسیل­های عمق ژئوپلیتیک ایران در مقابله با تحریم­های همه جانبه غرب استفاده می­شود. برای سنجش وزن سنجه‌ها از روش AHP استفاده شده است. جامعه آماری این رساله دانشجویان کارشناسی ارشد و دکترای جغرافیای سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار و حجم نمونه نیز 50 نفر تعیین شده است. نتایج مقاله نشان می‌دهد که پایدارترین آرایشی که به سه مؤلفه مهم جمعیت، سرمایه، منابع طبیعی و محیطی یک منطقه یا سرزمین ختم می‌شود اجرای برنامه آمایش سرزمین در غرب کشور است. تنظیم رابطه بین انسان فضا و فعالیت‌های انسان در فضا به منظور بهره‌برداری منطقی از جمع امکانات در جهت بهبود وضعیت مادی و معنوی اجتماع بر اساس ارزش‌های اعتقادی سوابق فرهنگی یا ابزار علم و تجربه در طول زمان است که جزئی از جغرافیا محسوب می‌شود. به‌عبارتی‌دیگر آمایش سرزمینی توسعه، سازمان‌دهی‌ هم آهنگ‌ و دارای‌ نظم و نظام فضای حیاتی کشور در حوزه‌ی سیاست‌های کلی توسعه‌ی درازمدت همه‌سونگر اجتماعی، اقتصادی‌، فرهنگی‌ و کالبدی‌ در چـارچوب منطقه بندی و تـقسیم‌های کشوری و ضروریات امنیت اجتماعی و اقـتصادی قـرار دارد. لذا آمایش سرزمینی توسعه دارای دو بعد توسعه‌ای و امنیتی است‌.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Analysis of Iran's Geopolitical Depth Potential in Addressing Western-wide Implications of the West: Case Study of Territorial Land Planning in the West of Iran

نویسندگان [English]

  • Saeed Zinati 1
  • Pirouz Mojtahedzadeh 2
  • Heidar Lotfi 3
1 Ph.D. in Political Geography, Garmsar Branch, Islamic Azad University, Garmsar, Iran
2 Associate Professor of Political Geography, Ph.D. lecturer, Garmsar Branch, Islamic Azad University, Garmsar, Iran
3 Associate Professor of Political Geography & Tourism, Garmsar Branch, Islamic Azad University, Garmsar, Iran
چکیده [English]

Abstract
The sanctions against Iran can be divided into four categories: Multilateral sanctions, such as United Nations Security Council sanctions, EU sanctions, unilateral sanctions by various countries such as the United States and US Congressional sanctions. In this situation, it is necessary to seek scientific and accessible solutions to overcome the challenges posed by this challenge. The main purpose of this thesis is to investigate the role of landlocking in the western regions of Iran in promoting the geopolitical depths of Iran in countering the West's comprehensive sanctions. The main question of the thesis is, what role can the western regions of the country play in enhancing the geopolitical depths of Iran in countering the comprehensive sanctions of the West? The assumption we are testing to answer the above question is that it seems that the territorial affairs of the western regions can give rise to internal power dynamics to counter sanctions. In this paper, Swat's analysis method is used to analyze and analyze the potential of Iran's geopolitical depth in countering all-embracing Western sanctions. The AHP method was used to measure the weight of the measurements. The statistical population of this dissertation is M.Sc. and Ph.D. in Political Geography of Islamic Azad University of Garmsar Branch and sample size is 50.  The results of the paper show that the most sustainable cosmetic, which ends in three important components of population, capital, natural resources and environment of a region or land, is the implementation of the land application program in the west of the country. Setting the relationship between human space and human activities in space  in order to exploit logically from a set of facilities in order to improve the material and social status of the community based on religious beliefs, there is a cultural background or an instrument of science and experience over time  that is part of geography. In terms of territorial development, organization of the coordinated and orderly system of the vital space of the country in the field of general policy of long-term development, social, economic, cultural and physical development the regionalization and divisional framework of the state and the requirements of social security and economic.­Therefore, the territorial development of development has two dimensions of development and security.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Geopolitical depth
  • sanctions
  • Spatial planning
  • West of Iran
افتخاری، اصغر (1381)، ساختار و تأویل‌ امنیت‌ (درآمدی‌ بر روش‌شناسی‌ تفسیری‌)، فصلنامه مطالعات راهبردی، دوره 5، شماره 15.
بوفر، آندره (1366)، مقدمه‌ای بر استراتژی، ترجمه مسعود کشاورز، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت خارجه ج.ا.ایران.
بیلیس، جان و جیمز ویرتز و الیوت کوهن و کالین گری (1382)، استراتژی در جهان معاصر. جلد دوم. تهران: ابرار معاصر.
پیشگاهی فرد، زهرا و ناصر سلطانی خلیفانی (1388)، تحلیل سیاست‌های آمایش سرزمینی ایران و ترکیه در مناطق مرزی همجوار، فصلنامه پژوهش‌های جغرافیایی، دوره 42، شماره 69،
جمشیدی، محمد (1381)، جایگاه بازدارندگی متعارف در استراتژی دفاعی دولت باراک اوباما در قبال جمهوری اسلامی ایران، پژوهشنامه علوم سیاسی، سال هشتم، شماره 1.
جهان بین، اسماعیل و ماشاالله مشهدی (1376)، مناطق استراتژیک جهان، تهران: مرکز تحقیقات اسلامی سپاه.
حافظ نیا، محمد رضا و محمد قصری و حمید و حسین حسینی (1384)، قومیت و سازمان‌دهی سیاسی فضا (مورد: غرب و شمال غرب ایران)، فصلنامه ژئوپلیتیک، شماره 2
حافظ نیا، محمدرضا­(1382)، ­خلیج‌فارس و نقش استراتژیک تنگه‌ی هرمز، چاپ سوم، انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
حافظ نیا، محمدرضا (1385)، اصول و مفاهیم ژئوپلیتیک، مشهد: انتشارات پاپلی.
حافظ نیا محمدرضا و محمدحسین افشردی (1381)، تحلیل ژئوپلیتیک قفقاز؛ بستری برای تدوین سیاست خارجی مناسب‌تر در منطقه، فصلنامه پژوهش‌های جغرافیایی،  دوره  34،  شماره  42 .
حافظ نیا، تهران، انتشارات دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه.
عزت‏الله عزتی (1371)، ژئوپلیتیک، تهران، سمت، چاپ دوم.
عزتی، عزت الله (1382)، ژئوپلیتیک در قرن 21، تهران: انتشارات سمت
عزتی، عزت‏الله­(1377)، ژئوپلیتیک، تهران: سمت.
عزتی، عزت الله و کیومرث یزدان پناه درو­(1386)، تحلیلی بر ژئوپلیتیک پیمان اقتصادی- امنیتی شانگ­های با تأکید بر چشم انداز عضویت ایران در این سازمان، فصلنامه ژئوپلیتیک، سال سوم، شماره سوم.
عزتی، عزت اله (1380)، ژئوپلیتیک در قرن بیست و یکم، تهران، انتشارات سمت.
عزتی، عزت‌الله (1379). ژئوپلیتیک. تهران: انتشارات سمت.
قاسمی، فرهاد (1383)، نگرشی تئوریک بر مدل‌های جنگ و بازدارندگی: دیدگاه واقع‌گرایی. فصلنامه ساست دفاعی شماره 49 (زمستان 1383): 71-98.
کاویانی راد، مراد (1383)، امنیت ملی از منظر جغرافیای سیاسی، فصلنامه مطالعات راهبردی، شماره 26
کوهن، برنارد سائول (1387)، ژئوپلیتیک نظام جهانی، با ترجمه ترجمه‌ی عباس کاردان، تهران: موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر.
گریفتس، مارتین (1390)، دانشنامه روابط بین‌الملل و سیاست جهان، با ترجمه علیرضا طیب. جلد دوم. تهران: نشر نی.
لاکوست، ایو (1378­)، عوامل و اندیشه‌ها در ژئوپلیتیک، ترجمه‌ی علی فراستی، تهران: نشر امن.
مجتهد زاده، پیروز (1381). جغرافیای سیاسی و سیاست جغرافیایی. سمت، تهران:
مجتهدزاده، پیروز (1381)، جغرافیای سیاسی و سیاست جغرافیایی. تهران: سمت.
مستوفی الممالکی، رضا و نعمت شاه کرمی و مجتبی فتایی (1396)، ارزیابی نظام سلسله‌مراتبی شهری استان لرستان در دورۀ 1365 تا 1390، فصلنامه پژوهش‌های جغرافیای انسانی، دوره چهل و نهم - شماره 1
مویر، ریچارد (1379). درآمدی نو بر جغرافیای سیاسی. ترجمه درة میر حیدر با همکاری سید یحیی صفوی. انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح. تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌الملل.
میره ای، محمد و مسلم عارفی و آیت رشنوفر (1395)، پژوهشی بر توسعه یافتگی و نابرابری‌های آن در استان لرستان، فصلنامه برنامه ریزی منطقه‌ای، شماره 21
ناصرپور، حسن (1386)، شناخت راهبرد جنگ اقتصادی آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران، معاونت سیاسی مرکز عقیدتی- سیاسی ناجا، تهران.
واندنبرگ، ل.(1349)، مفرغ‌های لرستان، ترجمه یحیی شهیدی، فصلنامه بررسی‌های تاریخی، شماره 27
هاشمی، عبدالرضا (1392)، سیمای توسعه در استان لرستان در سال 1392، فصلنامه توسعه اجتماعی، دوره هفتم - شماره 4
هاشمی، عبدالرضا (1392)، سیمای توسعه در استان لرستان در سال 1392، فصلنامه توسعه اجتماعی، دوره هفتم - شماره 4
الهی، همایون­(1386)، خلیج‌فارس و مسائل آن، چاپ نهم، نشر قومس.
 هیپل، لسلی(1370)، تجدید حیات «ژئوپلیتیک، ترجمه دره میر حیدر، فصلنامه اطلاعات سیاسی – اقتصادی، شماره 47 و 48.
نقیب زاده، احمد (1384)، درآمدی بر جامعه‌شناسی سیاسی، تهران، سازمان سمت.