بررسی تأثیرپذیری شاخص معنی کیفیت محیطی از تحولات مسکن( مطالعه موردی سکونتگاه های روستایی بخش سنگر شهرستان رشت)

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران.

2 استادیار جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران.

3 دانشیار جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران.

چکیده

ویژگی‌های اقلیمی در استان گیلان موجب شده است تا شرایط این استان ازنظر جغرافیایی نسبت به سایر استان‌های کشور متفاوت باشد. شرایط پرباران این استان در نحوه زندگی و ساختار اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و کالبدی ساکنان آن تأثیر فراوان داشته است. به‌طوری که در پی این تأثیرات، شاهد تحولات جغرافیایی مسکن روستایی در این منطقه از کشور هستیم. در شرایطی که ساختار مسکن روستایی باید در سایه توجه به شرایط و عوامل محیطی هر منطقه باشد و تحولات، متأثر از متغیرهای محیط قرار گیرد، اما به نظر می‌رسد که در بخش سنگر شهرستان رشت این رابطه در بعضی از نقاط روستایی و به دلایل مختلف، حالت نأمانوسی به خود گرفته است؛ تمامی این تحولات در تجمیع با یکدیگر اثری بر مساکن این بخش گذاشته‌اند که بر کیفیت محیطی را نیز تحت شعاع خود قرار داده‌اند؛ در بخش سنگر روند تحولات به ‌خصوص در شیوه زندگی روستاییان سریعاً تغییر یافته است و به طوری که طی چند دهه اخیر، روستاها، تحت تأثیر تغییرات اجتماعی، از لحاظ زیستی و فرهنگی، دچار دگرگونی فزاینده‌ای شده‌اند. سؤال اصلی مقاله حاضر این است که تحولات مسکن یک دهه اخیر بخش سنگر شهرستان رشت چه تأثیری بر مؤلفه معنی نواحی روستایی گذارده است؟  برای رسیدن به این مهم، از روش توصیفی- تحلیلی و نرم‌افزار Spss در تحلیل داده‌ها استفاده شده و با به‌کارگیری آزمونهای آنالیز واریانس یک‌طرفه، همگنی کای دو،رگرسیون خطی و آزمون T یک‌ طرفه و زوجی، به ارزیابی هرکدام شاخص‌ها پرداخته شده است. با استفاده از فرمول کوکران، تعداد 344 پرسشنامه در روستاهای مورد مطالعه توزیع گردیده است. این پرسش‌نامه‌ها تأثیرپذیری کیفیت محیطی را در مقابل تحولات مسکن از طریق مؤلفه معنی را مورد بررسی قرار داده است. نتایج حاصل نشان می‌دهد که کیفیت محیطی روستاهای شهرستان رشت در دهه گذشته بهبود یافته است و این که بهره‌گیری از دانش بومی در تحولات مسکن و ایجاد شاخص معنی باعث ارتقاء کیفیت محیطی منطقه شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating the impact of environmental quality meaning index on housing developments (Case Study rural settlements of sangar district of Rasht city)

نویسندگان [English]

  • hamid ziran 1
  • Mohammad Baset Ghorshi Mina Abad 2
  • t amar 3
  • Eisa Pourramzan 2
1 Ph.D. Student of Geography and Rural Planning, Rasht Branch, Islamic Azad University, Rasht, Iran.
2 Assistant Professor of Geography and Rural Planning, Rasht Branch, Islamic Azad University, Rasht, Iran.
3 Associate Professor of Geography and Rural Planning, Rasht Branch, Islamic Azad University, Rasht, Iran.
چکیده [English]

Climatic features in Guilan province have caused until the province is geographically different from other provinces in the country. The barren conditions of this province have greatly influenced the lifestyle, economic, social, cultural and physical structure of its inhabitants.As a result of these effects, we are witnessing the geographical developments of rural housing in this region of the country.Where the rural housing structure should be in the light of the environmental conditions and factors of each areaAnd change, affected by environmental variables, but it seems that in the trench section of the city of Rasht, this relationship has become unmanageable in some rural areas for various reasons; all of these developments have had an impact on housing in this sector Which have also influenced environmental quality;In the trench sector, the process of change, especially in the rural lifestyle, has changed rapidly and so, over the last few decades, villages have been undergoing transformative changes in terms of biology and culture as a result of social change. The main question of this paper is thatHow has housing developments in the last decade of the trench section of Rasht city affected the meaning of rural areas?To achieve this, descriptive-analytical method and Spss software were used in data analysis and by applying one-way ANOVA and one-way and paired T-test, each of the indicators is evaluated. Using Cochran formula, 344 questionnaires were distributed in the study villages. These questionnaires examined the impact of environmental quality on housing components through meaning component.The results show that The environmental quality of Rasht villages has improved in the last two decadesAnd the use of indigenous knowledge in housing developments and the creation of a meaningful index has helped to enhance the environmental quality of the area.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Meaning component
  • Environmental quality
  • Rasht city
  • Sangar district

مراجع

ارجمندیان، اصغر(1370)، جمعیت و مسکن، مجله محیط‌شناسی شماره 16
اصغری مقدم، محمدرضا(1384)، مطالعات محیطی در برنامه‌ریزی روستایی
امیر انتخابی، شهرام(1381)، تحولات مکانی و فضایی سکونتگاه‌های روستایی ناحیه طارم علیا از زمین‌لرزه خرداد 1369، فصلنامه مسکن و انقلاب شماره 97
اهری، زهرا و همکاران(1367)، مسکن حداقل، انتشارات مرکز
بازن، مارسل کرستیان(1367)، گیلان و آذربایجان شرقی، ترجمه مظفر امین فرشچیان
بحرینی، سید حسین(1388)، طراحی شهری معاصر، تهران: دانشگاه تهران.
بهرامی، یدا ...(1383)، بررسی توانمندی‌های محیط جغرافیایی شهرستان آستارا در توسعه صنعت گردشگری
بهزاد نسب، جانعلی(1373)، مسکن روستایی در ایران، سمنار سیاست های توسعه مسکن د ایران دانشگاه تهران، وزارت مسکن و شهرسازی
بهفروز، فاطمه(1356)، پژوه­های در مساکن روستائیان منطقه بیابانی شرق کاشان، دانشگاه تهران، مرکز تحقیقات مناطق کویری و بیابانی ایران
پاپلی یزدی، محمد حسین وثوقی خزائیف فا(1379)، مسکن طوائف ترکمن، تحلیل کارکردی یک تحول تکنیکی و اجتماعی، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی شماره 58 و 59 سال پانزدهم
پاکزاد، جهانشاه­(1379)، طراحی شهری در نظام توسعه، فصلنامه مدیریت شهری، شماره 30
پاکزاد، جهانشاه(1386)، مقالاتی در باب طراحی شهری، تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
تفهمی، رحمان(1389)، کاربرد ابعاد رویه­ای طراحی شهری در تدوین چشم انداز، مجله آبادی، شماره 68
تولون، ب(1374)، جغرافیایی سکونت(سکونتگاه‌های روستایی) ترجمه محمد مظاهری، انتشارات تربیت معلم
خلیفی، نوید(1386)، بررسی فرهنگی الگوهای مسکن روستایی، فصلنامه تخصصی بیاد مسکن انقلاب اسلامی، شماره 118
دلال پورمحمدی، محمدرضا(1379)، برنامه‌ریزی مسکن، انتشارات مهر
ذکاوت، کامران(1378)، جایگاه طراحی شهری در نظام برنامه‌ریزی توسعه شهری، مجله شهر نگار.
ذکاوت، کامران(1379)، ضرورت حضور طراحی شهری در فرایند تهیه طرح جامع.
رجائی، عبدالحمید(1373)، کاربرد ژئومورفولوژی در آمایش سرزمین(مدیریت محیط، نشر قومس
زرگر، اکبر(1364)، درآمدی بر شناخت معماری روستایی ایران، انتشارات شهید بهشتی
زمردیان، محمدجعفر(1381)، کاربرد جغرافیای طبیعی و برنامه‌ریزی شهری منطقه‌ای، انتشارات دانشگاه پیام نور
زیادی، کرامت ا...(1374)، سیاست مسکن ارزان قیمت، انتشارات وزارت مسکن و شهرسازی، جلد دوم
سعیدی، عباس(1375)، شیوه های سکونت گزیزی و گونه های مساکن روستایی، انتشارات بنیاد و مسکن انقلاب اسلامی
سعیدی، عباس(1379)، مبانی جغرافیای روستایی، انتشارات سمت
لطفی، صدیقه(1388)، مفهوم کیفیت زندگی شهری: تعاریف، ابعاد و سنجش آن در برنامه‌ریزی شهری، فصلنامه نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی (جغرافیای انسانی)، دوره 1، شماره 4
مدنی پور، علی(1384)، فضاهای عمومی و خصوصی بابک محقق، فصلنامه ایرانشهر،
معماریان، غلامحسین(1371)­­، آشنایی با معماری مسکونی ایران (گونه شناسی برون‌گرا)، انتشارات ایران
یرتی پور­، محسن(1386)­، معماری مسکن در روستاهای ایران، فصلنامه تخصصی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، شماره 119
Beiti, Hamed. (2012). Analyzing position of the local patterns in upgrading countryside dwelling(Case Study: East Azerbaijan province), [In Persian], Journal of Urban Management Plan, No. 29, Pages 115-130
Bentley, Yan. (2003). ‎Responsive environments: a‌‌ manual for designers, Translation by Mostafa Behzadfar, First Edition, Tehran: Center for Publications of the University of Science and Technology.
Cremona, Matthew, Tisdale, Steve. (2003). Reading urban design concepts. Translation by Kamran Zakavat and Farnaz Farshad, Tehran: Azarakhsh Publications.
Golkar, Kourosh. (2001). Components of Urban Quality, [In Persian], Safeh Journal, Shahid Beheshti University, Publication, No. 32, Pages. 38-68.
Hannachi, Pirooz, Kousheshgaran, Akbar. (2008). Valuable texture of villages explores strategies, policy interventions in the structure, [In Persian], Journal of Abadi, No. 59, Pages. 31-24.
Lang, John. (2007). Urban Design (Typology of Procedures and Design), translation by Seyyed Hossein Bahreini, Tehran: Tehran University Publication.
Lynch, Kevin. (2005) A Theory of City Form, translated by Seyyed Hossein Bahreini, Tehran: Tehran University Publication.
Marans, R.W. 2003. Understanding environmental quality through quality of life studies: the 2001 DAS and its use of subjective and objective indicator, Journal of Landscape and Urban Planning, No. 65: Pages. 73– 83.
Pakzad, Jahanshah. (2007). (Articles on Urban Design), [In Persian], by Elham Souri, Tehran: Shahidi Publication.
Saeedi, Abbas. (1994). Socioeconomic Requirements in the Construction of Rural Homes, Seminar Articles on Housing Development Policies in Iran, [In Persian], First Edition, Tehran: Ministry of Housing and Urban Development Publication.
فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)
دوره 9، شماره 36
آذر 1398
صفحه 303-326

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار