تحلیل جغرافیایی- حقوقی تروریسم در غرب و جهان اسلام بر اساس آموزه‌های اسلامی و قواعد حقوق بین ‌الملل

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 گروه حقوق، واحد قشم، دانشگاه آزاد اسلامی، قشم، ایران.

2 استادیار حقوق جزا و جرم شناسی، دانشگاه علم و فرهنگ، تهران، ایران.

3 استادیار حقوق، گروه حقوق، واحد قشم، دانشگاه آزاد اسلامی، قشم، ایران.

4 استاد دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، تهران، ایران.

5 استادیار پژوهشکده تحقیقات و مطالعات هرمز، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران.

چکیده

تروریسم تفسیری تنگ نظرانه و محدود از قواعد و اصول در قلمرویی جغرافیایی به نفع گروهی خاص و بر علیه دیگران است. تروریسم در خلاء اتفاق نمی‌افتد بلکه فضامند بوده و در معنای کلاسیک در یک واحد جغرافیایی محلی ملی و یا منطقه‌ای دست به وحشت‌آفرینی می‌زند. پدیده تروریسم و گستره و جغرافیای آن هم در جهان اسلام و هم در غرب تاریخچه و پیشینه طولانی‌ای دارد. از طرف دیگر منابع حقوق اسلامی و قواعد حقوق بین‌الملل نیز هر کدام با ادبیات متفاوت به پدیده تروریسم نگریسته‌اند. سؤال اصلی مقاله حاضر این است که قلمرو جغرافیایی تروریسم در جهان اسلام و غرب در چه مناطق و کشورهایی بوده و این که آموزه‌های اسلامی و قواعد حقوق بین‌الملل این پدیده را چگونه تفسیر کرده‌اند؟ روش تحقیق مقاله توصیفی تحلیلی است که در آن سعی خواهد شد با استفاده از مقالات علمی و پژوهشی و نیز منابع کتابخانه‌ای به تحلیل و تبیین موضوع پژوهش پرداخته شود. نتایج مقاله نشان می‌دهد که پدیده تروریسم بر خلاف ادعای رسانه‌های غربی هم در غرب و هم در جهان اسلام به کم و بیش فراوانی داشته و آموزه‌های اسلام و حقوق بین‌الملل نیز هر چند با ادبیات متفاوت این پدیده را محکوم و مجازات‌هایی را برای عاملان در نظر گرفته‌اند؛ بنابراین تروریسم محصول فرهنگ و جغرافیایی خاص نیست و این که فتنه‌ها و سوء استفاده عوامل خارجی بیشتر از انگیزه‌های داخلی در خیزش آن نقش داشته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Legal Analysis of The geography of terrorism in the West and in the Islamic world According to Islamic teachings and the rules of international law

نویسندگان [English]

  • Ali Hayek 1
  • Ahmad Ramazani 2
  • Maryam Moradi 3
  • Seyed Bagher Mir Abbasi 4
  • Mohammad Sadeghi 5
1 Department of Law, Qeshm Branch, Islamic Azad University, Qeshm, Iran.
2 Assistant Professor, University of Science and Culture , Tehran, Iran.
3 Assistant Professor, Faculty of Law, Qeshm Branch, Islamic Azad University, Qeshm, Iran.
4 Professor, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran, Tehran,Iran.
5 Assistant Professor of Research Institute of Hormoz, Hormozgan University, BandarAbbas, Iran.
چکیده [English]

Terrorism is a narrow-minded, narrow interpretation of religious and legal rules in a geographical area, it is for the benefit of a particular group and against others. Terrorism does not happen in a vacuum rather, it is space-based, and in the classical sense it terrorizes in a local, national or regional geographical unit. The phenomenon of terrorism and its extent and geography have a long history and history both in the Muslim world and in the West. On the other hand, Islamic law sources and international law rulesEach has looked at the phenomenon of terrorism with different literatures. The purpose of this article is the geo-legal analysis of terrorism in the West and in the Islamic world according to Islamic teachings and the rules of international law. The main question of this article is thatIn what areas and countries was the geographical scope of terrorism in the Islamic world and the West? And how have these Islamic teachings and the rules of international law interpreted this phenomenon? The research method is descriptive-analytical will try using scientific and research articles as well as library resources analyze and explain the research topic. The results of the paper show that the phenomenon of terrorism, contrary to the claims of the Western media, both in the West and in the Muslim world was equally abundant and the teachings of Islam and international law however, with different literature they have condemned this phenomenon and considered the perpetrators punishable.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Terrorism
  • Geo-Legal Analysis
  • Islamic World
  • International Law
قرآن کریم
آشوری، داریوش(­1394­)، دانشنامه سیاسی، تهران: مروارید
باندورا، آلبرت(1381)، «سازوکارهای بی‌قیدی اخلاقی»، چ 1، رایش، والتر، ریشه‌های تروریسم، ترجمه سید حسین محمدی نجم، دوره عالی جنگ دانشکده فرماندهی و ستاد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی.
بوسار، آندرو(1377)، بزهکاری بین­المللی، ترجمه نگار رخشانی، تهران، گنج دانش.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر(1395)، ترمینولوژی حقوق، چ 7، واژه 1209، گنج دانش، تهران.
حاجیانی، ابراهیم، ضمیری، عبدالحسین(1389)، پژوهش­ها و مطالعات تروریسم، چاپ اول، تهران: مجمع تشخیص مصلحت نظام، مرکز تحقیقات استراتژیک
حق­شناس، علی و سامعی، حسین و انتخابی، نرگس(1393)، فرهنگ معاصر هزاره، ج 2، تهران: فرهنگ معاصر
حیم، سلیمان(1393)، فرهنگ انگلیسی- فارسی حیم، تهران: فرهنگ معاصر
خمینی، سید روح الله(1389)، صحیفه نور، ج 6، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)
خمینی، سید روح الله(1387) ، ش، تحریر الوسیله، ج 2، تهران، دارالکتب الاسلامیه، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)
ره­پیک، سیامک(1381)، تحلیل تروریسم در نسبیت مفهومی امنیت و منافع ملی، چ 1، تهران، مرکز مطالعات توسعه قضائی و دانشکده علوم قضائی و خدمات اداری.
شاملو احمدی، محمد حسین(1380)، فرهنگ اصطلاحات و عناوین جزایی، اصفهان: نشر دادیار
باتر، گری و جیمز دردریان، موریس فلوری، روزالین هیگینز، ژاک بوریه، پیتر فلمینگ، پترس پترس غالی، آنتونیو کاسسه، مایکل استول، دیوید آرون شوارتز، مایکل لایمن(1384)، تروریسم: تاریخ، جامعه‌شناسی، گفتمان، حقوق، مترجمان: عباس باقرپور اردکانی، اسماعیل بقایی هامانه، زهرا کسمتی، سید قاسم زمانی، وحید بزرگی، علیرضا طیب، تهران، نشر نی.
عمید زنجانی، عباسعلی(1391)، فقه سیاسی، ج 3، چ 3، تهران، امیرکبیر.
کارگری، نوروز(1391)، درون‌مایه‌های تروریسم، چ 1، تهران، نشر میزان.
محمدی جورکویه، علی(1383)، مطالعه تطبیقی جرم سیاسی، مرکز پژوهش­های اسلامی صدا و سیما.
محمدی(بحرانی)، سید احمد(1390)، رویکرد حقوقی به تروریسم، چ 1، تهران، نشر فرهنگ شناسی.
مصباح یزدی، محمدتقی(1394)، جنگ و جهاد در قرآن‏‏، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی‏‏.‏
منتظری، حسینعلی(1387)، حکومت دینی و حقوق انسان، قم، ارغوان دانش.
میرمحمد صادقی، حسین(1393)، حقوق جزای بین‌الملل، چ 5، تهران، نشر میزان.
میرمحمدصادقی، محمد حسین(1394)، حقوق کیفری اختصاصی(3) جرائم علیه امنیت و آسایش عمومی، تهران، نشر میزان.
هاشمی، سید حسین(1385)­، ارتداد و آزادی، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
هاشمی، سید حسین(1390)، تروریسم از منظر حقوق اسلام و اسناد بین‌المللی، چ 1، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
آزمایش، سیدعلی(1380)­، «تروریسم بین­المللی»(خلاصه سخنرانی استاد دکتر آزمایش در دانشگاه علوم اسلامی رضوی در تاریخ 1/9/1380، با تلخیص و اضافات دکتر عباس شیخ الاسلامی و دکتر علیرضا حجت­زاده)، مجله تخصصی دانشگاه علوم اسلامی رضوی (الهات و حقوق).
اردبیلی، محمدعلی­(۱۳۸۰)، «مفهوم تروریسم»، ارائه شده در همایش "تروریسم و دفاع مشروع از منظر اسلام و حقوق بین‌الملل"، دانشکده علوم قضایی و خدمات اداری
الهویی نظری، حمید؛ فامیل زوار جلالی، امیر(1396)، مسئولیت بین‌المللی دولت‌های تأمین‌کننده مالی تروریسم، فصلنامه مطالعات حقوق عمومی، دوره 47، شماره 3
جلالی، محمود(1384)، «تروریسم از دیدگاه حقوق بین‌الملل با تأکید بر حادثه 11 سپتامبر 2001»، نامه مفید، سال یازدهم، ش 52.
حاتمی، محمدرضا(1390)، تروریسم از دیدگاه اسلام، فصلنامه تحقیقات سیاسی و بین­المللی، ش 6.
حسینی، سید ابراهیم(1391)، «تروریسم بین­المللی از دیدگاه اسلام»، پایگاه اطلاع رسانی قربانیان ترور.
راما، مانی(1393)، «ریشه‌های تروریسم و پیشگیری از هم‌ستیزی»، منتشره در: آشوری، محمد و دیگران، تروریسم شناسی (مجموعه مقاله‌ها)، تهران، انتشارات نگاه بینه.
زرنشان، شهرام(1386)، «شورای امنیت و تعهدات دولت‌ها برای مقابله با تروریسم»، مجله حقوقی، ش 38.
سمیعی اصفهانی، علیرضا و دیگران(1394)، « مبارزه با تأمین مالی تروریسم در پرتو اسناد بین‌المللی»، فصلنامه علمی- ترویجی مطالعات بین‌المللی پلیس، سال ششم، ش ۲۲.
شاملو، باقر(1380)، تفکیک بین تروریسم و جرائم سیاسی، ارائه شده در همایش تروریسم و دفاع مشروع از منظر اسلام و حقوق بین­الملل، دانشکده علوم قضائی و خدمات اداری.
شریعتی، شهروز؛ میرزاده، اکرم(1394)، «تقابل خشونت هژمونیسم و تروریسم در عراق»، فصلنامه تحقیقات سیاسی بین­المللی، ش 25.
محقق داماد، سید مصطفی(1375)­، «تدوین حقوق بشردوستانه بین‏المللی و مفهوم اسلامی آن»، تحقیقات حقوقی، ش 18.
مرعشی، محمدحسن(1380)، «مبانی فقهی محکومیت تروریسم در اسلام»، منتشره در مجموعه مقالات تروریسم و دفاع مشروع از منظر اسلام و حقوق بین­الملل، مرکز مطالعات توسعه قضائی و دانشکده علوم قضائی و خدمات اداری.
مهرا، نسرین؛ کارگری، نوروز(1393)، «مروری بر نیم رخ گروه‌های تروریستی»، منتشره در: آشوری، محمد و دیگران، تروریسم شناسی (مجموعه مقاله‌ها)، تهران: انتشارات نگاه بینه.
میر محمدصادقی، حسین(1380)، تروریسم رسانه­ای، ارائه شده در همایش تروریسم و دفاع مشروع از منظر اسلام و حقوق بین­الملل، دانشکده علوم قضائی و خدمات اداری.
نجفی اسفاد، مرتضی(1380)، بررسی اجمالی تروریسم در کنوانسیون­های حقوق بین­الملل هوایی، ارائه شده در همایش تروریسم و دفاع مشروع از منظر اسلام و حقوق بین­الملل، دانشکده علوم قضائی و خدمات اداری.
هاشمی شاهرودی، سید محمود(1380)، ارائه شده در همایش تروریسم و دفاع مشروع از منظر اسلام و حقوق بین­الملل، دانشکده علوم قضائی و خدمات اداری.
دکمجیان، هرایر (۱۳۹۰)، جنبش‌های اسلامی معاصر در جهان عرب، ترجمه‌ی حمید احمدی، تهران، انتشارات
دهشیار، حسین­(۱۳۹۲)، «عربستان: کنشگر منطقه‌ای در بستر روابط ویژه»، فصلنامه‌ی روابط خارجی، سال پنجم، شماره‌ی سوم، ص ۴۴.
ابن الاثیر، مبارک بن محمد(1384)، النهایه فی غریب الحدیث و الاثر، ج 3، قم، دارالتفسیر
ابن منظور، محمد بن مکرم(2005)، لسان العرب، ج 1، بیروت: اعلمی
ابن فارس، ابوالحسین احمد بن زکریا ابن فارس(1404 ق)، معجم مقیاس اللغه، ج 4، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
طوسی، ابوجعفر محمد ابن حسن(1400 ق)، النهایة فی مجرّد الفقه والفتاوی، بیروت: دارالکتب العربی.
صالح، صبحی(1414 ق)، نهج ‏البلاغه، قم: دارالهجره.
طوسی، ابوجعفر محمد ابن حسن(1386)، المبسوط فی­الفقه الامامیه، ج 7، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
علم‏الهدی، مرتضی(1381 ش)، تنزیه الانبیاء، تهران: مدرسه عالی شهید مطهری.
------، 1967 م، المجازات النبویه قاهره، قم: مؤسسة الحلبی و شرکاء.
فتح­الله، احمد(1415 ق)، معجم الفاظ الفقه الجعفری، قم: مؤسسه تحقیقات و نشر معارف اهل البیت(ع).
فلعه­جی، محمد و قنیبی؛ صادق، حامد(1408 ق)، معجم لغه الفقهاء، بیروت، دارالنفائس.
نجفی، محمد حسن(1384 ش)، جواهرالکلام، ج 21، چ 3، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
حلی(علامه)، حسن بن یوسف(1419 ق)، تذکره الفقهاء، ج 9، قم: مؤسسه آل­البیت علیهم‌السلام لاحیاء التراث.