تحلیل نقش گردشگری خانه های دوم در تحولات زیست محیطی روستاهای هدف گردشگری شرق استان گیلان در دهه اخیر

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران

2 دانشیار گروه جغرافیا، واحد رشت،دانشگاه آزاد اسلامی،رشت،ایران

چکیده

گردشگری خانه های دوم یکی از الگوهای گسترش گردشگری در نواحی روستایی است که سبب تاثیرات مختلف از جمله تاثیرات زیست محیطی در روستاها می شود . هدف این پژوهش بررسی نقش گردشگری خانه های دوم در تحولات زیست محیطی روستاهای هدف گردشگری شرق استان گیلان در دهه اخیر(95-85) است. روش تحقیق در این مطالعه توصیفی- تحلیلی است که بخش عمده‌ای از داده های آن بر اساس مطالعات میدانی صورت گرفته است. نتایج بیانگر آن است که گردشگری خانه های دوم عمدتاً اثرات منفی همچون تغییر کاربری اراضی و تخریب باغ ها و مزارع، افزایش تولید زباله و رها سازی آن در محیط روستاها ، تخریب پوشش گیاهی، آلودگی های صوتی ، هوا ، بصری ، آب و... بر محیط زیست روستاهای ناحیه مطالعاتی داشته است.براساس یافته در سال 95 تعداد 169 خانه دوم در ناحیه مطالعاتی احداث شده که از رشد 6/110 درصدی نسبت به سال 85برخوردار بوده و بیشترین تغییرات کاربری اراضی به ترتیب در روستاهای حسن سرا(6/56هکتار) و انبارسر(3/22هکتار) در دهه اخیررخ داده است. براساس مطالعات میدانی، میزان تولید زباله در فصول گردشگری حدود 80٪نسبت به فصول غیر گردشگری رشد داشته که در این راستا بیشترین تولید زباله در فصول گردشگری مربوط به روستاهای انبارسر(حدود420کیلوگرم) و حسن سرا(حدود350کیلوگرم) می باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis of the role of second homes tourism in the environmental changes of Target tourism villages of East of Guilan province in the last decade.

نویسندگان [English]

  • Mohammad taghi Lotfinia 1
  • Teymour amar 2
1 PhD student in Geography and Rural Planning, Rasht Branch, Islamic Azad University, Rasht, Iran
2 Associate Professor, Department of Geography, Rasht Branch, Islamic Azad University, Rasht, Iran
چکیده [English]

second homes tourism is one of the patterns of tourism development in the rural areas that leads to various impacts, such as environmental impacts in the villages. The purpose of this study is to evaluate the role of second homes tourism in the environmental changes of Target tourism villages of East of Guilan province in the last decade (2006-2016). The method of this study is descriptive-analytic. Most of the data has been conducted based on field studies. The results indicate that the second homes tourism mainly has negative effects such as land use change and the destruction of gardens and farms, increasing waste production and releasing it in village environment, degradation of vegetation, noise pollution , air pollution, visual pollution , water pollution,etc on the environment of villages in the study area. Based on the findings in 2016, the number of 169 second homes was constructed in the study area, which had been a growth of 110.6% compared to 2006 and The most land use changes have respectively occurred in the villages of Hasansara (56.6 hectare) and Anbrsar (22.3 hectares) in decade ago. According to field studies, the amount of waste produced in the seasons of tourism has grown by about 80% compared to non-tourism seasons. In this regard, the largest amount of waste produced in the seasons is related to the villages of Anbarsar (about 420kg) and Hasansara (about 350kg).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Second homes tourism
  • Environmental changes
  • Target tourism villages
  • East Gilan
اکبراقلی،فرحناز،(1393).گردشگری روستایی،تهران،انتشارات پیام نور.
بریمانی،فرامرز،تبریزی،نازنین وکریمی،منصوره،(1395) ،اثرات زیست محیطی تغییر کاربری اراضی ناشی از فعالیت های گردشگری(مطالعه موردی:نواحی روستایی بخش مرکزی تنکابن) ،مقاله علمی – پژوهشی و بین المللی انجمن جغرافیایی ایران،شماره 49 :20-5.
دادورخانی، فضیله ومحمدزاده،فاطمه، (1392) ،سنجش پیامدهای گردشگری خانه های دوم بر حیطزیست مناطق روستایی،مطالعه موردی:روستاهای ییلاقی بخش بند پی شرق شهرستان بابل،مجله جغرافیا و توسعه ناحیه ای،شماره12 :131-109.
 رحمانی فیروزجاه،علی و همکاران (1394) ،اثرات و پیامدهای زیست محیطی گردشگری در نواحی روستایی،مطالعه موردی:دهستان تمشکل،شهرستان تنکابن،فصلنامه مطالعات توسعه ی اجتماعی-فرهنگی،شماره2 :143-125 .
رضوانی،محمدرضا،بدری،سید علی،ترابی،ذبیح الله،ملکان،احمد و عسکری،علی،(1395) ،ارزیابی توسعه پایدار گردشگری در مناطق روستایی حاشیه کلان شهر تهران(مورد مطالعه:روستای آهار) ،فصلنامه پژوهش های روستایی،شماره2 :298-289.
رضوانی،محمدرضاوصفایی، جواد، (1384) ،گردشگری خانه های دوم و اثرات آن بر نواحی روستایی:فرصت یا تهدید،مطالعه موردی:نواحی روستایی شمال تهران،مجله پژوهش های جغرافیایی ،شماره54 :121-109.
رکن الدین افتخاری،عبدالرضا و مهدوی،داوود،(1384) ،راهکارهای توسعه گردشگری روستایی با استفاده از مدلSWOT ،مطالعه موردی:دهستان لواسان کوچک،فصلنامه مدرس علوم انسانی،شماره2: 31-1.
رمضان زاده،مهدی و همکاران ، (1394) ،تحلیل آثار زیست محیطی گردشگری خانه های دوم از دیدگاه جامعه میزبان و مهمان،مطالعه موردی:روستاهای ناحیه دوهزار شهرستان تنکابن،مجله پژوهش های جغرافیای انسانی،شماره4 :643-625.
ضیایی،محمود و تراب احمدی،مژگان،(1392).شناخت صنعت گردشگری با رویکرد سیستمی،تهران،نشر علوم اجتماعی.
ظاهری،محمد و کارگر،ناهیدورحیمی پور،بهاره،(1392) ،پژوهشی پیرامون خانه های دوم و نقش آنها در تغییرات کاربری اراضی نواحی روستایی،مطالعه موردی:روستاهای هروی،حاج عبدال و دیزج لیلی خان واقع در دره لیقوان استان آذربایجان شرقی،نشریه علمی – پژوهشی جغرافیا و برنامه ریزی،شماره43: 144-123.
عبدالله زاده،غلامحسین،صالحی،خدیجه،قرقانی،طاهره،(1395) ،تحلیل آثار محیطی توسعه گردشگری در نواحی روستایی و عوامل موثر بر آن(مطالعه موردی:ناحیه آق سو-کلاله-استان گلستان) ،جغرافیا و برنامه ریزی محیطی،شماره2 :170-147.
علیقلی زاده فیروز جانی،ناصر و قدمی،مصطفی و رمضان زاده،مهدی،(1389) ،نگرش و گرایش جامعه میزبان به توسعه گردشگری در نواحی روستایی،مطالعه موردی:دهستان کلیجان،شهرستان تنکابن،پژوهش های جغرافیای انسانی،شماره71: 48-35.
عنابستانی،علی اکبر،(1389) ،فرآیند شکل گیری خانه های دوم روستایی و عوامل موثر برآن،مطالعه موردی:روستاهای ییلاقی غرب مشهد،پژوهش های جغرافیای انسانی،شماره 104:107-103
عنابستانی،علی اکبرو رومیانی،احمد،(1389)،بررسی اثرات خانه های دوم در توسعه جوامع محلی روستایی،مطالعه موردی:روستای گامشگان و چنگوره شهرستان آوج،مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی،شماره30: 28-13
عینالی،جمشید و رومیانی،احمد،(1389) ، بررسی اثرات زیست محیطی گردشگری خانه های دوم از دیدگاه جامعه محلی،مطالعه موردی:دهستان حصار ولیعصر-شهرستان آوج،اندیشه جغرافیایی،شماره145:52-126.
قادری،اسماعیل،(1382) ،نقش گردشگری روستایی در توسعه روستایی پایدار، پایان نامه دکتری تخصصی،رشته جغرافیا و برنامه ریزی روستایی،دانشگاه تربیت مدرس.
قدمی،مصطفی و علیقلی زاده،ناصر و بردی آنامراد نژاد،رحیم،بررسی نقش گردشگری در تغییرات کاربری اراضی مقصد،نمونه مورد مطالعه:بخش مرکزی شهرستان نوشهر،مطالعات و پژوهش های شهری و منطقه ای،شماره3: 42-21.
قربانی،رسول و زادولی،فاطمه و زادولی،شاهرخ،(1393) ،ارزیابی اثرات منفی توسعه ی گردشگری بر روستاهای جاذب گردشگر،مطالعه موردی:روستای کندوان-شهرستان اسکو،فصلنامه برنامه ریزی منطقه ای،شمار15: 118-103.
قنبری،یوسف،کاظمی،زهرا و کاظمی،فاطمه،(1396) ،برنامه ریزی توسعه پایدار گردشگری با تاکید بر خانه های اکولوژیکی(مطالعه موردی:بخش هنزا) ،نشریه علمی – پژوهشی برنامه ریزی توسعه کالبدی،شماره2: 109-93.
کاظمی،مهدی،(1385).مدیریت گردشگری،تهران،سمت
متقی،افشین و همتی گویه،زهرا،(1391) ،گردشگری و محیط زیست(بررسی فرصت ها،نگرانی و رفتار محیط زیستی در بین گردشگران شهر بوشهر،مجله برنامه ریزی و توسعه ی گردشگری،شماره3: 165-148.
مهدوی،مسعود،(1387) ،اثرات گردشگری بر توسعه روستایی با نظر سنجی از روستاییان دره کن و سولقان،فصلنامه روستا و توسعه،شماره2: 60-39
نیکنام،کامبیز و حسینی،سید صادق،(1389).شناخت صنعت گردشگری،اردبیل،انتشارات محقق اردبیلی.
Apostolopoulos,Yorghos and Dennis J,Gayle.(2007).island tourism and sustainable development:Caribbean,Pacific,avd Mediterranean Experiences.
Butler,Richard;Hall,C.Michael & Jenkins John.(1998).Touriasm and recreation in rural areas;John Wilry and Sons Ltd.
Crawley,A,(2000).Oxford elementary learners dictionary,Oxford university press.
Dieter,k.M.(2002).Secound home ownership and sustainable Development in Nprthern weden,Touriam and Hospitality Research,Vol.3,No.4,pp:335-343.
Das, M.; Chatterjee, B.(2015). Ecotourism: A panacea or a predicament? Tour. Manag. Perspect., 14: 3–16
Inskeep,E.l(1991)Tourism Planning:An integrated & sustainable Development approach.New York:van no strand Reinhold.
Jafari,Jafar.(2000).Encyclopedia of tourism,Routledge.
Johnston,R.J,(1988).Dictionary of Human Geography.Second Edition.Oxford:Blackwell.
Muller,D.K,(2004).Mobility,Touriam and  homes.In LEW,A.A.,Hall,C.M.and Williams, A.M.(Eds)A companion to Tourism,Oxford:Blackwell.
Norris,m.&Winston,N.(2007).Second Homes in Scenic Rural Areas of Ireland:Prelminary Results from a study a social,Economic and Enviromential Impacts,Paper Presented at:The European Network For Housing Research(ENHR) International Conference on Sustainable Urban Areas,pp:28-25.
Smith,V.L.,(1992).Tourism alternative:Potentials and problems in the development of tourism,University of Pennsylvania press.
Tang.(2015). An integrated approach to the evaluating the coupling coordination between tourism and the environment, Tourism management, 46: 11-19.
Villanueva-Alvaro,J&Jimenez ,J&JoseSaez-Martinez,F.(2017).RuralTourism:  Development, Management and Sustainability in Rural Establishments, Journal of Sustainability, 9 :1-8.