ارزیابی پیاده روهای شهری با تاکید بر مطلوبیت شهری (مطالعه موردی: شهر رشت)

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 دانشیار گروه مدیریت و برنامه ریزی شهری، پژوهشگاه علوم انسانی و اجتماعی جهاد دانشگاهی، تهران، ایران.

2 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

چکیده

امروزه افزایش شهرها و رشد شهر نشینی و در نتیجه استفاده روزافزون از اتومبیل و وسایل نقلیه عمومی نه تنها باعث افزایش اثرات مخرب آنها بر محیط زیست شهری شده، بلکه برای سلامت انسانهای شهر نشین نیز مشکلاتی را به همراه داشته است. یکی از مهمترین عوامل موثر بر کاهش این اثرات نامطلوب، ایجاد فضاهایی مطلوب جهت پیاده روی در محیط های شهری است. شهر رشت به عنوان مرکز استان گیلان بدلیل آب و هوای معتدل و وجود زمینهای حاصلخیز دارای فشرده ترین نسبت جمعیت به وسعت در میان شهر های ایران است، در نتیجه اهمیت ایجاد پیاده روهای مناسب برای تشویق مردم به پیاده روی امری الزامی است. هدف این پژوهش ارزیابی سه پیاده رو اصلی شهر رشت با استفاده از اولویت بندی مولفه های مطلوبیت شهری است. روش تحقیق بر مبنای روش توصیفی – تحلیلی است و از روش تحلیل سلسله مراتبی(AHP) جهت تعیین اولویت معیارها و زیرمعیارهای موثر بر مطلوبیت فضاهای پیاده روی استفاده شده است. نتایج بدست آمده نشان می دهد بر اساس اولویت معیارها و زیر معیارهای منتخب و موثر بر کیفیت فضاهای پیاده روی، پیاده رو خیابان مطهری بالاترین میزان کیفیت و پیاده رو خیابان شریعتی و خیابان امام خمینی به ترتیب رتبه های بعدی را از نظر کیفیت مولفه های مطلوبیت فضاهای پیاده روی به خود اختصاص می دهند. در میان معیارها و زیر معیارهای مورد بررسی معیارهای عملکردی دارای بالاترین اولویت و زیرمعیارهای نظافت و پاکیزگی، تعاملات اجتماعی و خوانایی و تصویر پذیری به ترتیب بالاترین اوزان را به خود اختصاص دادند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluation city sidewalks with an emphasis on urban utility(Case study: Rasht)

نویسندگان [English]

  • Hosain Kalantari Khalil Abad 1
  • Tayebeh Ghaemi Rad 2
1 Associate Professor of the Department of Urban Planning and Management, Jihad Academic Research Institute of Humanities and Social Sciences, Tehran, Iran.
2 PhD student of geography and urban planning, University of Tehran, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Today, rise of cities and urbanization and consequently increasing use of cars and public transports not only increase their destructive effects on the urban environment, but also make many problems for the health of city-dwellers. One of the most important factors in reducing these adverse effects is creating ideal spaces for walking in urban environments. City of Rasht, capital of Gilan province, has the most density of population due to it's temperate climate and fertile land among cities of Iran, so the importance of proper sidewalks to encourage walking in the city seems to be necessary. The aim of this study is to evaluate three main pedestrians of Rasht by prioritizing urban utility components. The method is based on descriptive – analytical method. The results show that on the basis of prioritized and effective criteria and sub-criteria on the quality of the space walk, Motahari sidewalk has the highest quality and Shariati and Imam Khomeini sidewalks have the next levels in terms of quality components of walking space.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Urban sidewalks
  • Utilities city
  • AHP
  • Rasht city

مراجع

اداره کل منابع طبیعی استان گیلان، نقشه های 1:25000استان گیلان و شهرستان رشت.
اکبری، صادق و همکاران (1391): سالنامه آماری استان گیلان سال1390، رشت: معاونت برنامه ریزی و اشتغال استانداری گیلان.
آذر، عادل؛ رجب زاده، علی (1389): تصمیم گیری کاربردی رویکردMADM .، تهران: نگاه دانش.
بهرامی، یوسف (1391). بررسی زندگی پیاده و وضعیت آمدوشد شهری با تاکید بر حمل و نقل انسان محور (مورد: شهر رشت)، دوازدهمین کنفرانس بین المللی مهندسی حمل و نقل و ترافیک.
ترکاشوند، عباس؛ مجیدی، سحر(1392). بازشناسی برخی نشانه ها در فضاهای شهری، نشریه انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران، شماره 6، تهران، 15-5.
حسینی، سیدعلی؛ ویسی، رضا؛ محمدی، مریم (1391). پهنه بندی جغرافیایی محدودیت های توسعه کالبدی شهر رشت با استفاده از GIS، چهارمین کنفرانس برنامه ریزی و مدیریت شهری مشهد.
خستو، مریم؛ سعیدی رضوانی، نوید (1389). عوامل موثر بر سرزندگی فضاهای شهری (خلق یک فضای شهری سرزنده با تکیه بر مفهوم "مرکز خرید پیاده"، نشریه هویت شهر، شماره6، تهران، 74-63.
رضایی، محمود (1392). سنجه های پیاده پذیری نقش پیاده راه سازی در بهبود حس مکان، نشریه هنرهای زیبا - معماری و شهرسازی، شماره ۴،تهران، 24-15.
ریسمانچیان، امید؛ حیدری، مهتا (1388). نقش پیاده راه های درون محله ای در ارتقا سطح کیفی منظر شهری، سومین همایش ملی فضای سبز و منظر شهری.
طبیبیان، منوچهر؛ چربگو، نصیبه؛ عبدالهی مهر، انسیه (1390). بازتاب اصل سلسله مراتب در شهرهای ایرانی- اسلامی، مجله آرمان شهر، شماره 7، تهران، 76-63.
عباس زادگان، مصطفی؛ آذری، عباس (1391). سنجش معیار های موثر بر ایجاد محورهای پیاده مدار با بکارگیری سیستم اطلاعات مکانی(GIS) و چیدمان فضا، نشریه انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران، شماره4، تهران، 55-68.
قدسی پور، سید حسن (1389). فرآیند تحلیل سلسله مراتبی(AHP)، تهران: انتشارات دانشگاه صنعتی امیر کبیر.
کلانتری، حسین؛ اخوت، هانیه (1390). برنامه ریزی منظر شهری، تهران: جهاد دانشگاهی، پژوهشکده فرهنگ، هنر و معماری.
کابلی فرشچی و همکاران (1392). بررسی مولفه های موثر بر طراحی مسیر پیاده، هشتمین سمپوزیوم معماری و شهرسازی و توسعه پایدار با محوریت از معماری بومی تا شهر پایدار.
گلکار، کورش (1379): «مؤلفه های سازنده کیفیت طراحی شهری»، نشریه علمی  پژوهشی صفه، شماره 32، تهران، 65-38.
محمدزاده، رحمت؛ جمالی، فیروز؛ پورمحمدی، محمدرضا (1384). نقش شهرسازی مدرن در تخلفات ترافیکی بافت قدیم تبریز، نشریه هنرهای زیبا، شماره 21،تهران، 27-17.
محمدی، محمود؛ چنگلوایی، یونس (1391). ارزیابی مؤلفه های کیفیت فضای شهری بر میزان مطلوبیت مسیرهای پیاده گردشگری (مورد پژوهی اولویت بندی مسیرهای گردشگری پیاده در شهر اصفهان)، نشریه انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران، شماره 5، تهران، 32-15.
موسوی، سید محسن (1392). بررسی میزان تعامل فضاهای پیاده شهری با شهروندان با نگاهی به محله فهادان یزد به عنوان نمونه مطلوب، فصلنامه مطالعات برنامه ریزی شهری، شماره دوم، مرودشت ، 171-156.
نیکمردان، علی (1386): معرفی نرم افزار 11Expert choice .، تهران: جهاد دانشگاهی.
https://www.google.com/maps/place/Rasht (2018)
فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)
دوره 9، شماره 36
آذر 1398
صفحه 237-246

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار